Mercimekte Kök Boğazı Çürüklüğü Hastalığı Belirtileri Mücadelesi

🌾 Mercimekte Kök Boğazı Çürüklüğü Hastalığı (Root and Collar Rot of Lentil), özellikle ilkbahar döneminde soğuk ve nemli koşulların uzun sürmesi durumunda yaygınlaşan, verimi ve bitki yoğunluğunu ciddi şekilde azaltan önemli bir fungal hastalıktır.

🦠 Hastalığın Etmeni

Hastalık birden fazla toprak kökenli mantar türü tarafından oluşturulabilir.

En yaygın etmenler:

• Rhizoctonia solani

• Fusarium spp.

• Sclerotium rolfsii

• Macrophomina phaseolina

Bu patojenler genellikle toprakta veya bitki artıklarında uzun süre canlı kalabilen saprofit mantarlardır.

🌿 Belirtileri

1. Fidelerde (Çıkış Öncesi ve Sonrası)

• Tohumlar çimlenmeden önce çürür (ön çökerten) veya fideler toprak yüzeyine çıkmadan toprak altında boğulur.

• Çıkan fideler ise toprak seviyesinden itibaren incelir, büzülür ve yatay şekilde devrilir.

• Fideler kısa sürede kuruyarak ölür.

2. Gelişmiş Bitkilerde

• Kök boğazında ve köklerde kahverengi-siyah çürüklük oluşur.

• Kök kabuğu soyulur, dokular süngerimsi ve yumuşak hale gelir.

• İleri dönemde bitki solar, yapraklar sararır, erken kuruma görülür.

• Özellikle tarlada seyrek çıkış ve düzensiz gelişme dikkat çeker.

3. Alt Yapraklarda

• Alt yapraklar sararır, kurur ve dökülür.

• Hastalık ilerledikçe tüm bitki erken ölür.

⚠️ Hastalığın Gelişimini Artıran Koşullar

🛡️ Mücadele Yöntemleri

🔹 1. Kültürel Önlemler

• Sağlıklı ve sertifikalı tohum kullanın.

• Tohum ilaçlaması yapın (örneğin thiram, carboxin, metalaxyl-M + mancozeb içeren preparatlar).

• Ekim nöbeti uygulayın: Aynı tarlaya 3–4 yıl üst üste mercimek, nohut veya baklagil ekmeyin.

• Drenajı iyi, tınlı toprakları tercih edin.

• Erken ekimden kaçının: Soğuk ve ıslak topraklar çökerten riskini artırır.

• Hasattan sonra bitki artıkları yakılmalı veya toprağa derin sürülmelidir.

• Toprağı gevşek tutun: Fazla sıkıştırılmış alanlarda hava yetersizliği hastalığı artırır.

🔹 2. Kimyasal Mücadele

• Kimyasal mücadele genellikle tohum ilaçlamasıyla sınırlıdır.

• Aşağıdaki etken maddelerle tohum ilaçlaması önerilir:

  • Thiram

  • Carboxin + Thiram

  • Metalaxyl-M + Mancozeb

  • Fludioxonil

• Tohum ilaçlaması sayesinde toprak kaynaklı mantarların ilk enfeksiyonu engellenir.

🔹 3. Biyolojik Mücadele

• Trichoderma harzianum veya Bacillus subtilis içeren biyolojik preparatlar,
  tohum kaplaması veya toprak uygulaması şeklinde kullanılabilir.

• Bu yararlı mikroorganizmalar patojenlerle rekabet ederek kök bölgesinde koruyucu etki sağlar.

🔹 4. Tarımsal Uygulamalar

• Aşırı sulamadan kaçının; yağmurlama yerine damla sulama tercih edin.

• Tarla her yıl aynı derinlikte sürülmemeli, pulluk derinliği değiştirilmeli.

• Yabancı otlarla mücadele edin, çünkü kök boğazı çürüklüğü ot kökleriyle de yayılabilir.

🌱 Özet Tablo