Marul Mildiyösü Hastalığı Belirtileri, Nedenleri Ve Mücadelesi

🥬 Marul Mildiyösü Hastalığı (Downy Mildew of Lettuce), özellikle serin ve nemli koşullarda ortaya çıkan, marul üretiminde verim ve kaliteyi ciddi şekilde düşüren bir mantari hastalıktır. Türkiye’de hem sera hem de açık alan üretiminde sık görülür.

🦠 Hastalığın Etmeni

Etmen: Bremia lactucae Regel

Bu etmen bir oomycete (yalancı mantar) grubuna aittir ve marul yapraklarını enfekte ederek yaprak dokularında nekroz ve küf tabakası oluşturur.

🌿 Belirtileri

1. Yaprak Üzerinde (Üst Yüzey)

• İlk belirtiler açık yeşil – sarımsı lekeler şeklinde başlar.

• Zamanla bu lekeler düzensiz veya açısal bir şekil alır.

• Lekelerin ortası solgunlaşır, sararır ve kahverengileşir.

2. Yaprak Alt Yüzeyinde

• Lekelerin alt kısmında, özellikle nemli sabah saatlerinde,
  beyazımsı-gri renkli küf tabakası (spor örtüsü) görülür.

• Bu küf, hastalığın en karakteristik belirtisidir.

3. Gelişmiş Enfeksiyonlarda

• Yapraklar kurur, buruşur ve dökülür.

• Bitki fotosentez yapamadığı için gelişemez.

• Baş oluşturan çeşitlerde baş sıkılığı azalır, ticari değer düşer.

⚠️ Hastalığın Gelişimini Arttıran Koşullar

🛡️ Mücadele Yöntemleri

🔹 1. Kültürel Önlemler

• Sağlıklı fide kullanın: Tohumluk veya fide üretim alanında hastalık görülmemelidir.

• Ekim aralıklarını geniş tutun: Bitkiler arasında hava sirkülasyonu sağlanmalıdır.

• Sulamayı sabah erken yapın: Bitki yüzeyi akşam olmadan kurusun.

• Yağmurlama sulamadan kaçının, damla sulama tercih edin.

• Hasattan sonra bitki artıkları imha edilmeli veya toprağa derin sürülmelidir.

• Sera ve tüneller düzenli havalandırılmalı, nem birikimi önlenmelidir.

• Ekim nöbeti uygulanmalı: Aynı tarlada 2–3 yıl üst üste marul ekilmemelidir.

🔹 2. Dayanıklı Çeşit Kullanımı

• Bremia lactucae’nin birçok ırkı vardır; bu nedenle dayanıklı (resistant) çeşitler tercih edilmelidir.

• Tohum firmaları genellikle "HR: Bl:1-31" gibi etiketlerle direnç seviyesini belirtir.

  • Örneğin: HR:Bl:16-32 → Bu, etmenin birçok ırkına dayanıklı anlamına gelir.

🔹 3. Kimyasal Mücadele

• İlaçlama, hastalığın ilk belirtileri görüldüğünde başlamalıdır.

• Yaprak alt yüzeyine iyi temas edecek şekilde püskürtülmelidir.

• Etkili etken maddeler (koruyucu ve sistemik):

  • Metalaxyl-M + Mancozeb

  • Dimethomorph

  • Cymoxanil + Mancozeb

  • Fosetyl-Al

• Direnç gelişimini önlemek için farklı etkili madde grupları dönüşümlü kullanılmalıdır.

• Hasattan önce ilaç kalıntı sürelerine (PHI) dikkat edilmelidir.

🔹 4. Biyolojik Mücadele

• Trichoderma harzianum, Bacillus subtilis veya Pseudomonas fluorescens içeren biyolojik preparatlar,
  fide döneminde veya erken gelişim aşamalarında koruyucu etki gösterebilir.

• Toprak mikrobiyal dengesini güçlendirerek hastalığın gelişimini baskılar.

🌱 Özet Tablo