Lahana Kök Uru Hastalığı Belirtileri, Nedenleri Ve Mücadele Yöntemleri

Lahana Kök Uru Hastalığı (Plasmodiophora brassicae), lahana ve diğer Cruciferae (Brassicaceae) familyasındaki bitkilerde görülen, oldukça yaygın ve zararlı bir toprak kökenli hastalıktır. Bitkinin kök sistemini bozarak su ve besin alımını engeller, böylece gelişmeyi durdurur ve verimi ciddi şekilde düşürür.

🧬 Hastalığın Etmeni

Plasmodiophora brassicae Wor. adlı bir toprak kökenli protist (yalancı mantar) tarafından oluşturulur. Bu etmen, toprakta sporluk (dayanıklı spor) formunda 10–15 yıl kadar canlı kalabilir.

🌿 Belirtileri

1. Köklerde

• Köklerde şişkinlik, ur veya tümör benzeri yapılar oluşur.

• İnce yan kökler kaybolur, kök sistemi deforme olur.

• Zamanla ur dokuları çürür, kahverengileşir ve parçalanır.

2. Bitki Üzerinde

• Bitki solgun, bodur ve zayıf görünür.

• Yapraklar küçülür, rengi solar veya morlaşır.

• Gelişme durur ve ağır enfeksiyonlarda bitki tamamen ölür.

• Sıcak, nemli koşullarda belirtiler daha şiddetlidir.

⚠️ Nedenleri (Hastalığın Ortaya Çıkma Koşulları)

🛡️ Mücadele Yöntemleri

🔹 1. Kültürel Önlemler

• Ekim nöbeti (münavebe) uygulayın: En az 5–7 yıl boyunca lahana, karnabahar, brokoli vb. ekilmemelidir.

• Toprak pH’sını 7.0–7.2 civarına yükseltin:

  • Kireçleme yapılmalıdır (örneğin kalsiyum karbonat, kalsiyum oksit veya kalsiyum siyanamid kullanılarak).

• İyi drenaj sağlayın: Taban suyu yüksek alanlarda dikimden kaçının.

• Sağlıklı fide kullanın: Hastalıksız topraktan üretilmiş fideler tercih edilmelidir.

• Toprak dezenfeksiyonu: Güneşleme (solarizasyon) veya buharla dezenfeksiyon yapılabilir.

• Toprak ısısı ve nemi kontrol edin: Aşırı sulamadan kaçının.

🔹 2. Kimyasal Mücadele

• Kimyasal ilaçlar genellikle sınırlı etkilidir, çünkü etmen toprakta derinlerde bulunur.

• Ancak fide dikimi öncesinde tohum ve kök ilaçlaması yapılabilir.

  • Örnek: Etkili madde olarak fluazinam, cyazofamid veya metalaxyl-M içeren bazı preparatlar kullanılabilir.

  • Bu ilaçlar önleyici etkiye sahiptir, tedavi edici değil.

🔹 3. Dayanıklı Çeşitler

• Kök uruna dayanıklı hibrit lahana çeşitleri kullanmak en etkili yöntemlerden biridir.

• Yeni geliştirilen resistant (tolerant) lahana çeşitleri, özellikle riskli alanlarda tercih edilmelidir.

🔹 4. Biyolojik Mücadele

• Bazı biyolojik ajanlar (örneğin Trichoderma spp., Bacillus subtilis) kök bölgesinde hastalığı baskılayabilir.

• Toprağa bu mikroorganizmaların içeren biyolojik preparatlar eklenebilir.

🌱 Özet