Meyve Ağaçlarında Monilya Hast. Belirtileri, Nedenleri Ve Mücadelesi

🍑 MEYVE AĞAÇLARINDA MONİLYA HASTALIĞI (Meyve Çürüklüğü / Monilinia Hastalığı)

Monilya hastalığı; elma, armut, kayısı, şeftali, kiraz, erik, vişne gibi yumuşak çekirdekli ve sert çekirdekli meyve ağaçlarında görülen en yaygın ve zararlı fungal hastalıklardan biridir.
Hastalık, çiçeklenme döneminde çiçek ve sürgünlerde kuruma, meyve döneminde ise meyve çürüklüğü ve mumyalaşma ile tanınır.

🦠 Hastalığın Etmeni

Hastalığın etmenleri:

• Monilinia laxa (şeftali, kayısı, kiraz, vişne, erik)

• Monilinia fructigena (elma, armut)

• Monilinia fructicola (bazı sıcak bölgelerde, ithal çeşitlerde)

Bu mantarlar çiçek, dal, yaprak ve meyve üzerinde gelişir; konidiospor ve sklerot halinde bitki üzerinde veya yerdeki mumyalaşmış meyvelerde kışı geçirir.

🍃 Belirtileri

🌸 1. Çiçeklerde

• Çiçekler açtıktan kısa süre sonra kahverengileşir, solar ve dalda asılı kalır.

• Hastalık, çiçek sapından sürgüne geçerek dal ucunda solma ve kuruma yapar.

• Bazen dal uçlarında zamklanma (reçine akıntısı) görülür.

🌿 2. Sürgünlerde ve Dallarda

• Kahverengileşme, solma ve uç kurumaları oluşur.

• Hastalık ilerlerse dal kabuğu çatlar ve zamk akıntısı gözlenir.

• Şiddetli bulaşmada dallar tamamen kuruyabilir.

🍑 3. Meyvelerde

• En tipik belirtidir.

• Meyvede küçük, açık kahverengi yumuşak bir leke olarak başlar.

• Bu leke kısa sürede büyür, üzerinde dairesel dizilmiş gri-bej renkli küf yastıkları (spor halkaları) oluşur.

• Hastalıklı meyve tamamen çürür, buruşur ve sertleşerek "mumya meyve" halini alır.

• Bu mumyalaşmış meyveler ertesi yılın enfeksiyon kaynağıdır.

⚠️ Hastalığın Ortaya Çıkma Nedenleri

🛡️ Mücadele Yöntemleri

🔹 1. Kültürel Önlemler

• Ağaç üzerinde kalan mumya meyveler mutlaka toplanmalı ve yakılmalıdır.

• Hastalıklı sürgünler sağlıklı kısmın 10–15 cm altından budanmalı, budama artıkları yok edilmelidir.

• Bahçe içinde hava sirkülasyonu sağlamak için düzenli budama yapılmalıdır.

• Hasat sırasında meyveler zedelenmemelidir.

• Aşırı azotlu gübreleme yapılmamalıdır (yumuşak dokular enfeksiyona daha açıktır).

• Hasat sonrası depolar temizlenmeli, nem oranı düşük tutulmalıdır.

🔹 2. Kimyasal Mücadele

Monilyaya karşı ilaçlama genellikle çiçeklenme ve meyve gelişim dönemlerinde yapılır.

Etkili etken maddeler:

• Captan

• Iprodione

• Tebuconazole

• Fenhexamid

• Boscalid + Pyraclostrobin

• Pyrimethanil

• Fludioxonil

💡 Uygulama zamanları:

1. Çiçeklenme başlangıcında (çiçeklerin %5–10’u açtığında)

2. Tam çiçeklenme döneminde

3. Meyveler irileşmeye başladığında

4. Hasattan 15–20 gün önce (gerekiyorsa)

• İlaçlama çiçek ve meyve yüzeyinin tamamını kaplayacak şekilde yapılmalıdır.

• Yağıştan sonra yeniden ilaçlama gerekebilir.

🔹 3. Biyolojik Mücadele

• Trichoderma harzianum, Bacillus subtilis, Aureobasidium pullulans içeren biyolojik ürünler kullanılabilir.

• Bu mikroorganizmalar meyve ve çiçek yüzeyinde koruyucu mikroflora oluşturarak mantarın gelişimini engeller.

• Organik tarımda yaygın olarak tercih edilir.

🔹 4. Dayanıklı Çeşit Kullanımı

• Monilyaya karşı dayanıklı veya toleranslı meyve çeşitleri tercih edilmelidir.

• Özellikle yağışlı bölgelerde dayanıklı çeşit seçimi çok önemlidir.
  (Örnek: Dayanıklı bazı kiraz, şeftali ve erik çeşitleri mevcuttur.)

🌱 Özet Tablo