Domates Mildiyösü Hastalığı Belirtileri, Nedenleri Ve Mücadelesi

Aşağıda Domates Mildiyösü (Phytophthora infestans) hastalığının belirtileri, nedenleri ve mücadele yöntemleri ayrıntılı bir şekilde açıklanmıştır:

🍅 DOMATES MİLDİYÖSÜ (Geç Yanıklık Hastalığı)

Etmen: Phytophthora infestans (Oomycete grubundan bir mantar benzeri etmen)

🌿 1. Belirtiler

Domates mildiyösü, domateslerde yaprak, sap ve meyvelerde hızla yayılan, nemli ve serin koşullarda görülen çok ciddi bir hastalıktır. Hastalık özellikle yağışlı ve serin hava koşullarında kısa sürede tarlayı tamamen kurutabilir.

🌱 Yapraklarda:

• Kenar veya uçtan başlayan kahverengi, düzensiz lekeler.

• Lekelerin çevresi soluk yeşil-sarı bir hale ile çevrilidir.

• Alt yüzeyde beyaz-gri küf tabakası (spor yapısı) görülür.

• Yapraklar hızla kurur ve dökülür.

🌿 Saplarda:

• Koyu kahverengi-siyah lekeler oluşur.

• Sap dokusu zayıflar, çatlar ve bitki solmaya başlar.

🍅 Meyvelerde:

• Koyu kahverengi, suyla ıslanmış gibi lekeler.

• Zamanla sertleşir, kabukta çöküntü meydana gelir.

• Beyaz-gri mantar tabakası meyve yüzeyinde belirir.

• Enfekte meyveler genellikle dalda veya depoda çürür.

💧 Şiddetli Enfeksiyonda:

• Tüm bitki birkaç gün içinde kahverengileşir ve çöker.

🦠 2. Nedenleri ve Gelişme Koşulları

Etmen, toprakta, bitki artıklarında ve patates yumrularında canlı kalabilir. Rüzgâr ve yağmurla sporlar uzun mesafelere taşınabilir.

⚔️ 3. Mücadele Yöntemleri

Hastalık çok hızlı yayıldığı için önleyici tedbirler çok önemlidir. Mücadele; kültürel, kimyasal ve dayanıklı çeşit kullanımıyla entegre yapılmalıdır 👇

🔹 A. Kültürel Önlemler

1. Sağlıklı fide kullanımı

   • Enfekte toprak veya seralardan alınan fideler kullanılmamalı.

2. Ekim nöbeti (münavebe)

   • Aynı alana 3 yıl üst üste domates veya patates ekilmemeli.

3. Bitki artıklarının imhası

   • Hasat sonrası artan yaprak, sap ve meyveler yakılmalı veya derine gömülmeli.

4. Havalandırma ve dikim aralığı

   • Bitkiler arasında hava akışı sağlanmalı; yapraklar uzun süre ıslak kalmamalı.

5. Sulama düzeni

   • Yağmurlama yerine damla sulama tercih edilmeli.

   • Sulama sabah erken saatlerde yapılmalı.

6. Patates tarlalarından uzak üretim

   • Aynı patojen her iki bitkiyi etkilediği için domates tarlası patates tarlalarına yakın olmamalı.

🔹 B. Kimyasal Mücadele

Hastalık koşullarının oluştuğu dönemlerde (yağışlı, serin hava) koruyucu ilaçlamalar yapılmalıdır.

🧪 Önerilen Fungisit Etken Maddeleri:

💧 İlaçlama programı:

• İlk ilaçlama → hastalık belirtileri veya uygun çevre koşulları görülür görülmez.

• Sonraki ilaçlamalar → 7–10 gün aralıkla devam eder.

• Yağış sonrası ilaçlama tekrarlanmalıdır.

• Hasat öncesi bekleme süresine dikkat edilmelidir.

🔹 C. Dayanıklı veya Tolerant Çeşitler

Bazı domates hibritleri mildiyöye karşı kısmi dayanıklılığa sahiptir. Etiketlerinde genellikle 'Ph' veya'Pi' (Phytophthora dayanıklılığı) ibaresi bulunur. Dayanıklı çeşit kullanımı, kimyasal ilaçlama ihtiyacını büyük ölçüde azaltır.

🔹 D. Biyolojik Mücadele

Bu biyolojik ajanlar sera koşullarında koruyucu amaçla başarıyla kullanılabilir.

🧭 4. Özet Tablo

💡 Özetle:

Domates mildiyösü; yağışlı, serin havalarda hızla yayılan, kısa sürede tüm bitkiyi kurutan tehlikeli bir hastalıktır.

En etkili strateji: ➡️ Önleyici ilaçlama + sağlıklı fide + damla sulama + bitki artığı temizliği + dayanıklı çeşit.

Bu lekeler süratle büyüyerek kesin hudutları belli olmayan kahverengi benekli çürüklük halini alır. Koşullar hastalık için uygun olduğu takdirde hastalık tüm bitkiye yayılır ve bitkide yanıklık şeklini alır ve onun kurumasına neden olur. Kışı hastalıklı bitki artıklarında geçirir, ayrıca tohumla da taşınabilir.