Meyve Çürüklüğü Hast. Belirtileri, Nedenleri Ve Mücadele Yöntemleri

🍎 Meyve Çürüklüğü Hastalığı (Fruit Rot / Monilya), elma, armut, şeftali, kayısı, kiraz, erik gibi birçok meyvede görülen; meyvelerin çalılık döneminde ya da hasat sonrası depoda çürümesine neden olan çok yaygın ve ekonomik olarak zarar verici bir fungal hastalıktır.

 

🦠 Hastalığın Etmeni

Hastalığın başlıca etmenleri, meyve türüne göre değişmekle birlikte genellikle şunlardır:

• Monilinia fructigena (Elma, Armut)

• Monilinia laxa (Kayısı, Şeftali, Erik)

• Monilinia fructicola (Kiraz, Şeftali)

 

Bu etmenler konidiospor ve sklerot şeklinde bitki artıkları, kurumuş meyveler ve dallarda uzun süre canlı kalabilir.

 

🌿 Belirtileri

1. Meyvelerde

• Meyveler üzerinde kahverengi, yumuşak ve çökük lekeler oluşur.

• Kısa sürede bu lekeler üzerinde dairesel dizilmiş gri-bej renkli küf halkaları (spor yastıkları) belirir — hastalığın en tipik belirtisidir.

• İleri aşamada meyve tamamen yumuşar, çürür ve dökülür.

• Kuruyan meyveler "mumya meyve" halini alarak ağaçta asılı kalır (bir sonraki yıl için enfeksiyon kaynağıdır).

 

2. Çiçek ve Dal Uçlarında

• Çiçekler kahverengileşir, solar ve dalda asılı kalır.

• Genç sürgünlerde solgunluk, kararma ve uç kurumaları görülür.

• İleri dönemde sürgünlerde zamklanma (özsu akıntısı) meydana gelebilir.

 

3. Depolarda

• Hasat sonrası meyveler üzerinde çürük lekeler büyüyerek tüm meyveyi kaplar.

• Enfekte meyveler sağlıklı olanlara temas ettiğinde, hastalık depoda hızla yayılır.

⚠️ Hastalığın Ortaya Çıkma Nedenleri

Neden	Açıklama
Yağışlı ve nemli hava koşulları	Spor çimlenmesini kolaylaştırır.
Yaralı meyveler	Hasar görmüş meyve yüzeyi enfeksiyona açıktır.
Sık dikim – kötü hava sirkülasyonu	Nem birikimi ve sıcaklık artışı hastalığı teşvik eder.
Hastalıklı dallar veya mumya meyveler	Bir sonraki sezona bulaşma kaynağı oluşturur.
Yetersiz budama ve bakım	Havanın geçişini engeller, nemi artırır.

 

🛡️ Mücadele Yöntemleri

🔹 1. Kültürel Önlemler

• Ağaç üzerinde kuruyan (mumya) meyveler toplanmalı ve imha edilmelidir.

• Hastalıklı dal uçları budanmalı, budama artıkları yakılmalıdır.

• Bahçede hava sirkülasyonunu artırmak için düzenli budama yapılmalıdır.

• Hasat sırasında meyveler zedelenmemelidir.

• Depolama alanları temiz, kuru ve serin olmalıdır.

• Bahçede aşırı azotlu gübrelemeden kaçınılmalıdır (yoğun sürgün gelişimi nemi artırır).

 

🔹 2. Kimyasal Mücadele

Hastalık özellikle çiçeklenme ve meyve olgunlaşma döneminde ilaçla kontrol altına alınır.

Etkili etken maddeler:

• Captan

• Iprodione

• Tebuconazole

• Pyrimethanil

• Fenhexamid

• Boscalid + Pyraclostrobin

 

💡 Uygulama önerileri:

• İlk ilaçlama: Çiçekler %5–10 açtığında

• İkinci ilaçlama: Çiçek taç yaprakları döküldüğünde

• Üçüncü ilaçlama (gerekirse): Hasattan 15–20 gün önce

• Hasat sonrası meyveler depolanmadan önce kurutulmalı, nemli bırakılmamalıdır.

 

🔹 3. Biyolojik Mücadele

• Trichoderma harzianum, Bacillus subtilis ve Aureobasidium pullulans içeren biyolojik preparatlar,
  hem çiçek hem de meyve yüzeyinde koruyucu etki sağlar.

• Bu ürünler kimyasal ilaçlamaya alternatif veya destek olarak kullanılabilir.

 

🔹 4. Dayanıklı Çeşit Seçimi

• Özellikle Monilinia’ya dayanıklı veya toleranslı çeşitler tercih edilmelidir.

• Bazı modern elma, şeftali ve kiraz çeşitleri daha az duyarlıdır.

 

🌱 Özet Tablo

Başlık	Bilgi
Etmen	Monilinia fructigena, M. laxa, M. fructicola
Belirti	Meyvede kahverengi çürüme, gri halkalı küf tabakası
Yayılma yolu	Rüzgar, yağmur, yaralı meyve yüzeyleri
Uygun koşul	Nemli, yağışlı hava (15–25°C)
Mücadele	Budama, mumya meyve temizliği, kimyasal ve biyolojik koruma