Kök Çürüklüğü Hastalığı (Armillaria Mellea)

Armillaria, genellikle Armillaria mellea ve diğer türleriyle bilinen, ağaç ve odunsu bitkilerde kök çürüklüğüne yol açan önemli bir mantar patojenidir. İşte detaylı bilgileri:

🌱 1. Armillaria Nedir?

• Tanım: Armillaria, özellikle ağaç ve çalı köklerinde kök ve gövde çürümesine neden olan bir mantar cinsidir.

• Hastalık ismi: Armillaria kök çürüklüğü veya "humus mantarı hastalığı".

• Konukçuları: Meşe, çam, kavak, elma, armut, fındık ve birçok orman ve bahçe bitkisi.

🦠 2. Etmeni ve Yaşam Döngüsü

• Etmen türleri: Armillaria mellea, A. tabescens, A. ostoyae gibi türler.

• Yaşam şekli:

  • Toprakta mantar iplikleri (miselyum) ile yayılır.

  • Rhizomorf denilen siyah kök benzeri iplikler ile bitkiden bitkiye bulaşır.

  • Ölü veya zayıf dokularda hızla çoğalır.

• Dayanıklılık: Toprakta yıllarca canlı kalabilir; enfekte olmuş odun ve köklerde uzun süre bulunabilir.

🌿 3. Belirtileri

Kök ve Gövde:

• Köklerde ve kök boğazında kahverengi çürüme

• Beyaz miselyum ağları köklerin yüzeyinde görülebilir (özellikle toprağın altındaki kısımlarda)

• Kökler gevşek, kolay kırılır

• Gövde diplerinde karanlık çizgiler ve çürük bölgeler

Toprak Üstü:

• Bitkiler solgun ve cılız görünür

• Yapraklar sarımsı veya kahverengiye dönüşür

• Ağaçlar bazen ani veya yavaş solma gösterir

• Sonbaharda Armillaria mantar şapkaları (sarımsı-kahverengi) gövde diplerinde çıkabilir

⚠️ 4. Hastalığın Nedenleri ve Yayılma Şekli

• Ana neden: Armillaria mantarının kök enfeksiyonu

• Yayılma yolları:

  • Toprak içi rhizomorflar ile komşu ağaçlara geçiş

  • Bulaşık odun ve kökler ile yeni sahalara taşınma

  • Zayıf veya stres altındaki bitkiler enfeksiyona daha duyarlı

• Hastalık riskini artıran faktörler:

  • Kök zedelenmesi (kazı, rüzgar veya mekanik hasar)

  • Toprak sıkışması ve drenaj eksikliği

  • Kuraklık ve besin yetersizliği

🛠️ 5. Mücadele Yöntemleri

🌱 A. Kültürel Önlemler

1. Dayanıklı tür ve çeşitleri tercih edin

2. Zayıf ve hastalıklı ağaçları hemen çıkarın

3. Toprak ve kök temizliği: Bulaşık kök ve odunları toprağa bırakmayın

4. Kök zedelenmesini önleyin: Kazı, dip sulama veya malçlama dikkatle yapılmalı

💧 B. Fiziksel ve Mekanik Önlemler

• Enfekte ağaçların sökümü ve köklerin uzaklaştırılması

• Toprakta rhizomorfların kesilmesi veya yakılması

🧪 C. Kimyasal Mücadele

• Armillaria mantarına karşı doğrudan etkili kimyasal yoktur; öncelik önleme ve kültürel mücadeledir.

• Sadece kök ve toprak sterilizasyonu sınırlı fayda sağlar.

🌿 D. Biyolojik Mücadele

• Bazı Trichoderma spp. ve mikrobiyal preparatlar, Armillaria’nın yayılmasını yavaşlatabilir ancak tam çözüm değildir.

🔍 6. Ayırt Edici Özellikleri