Haccp Standardı Tarihsel Gelişimi Nelerdir?

Haccp Standardı Tarihsel Gelişimi Nelerdir?

HACCP Standardı'nın tarihsel gelişimi, temel olarak uzay araştırmaları, gıda güvenliği krizleri ve uluslararası ticaretin artması gibi üç ana döneme ayrılarak incelenebilir.

İşte HACCP'nin tarihsel gelişimindeki ana aşamalar:

🚀 1. Doğuşu ve Uzay Çağı (1959 - 1970'ler)

HACCP sistemi, geleneksel denetleme yöntemlerinin yetersiz kalması sonucu, önleyici bir yaklaşım ihtiyacından doğmuştur.

• 1959-1960: NASA'nın İhtiyacı: ABD Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA), insanlı uzay görevlerinde astronotlara sunulan gıdalarda %100 güvenilirliği sağlamayı hedefledi. Geleneksel yöntem olan son ürünün test edilmesi (bitmiş ürünü inceleme) yetersizdi; çünkü test edilen ürünü tüketmek mümkün değildi ve her parti test edilemezdi.

• Pillsbury Şirketi: NASA, gıda güvenliğini sağlamak için Pillsbury Şirketi ile iş birliği yaptı. Pillsbury, sistemin temelini, kritik noktaları sürekli kontrol etme üzerine kurdu.

• Askeri Katkı: ABD Ordusu'nun (US Army Laboratories) ihtiyaçları da sisteme entegre edildi ve bu, Tehlike Analizi (olası tehlikeleri belirleme) kavramının eklenmesini sağladı.

• 1971: İlk Tanıtım: Pillsbury, ABD Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) tarafından düzenlenen bir gıda konferansında HACCP konseptini ilk kez kamuoyuna tanıttı.

🍽️ 2. Gıda Endüstrisine Yayılım (1970'ler - 1990'lar)

HACCP, başlangıçta sadece özel sektörde kullanılmasına rağmen, gıda kaynaklı hastalıkların artmasıyla kamu otoritelerinin dikkatini çekti.

• 1974: Konserve Gıdalar: FDA, konserve gıdalarda Clostridium botulinum tehlikesini kontrol etmek amacıyla (botulizm vakaları sonrası) HACCP ilkelerini resmi düzenlemelerine dahil etti (düşük asitli konserve gıda yönetmelikleri).

• 1985: Ulusal Bilimler Akademisi (NAS): NAS,'Mikrobiyolojik Kriterler Kullanımı' başlıklı raporunda, HACCP'nin gıda güvenliği sistemleri için en etkili yol olduğunu resmen kabul etti ve gıda endüstrisine yayılmasını önerdi.

• 1989: NACMCF'nin Gelişimi: Ulusal Mikrobiyolojik Gıda Kriterleri Danışma Komitesi (NACMCF), HACCP'nin yedi temel prensibini resmi olarak standartlaştırdı ve yayınladı. Bu, günümüzde uygulanan HACCP metodolojisinin temelini oluşturur.

🌍 3. Küresel Kabul ve Yasal Zorunluluk (1990'lar - Günümüz)

Uluslararası standart kuruluşları ve hükümetler, HACCP'yi yasal gereklilik haline getirerek küresel gıda ticaretinin temelini oluşturdu.

• 1993: Codex Alimentarius Komisyonu (CAC): CAC (FAO ve WHO'nun ortak kuruluşu), HACCP Prensipleri ve Uygulama Kılavuzlarını yayınladı. Uluslararası ticaret için HACCP, standart bir gereklilik haline geldi.

• 1995: ABD'de Deniz Ürünleri Yönetmeliği: FDA, deniz ürünleri endüstrisinde (en riskli gıdalardan biri) HACCP'yi yasal olarak zorunlu kılan ilk sektörel düzenlemeyi yayımladı.

• 1998: ABD'de Et ve Kanatlı Ürünleri Yönetmeliği: USDA, bu sektörlerde de HACCP'yi zorunlu kıldı (MegaReg olarak bilinir).

• 2000'ler ve Sonrası: Küresel Zorunluluk: Avrupa Birliği (AB), Türkiye ve diğer birçok ülke, gıda işletmelerinde (özellikle üretim tesislerinde) HACCP prensiplerini veya bunun üzerine kurulu yönetim sistemlerini (örneğin ISO 22000) yasal gereklilik haline getirdi.

Günümüzde HACCP, dünya çapında gıda güvenliğinin temel direği olarak kabul edilmekte ve ISO 22000 gibi daha kapsamlı yönetim sistemlerinin ön koşul programlarını oluşturmaktadır.

HACCP'den sonra geliştirilen ve daha kapsamlı bir gıda güvenliği yönetim sistemi olan ISO 22000 hakkında bilgi almak ister misiniz?