Domates Yaprak Küfü Hastalığı Belirtileri, Nedenleri Ve Mücadelesi

Aşağıda Domates Yaprak Küfü Hastalığı (Cladosporium fulvum) olarak bilinen önemli bir fungal hastalığın belirtileri, nedenleri ve mücadele yöntemleri detaylı şekilde açıklanmıştır 👇

 

🍅 DOMATES YAPRAK KÜFÜ HASTALIĞI

Etmen: Cladosporium fulvum (sin. Passalora fulva)

Hastalık tipi: Fungus (mantar kaynaklı)

Yaygın ad: Yaprak küfü, "Leaf Mold"

---

🌿 1. Belirtiler

Domates yaprak küfü özellikle nemli, havalandırması yetersiz sera ve tarlalarda görülür. Hastalık genellikle alt yapraklardan başlar ve yukarıya doğru ilerler 👇

🌱 Yapraklarda:

• Yaprak üst yüzeyinde soluk yeşil–sarı renkli lekeler oluşur.

• Bu lekelerin alt yüzünde zeytin yeşili–gri kadifemsi bir küf tabakası belirir (fungusun sporları).

• Zamanla lekeler kahverengileşir, yapraklar kurur ve dökülür.

• Enfekte yapraklar genellikle kıvrılır ve fotosentez azalır.

 

🌿 Sap ve çiçeklerde:

• Genellikle belirti görülmez, fakat şiddetli enfeksiyonda saplarda da kahverengimsi lekeler olabilir.

 

🍅 Meyvelerde:

• Nadir olarak görülür.

• Olduğunda, meyve sap çevresinde koyu lekeler oluşur ve meyve yüzeyi kadifemsi küf ile kaplanır.

 

💧 Genel görünüm:

• Bitki erken sararır, alt yapraklar dökülür, gelişme geriler.

• Verim azalır, meyve olgunlaşması yavaşlar.

 

🦠 2. Nedenleri ve Gelişme Koşulları

🔹 Etmen Özellikleri:

• Cladosporium fulvum, yaprak yüzeyinde gelişen ve nemle çoğalan bir fungusdur.

• Sporları havada uzun süre asılı kalabilir ve rüzgâr, su, işçi hareketi gibi yollarla yayılır.

 

🔹 Uygun Gelişme Koşulları:

Faktör	Uygun Aralık
Sıcaklık	20–25 °C
Bağıl nem	%85–100
Yaprak ıslaklığı süresi	9–12 saatten fazla
Havalandırma eksikliği	Spor gelişimini hızlandırır

Hastalık serin, nemli, kapalı hava koşullarında hızla yayılır. Sıcak ve kuru hava koşullarında gelişme durur.

 

⚔️ 3. Mücadele Yöntemleri

Hastalıkla mücadelede kültürel önlemler + uygun ilaç kullanımı + dayanıklı çeşitler birlikte uygulanmalıdır 👇

 

🔹 A. Kültürel Önlemler

1. Havalandırma

   • Seralarda düzenli havalandırma yapılmalı, nem %80’in altına düşürülmelidir.

2. Sulama yönetimi

   • Damla sulama sistemi tercih edilmeli.

   • Akşam sulaması yapılmamalı, sabah erken saatlerde sulanmalıdır.

3. Bitki sıklığı ve budama

   • Bitkiler arasında yeterli mesafe bırakılmalı, alt yapraklar düzenli budanmalıdır.

4. Hastalıklı yaprakların uzaklaştırılması

   • Enfekte yapraklar erken dönemde koparılıp imha edilmelidir.

5. Ekim nöbeti (münavebe)

   • Aynı tarlaya üst üste domates ekilmemelidir (en az 2 yıl ara verilmelidir).

6. Bitki artıkları temizliği

   • Hasat sonrası kalan bitki artıkları toplanıp yakılmalıdır.

7. Serada dezenfeksiyon

   • Üretim aralarında sera içi formalin veya kükürt dumanı ile dezenfekte edilmelidir.

 

🔹 B. Kimyasal Mücadele

🧪 Koruyucu ve Tedavi Edici Fungisitler:

Etken Madde	Özellik	Açıklama
Klorotalonil	Koruyucu	Yaprak yüzeyinde uzun süreli etki
Mankozeb	Koruyucu	Geniş spektrumlu temas etkili fungisit
Bakır oksiklorür / Bakır hidroksit	Koruyucu	Organik üretimde de kullanılabilir
Azoksistrobin	Sistemik	Tedavi edici ve koruyucu etki
Difenokonazol + Propikonazol	Sistemik	İleri enfeksiyonlarda etkili
Piraklostrobin + Boskalid	Sistemik	Geniş etki alanı, uzun süreli koruma

 

💧 İlaçlama Programı:

• İlk ilaçlama → ilk belirtiler görülür görülmez yapılır.

• Sonraki ilaçlamalar → 7–10 gün arayla tekrarlanır.

• Yağış sonrası ilaçlama yenilenmelidir.

• Kimyasal ilaçlar dönüşümlü kullanılmalıdır (direnç oluşumunu önlemek için).

 

🔹 C. Dayanıklı veya Tolerant Çeşit Kullanımı

Bazı domates çeşitleri Cladosporium fulvum’a karşı dayanıklılık genleri taşır:

 

➡️ Cf-1, Cf-2, Cf-4, Cf-5, Cf-9 gibi genler.

Bu genleri taşıyan hibrit çeşitler (ör. Cf-9 genli F1 hibritler) özellikle sera üretiminde çok etkilidir.

 

🔹 D. Biyolojik Mücadele

Biyolojik Ajan	Etkisi
Trichoderma harzianum	Kök bölgesinde fungusları baskılar, yaprak hastalıklarına karşı direnci artırır
Bacillus subtilis	Yaprak yüzeyinde koruyucu tabaka oluşturarak spor çimlenmesini önler
Pseudomonas fluorescens	Bitkinin savunma sistemini aktive eder

Bu ajanlar koruyucu olarak kullanılmalıdır; hastalık ilerledikten sonra etkileri sınırlıdır.

 

🧭 4. Özet Tablo

Kategori	Bilgi
Hastalık adı	Domates Yaprak Küfü
Etmen	Cladosporium fulvum
Etmen tipi	Fungus
Belirtiler	Yaprakta sarı lekeler, alt yüzde zeytuni küf tabakası
Bulaşma yolları	Sporlar hava, su, temas yoluyla taşınır
Uygun koşullar	Nemli, serin ortam (20–25°C, %90 nem)
Korunma yolları	Havalandırma, damla sulama, alt yaprak temizliği
Kimyasal mücadele	Klorotalonil, mankozeb, azoksistrobin, bakır
Biyolojik mücadele	Trichoderma, Bacillus subtilis
Dayanıklı genler	Cf-1, Cf-4, Cf-9

 

💡 Özetle:

Domates Yaprak Küfü, özellikle seralarda nem kontrolü yapılmadığında hızla yayılan bir hastalıktır.

En etkili mücadele: ➡️ Havalandırma + hijyen + koruyucu ilaçlama + dayanıklı çeşit.