Lahana Siyah Damar Çürüklüğü Hast. Belirtileri Ve Mücadelelesi

Lahana Siyah Damar Çürüklüğü Hastalığı (Black Rot), lahanalarda görülen en yaygın ve yıkıcı bakteriyel hastalıklardan biridir. Özellikle sıcak ve nemli koşullarda hızla yayılır, verimi ciddi şekilde düşürür.

🦠 Hastalığın Etmeni

Etmen: Xanthomonas campestris pv. campestris (Pammel) Dowson

Gram negatif, kamçılı, çubuk şeklinde bir bakteridir.

Tohum, fide, su, rüzgâr ve tarım aletleriyle kolayca taşınabilir.

Toprakta uzun süre canlı kalmaz, bitki artıkları üzerinde bir süre yaşayabilir.

🌿 Belirtileri

1. Yapraklarda

• İlk belirtiler genellikle yaprak kenarlarında V şeklinde sararma (kloroz) şeklinde başlar.

• Zamanla bu sarı bölgeler kahverengiye döner ve kurur.

• Damarlarda siyahlaşma (kararmış damarlar) belirgindir — hastalığa adını buradan alır.

• Şiddetli enfeksiyonda yapraklar tamamen kurur ve dökülür.

2. Damar ve Gövde Kısımlarında

• Yaprak damarlarında siyah veya koyu kahverengi renk değişimi görülür.

• Kesitte damar dokularının karardığı fark edilir.

• Bakteri, iletim demetleri boyunca ilerleyerek su ve besin akışını engeller.

3. Fidelerde

• Fidelerde yapraklar sararır, solgunlaşır ve erken ölme görülebilir.

• Enfekte fidelerle tarlaya taşınması, tüm alanın enfekte olmasına neden olur.

⚠️ Hastalığın Gelişimini Arttıran Koşullar

🛡️ Mücadele Yöntemleri

🔹 1. Kültürel Önlemler

• Sağlıklı ve sertifikalı tohum kullanın.

  • Mümkünse hastalığa dayanıklı çeşitler tercih edin.

• Tohum dezenfeksiyonu yapın:

  • Tohumlar 50°C sıcaklıktaki suda 25 dakika bekletilerek bakteriler öldürülebilir.

  • Alternatif olarak bakır bazlı ilaçlarla tohum ilaçlaması yapılabilir.

• Ekim nöbeti (münavebe):

  • En az 2–3 yıl süreyle lahana ve diğer Cruciferae türleri ekilmemelidir.

• Hasta bitkileri hemen söküp uzaklaştırın.

• Alet ve ekipmanları dezenfekte edin: %1’lik sodyum hipoklorit (çamaşır suyu) çözeltisi kullanılabilir.

• Sulama şekline dikkat edin: Yağmurlama sulamadan kaçının; damla sulama tercih edin.

• Tarladaki su birikintilerini önleyin.

🔹 2. Kimyasal Mücadele

• Bakırlı preparatlar bakterinin yüzeydeki varlığını azaltabilir (koruyucu etki).

  • Örnek etken maddeler:

    • Bakır hidroksit

    • Bakır oksiklorür

    • Bakır sülfat + kireç karışımı (bordo bulamacı)

• Ancak, kimyasal mücadele tedavi edici değil, koruyucu niteliktedir.

• İlaçlamalar genellikle erken dönemde ve düzenli aralıklarla yapılmalıdır.

🔹 3. Dayanıklı Çeşit Kullanımı

• Siyah damar çürüklüğüne toleranslı veya dayanıklı lahana çeşitleri kullanılmalıdır.

• Fide üreticilerinden veya tohum firmalarından "Black Rot Resistant" ibaresi kontrol edilmelidir.

🔹 4. Biyolojik Mücadele (Destekleyici)

• Bacillus subtilis, Pseudomonas fluorescens gibi yararlı bakteriler, patojeni baskılayabilir.

• Bu biyolojik preparatlar, fide döneminde yaprak veya kök uygulaması olarak kullanılabilir.

🌱 Özet Tablo