Haccp Sözlüğü
HACCP (Tehlike Analizi ve Kritik Kontrol Noktaları) sistemiyle ilgili sıkça kullanılan terimleri içeren bir sözlük hazırlayalım.
📘 HACCP Gıda Güvenliği Sözlüğü
| Terim | İngilizce Karşılığı | Tanım |
| HACCP | Hazard Analysis and Critical Control Points | Gıda zincirinde potansiyel tehlikelerin analiz edildiği, KKN'lerin belirlendiği, izlendiği ve kontrol edildiği sistematik ve önleyici yönetim sistemi. |
| Tehlike | Hazard | Tüketildiğinde sağlığa olumsuz etki yapabilecek veya zarar verebilecek, gıdada bulunma olasılığı olan biyolojik, kimyasal veya fiziksel ajan. |
| Biyolojik Tehlike | Biological Hazard | Bakteriler (Salmonella, E. coli), virüsler, parazitler ve toksin üreten küfler gibi canlı organizmalar. |
| Kimyasal Tehlike | Chemical Hazard | Pestisitler, temizlik/dezenfektan kalıntıları, ağır metaller, alerjenler veya doğal toksinler (mantar toksinleri) gibi zararlı kimyasal maddeler. |
| Fiziksel Tehlike | Physical Hazard | Gıdada bulunmaması gereken cam, metal, plastik parçaları, kemik, taş veya ahşap gibi yabancı cisimler. |
| Kritik Kontrol Noktası (KKN) | Critical Control Point (CCP) | Tehlikenin önlenebildiği, ortadan kaldırılabildiği veya kabul edilebilir seviyelere indirilebildiği, üretim sürecindeki son adım. |
| Kritik Limit | Critical Limit | KKN'de tehlikenin kontrol altında tutulduğunu gösteren ölçülebilir (sıcaklık, pH, süre vb.) minimum veya maksimum sınır değer. |
| Önleyici Tedbirler | Preventive Measures | Tehlikenin KKN'de kontrol altında tutulmasını sağlayan faaliyetler. Örn: Pastörizasyon, soğutma, eleme. |
| İzleme | Monitoring | KKN'nin kritik limitler dahilinde tutulup tutulmadığını tespit etmek için planlı gözlem ve ölçümlerin yapılması. |
| Düzeltici Faaliyet | Corrective Action | İzleme sırasında kritik limitin aşıldığı (kontrol kaybı) anlaşıldığında, sorunu gidermek ve etkilenen ürün için atılacak adımlar. |
| Validasyon (Geçerleme) | Validation | HACCP planının bilimsel olarak doğru ve etkin olduğunu, yani seçilen kritik limitlerin belirlenen tehlikeleri gerçekten kontrol ettiğini kanıtlama süreci. |
| Verifikasyon (Doğrulama) | Verification | HACCP planının kurulduğu gibi doğru ve tutarlı bir şekilde uygulandığından emin olmak için düzenli yapılan kontroller, denetimler ve kayıt incelemeleri. |
| Ön Şart Programları (ÖŞP) | Prerequisite Programs (PRP) | HACCP planının kurulmasından önce tesisin hijyen ve operasyonel temelini oluşturan İyi Üretim Uygulamaları (GMP) ve İyi Hijyen Uygulamaları (GHP). |
| Operasyonel Ön Şart Programları (OGP) | Operational Prerequisite Programs (OPRP) | KKN olamayacak kadar kritik olmayan, ancak yine de tehlikeleri kontrol etmek için gerekli olan, izlenen ve kaydedilen önemli ön şart programları. |
| Akış Şeması | Flow Diagram | Gıdanın hammadde kabulünden son ürüne kadar izlediği tüm adımları ve işlem basamaklarını gösteren şema. |
| Çapraz Kontaminasyon | Cross-Contamination | Zararlıların (mikroorganizmalar, alerjenler) bir yüzeyden, ekipmandan veya gıdadan diğerine dolaylı yolla bulaşması. |
| İzlenebilirlik | Traceability | Gıdanın veya bileşenlerinin üretim, işleme ve dağıtımın her aşamasında hareketlerinin takip edilebilme yeteneği. |
| Geri Çağırma | Recall | Gıda güvenliği sorunu nedeniyle piyasaya sürülmüş olan ürünlerin tüketiciye ulaşmadan toplanması için uygulanan prosedür. |
| Kontrol Ağacı | Decision Tree | Bir üretim adımının KKN olup olmadığını sistematik olarak belirlemek için kullanılan, mantıksal sorular dizisi. |
HACCP ile yakından ilişkili olan ve sistemin küresel olarak standartlaştırılmasına yardımcı olan'Codex Alimentarius' terimi hakkında bilgi eklememi ister misiniz?
BU KONU HAKKINDAKİ YORUMUNUZ NEDİR?