Gül Kahverengi Kanseri Hastalığı Belirtileri, Nedenleri Ve Mücadelesi

🌿 Gül Kahverengi Kanseri Hastalığı Nedir?

Gül Kahverengi Kanseri Hastalığı, gül bitkisinin gövde, dal ve sürgünlerinde görülen ciddi bir fungal (mantar) hastalıktır. Etmeni, Coniothyrium wernsdorffiae adlı mantardır. Bu hastalık özellikle yağışlı ve nemli iklimlerde, yoğun budama yapılan veya yaralanmış gül bitkilerinde sıkça görülür. Zamanla dallar üzerinde kahverengi-siyah renkli kanser yaraları oluşur, dallar kurur ve bitki zayıflar. İleri vakalarda gül tamamen kuruyabilir.

 

🔬 Hastalığın Etmeni ve Biyolojisi

Özellik	Bilgi
Hastalığın Adı	Gül Kahverengi Kanseri
Etmeni (Latince Adı)	Coniothyrium wernsdorffiae
Hastalık Tipi	Fungal (Mantar)
Etkilenen Bitkiler	Tüm süs ve bahçe gülleri (Rosa türleri)
Etkilenen Kısımlar	Gövde, dal, sürgün, tomurcuk çevresi
En Uygun Koşullar	Yüksek nem (>%75) ve 18–25°C sıcaklık

 

🍂 Gül Kahverengi Kanseri Hastalığı Belirtileri

Hastalık, genellikle kış sonu ile ilkbahar başında, budama yaraları ve don zararlarının ardından ortaya çıkar.

🌱 1. Dallarda ve Gövdede Belirtiler

• Dal ve gövde üzerinde koyu kahverengi, zamanla siyaha dönen lekeler oluşur.

• Lekeler giderek çatlak yaralara (kanser yaraları) dönüşür.

• Bu yaraların merkezinde mantarın siyah renkli piknidiyumları (spor yapıları) görülebilir.

• Dalların kabuğu çatlar, altındaki doku ölür ve kararmaya başlar.

 

🌿 2. Sürgünlerde Belirtiler

• Genç sürgünlerde koyu renkli halka şeklinde lekeler oluşur.

• Enfekte bölgede büzülme ve boğumlar arasında incelme görülür.

• Bu bölgelerden itibaren sürgün yukarıdan aşağıya doğru kurumaya başlar.

 

🌸 3. Çiçek ve Yaprak Etkileri

• Genellikle dolaylı etki gösterir.

• Enfekte dallarda tomurcuk gelişimi yavaşlar veya durur.

• Bitki genel olarak zayıf büyür, çiçek verimi azalır.

 

☁️ Hastalığın Nedenleri ve Gelişme Koşulları

• Yüksek nemli ve yağışlı hava koşulları mantarın yayılımını kolaylaştırır.

• Budama sırasında oluşan yaralar hastalığın giriş kapısıdır.

• Don, dolu veya mekanik hasar gören bitkiler daha hassastır.

• Yetersiz drenaj, ağır topraklar ve zayıf hava dolaşımı hastalığı teşvik eder.

• Enfekte dal artıkları bahçede bırakılırsa mantar kışı orada geçirir.

 

🧬 Bulaşma ve Yayılma Şekli

• Etmen, sporları (konidiler) aracılığıyla rüzgar ve yağmur sıçramalarıyla yayılır.

• Enfekte bitki artıkları hastalık kaynağıdır.

• Mantar, tomurcuk diplerinde veya dal kabuğunda kışı geçirir.

• İlkbaharda uygun sıcaklık ve nem koşullarında aktifleşir.

 

🛠️ Mücadele Yöntemleri

🌿 1. Kültürel Mücadele

• Budama her zaman kuru ve güneşli havalarda yapılmalıdır.

• Budama aletleri her kullanım sonrası dezenfekte edilmelidir (örneğin %10 çamaşır suyu).

• Hastalık belirtili dallar dipten kesilmeli ve yakılarak imha edilmelidir.

• Aşırı azotlu gübreleme ve fazla sulamadan kaçınılmalıdır.

• Bitkiler arasında yeterli mesafe bırakılarak hava sirkülasyonu sağlanmalıdır.

• Kış öncesi bakır içerikli koruyucu ilaçlama yapılmalıdır.

 

🌾 2. Kimyasal Mücadele

• İlk belirtiler görüldüğünde veya budama sonrası koruyucu ilaç uygulaması yapılmalıdır.

• Kullanılabilecek etkili etken maddeler:

  • Bakır hidroksit (Copper hydroxide)

  • Mankozeb (Mancozeb)

  • Tebuconazole

  • Difenoconazole

  • Chlorothalonil

• Kış sonunda ve ilkbahar başında 2–3 uygulama yeterlidir.

• Enfekte dalların kesiminden sonra bakırlı ilaçla yara yüzeyleri kapatılmalıdır.

 

🌱 3. Biyolojik ve Organik Mücadele

• Trichoderma harzianum gibi antagonist mantarlar, kök bölgesinde ve dal yüzeyinde Coniothyrium’u baskılar.

• Bitki bazlı doğal preparatlar (örneğin neem yağı, sarımsak ekstraktı) yüzeysel koruma sağlar.

• Organik bakır preparatları (bakır oksiklorür, bakır sülfat) sertifikalı üretimde kullanılabilir.

 

🧩 Koruyucu Önlemler

• Budama artıkları, hastalıklı dallar ve yapraklar bahçede bırakılmamalıdır.

• Bitkiler kış öncesi bakır bileşikleriyle ilaçlanmalıdır.

• Toprak drenajı ve hava akımı iyi olmalıdır.

• Gül fideleri satın alınırken hastalıksız, sertifikalı olanlar tercih edilmelidir.

• Sulama sabah erken saatte yapılmalı, yapraklar ıslak kalmamalıdır.

 

📊 Sonuç

Gül Kahverengi Kanseri Hastalığı, Coniothyrium wernsdorffiae mantarının neden olduğu, dallarda kahverengi-siyah kanser yaralarıyla karakterize ciddi bir fungal enfeksiyondur. Zamanında alınacak kültürel önlemler ve erken dönem fungisit uygulamaları ile hastalık büyük oranda kontrol altına alınabilir. Temizlik, budama hijyeni ve koruyucu ilaçlama, sağlıklı güllerin anahtarıdır.

 

🔍 Anahtar Kelimeler:

gül kahverengi kanseri, coniothyrium wernsdorffiae, gül hastalıkları, gül kanser hastalığı, gül dal kanseri, fungal hastalıklar, gül hastalıklarına karşı ilaçlama, gül budama hastalıkları