Antraknoz (Colletotrichum Spp)
Antraknoz, birçok kültür bitkisinde görülen yaygın bir fungal hastalık grubudur. Etmeni genellikle Colletotrichum türleri (ör. Colletotrichum lindemuthianum, C. gloeosporioides, C. truncatum) olup; fasulye, mercimek, nohut, domates, salatalık, pamuk, üzüm, turunçgiller, mango ve pek çok sebze-meyvede görülür.
🔍 Belirtiler
-
Yapraklarda: Küçük, kahverengi-siyah lekeler; bazen merkezleri gri, kenarları koyu renkli.
-
Sürgünlerde / Gövde: Uzunlamasına koyu lekeler, çatlaklar, gövde zayıflaması.
-
Meyve / Bakla: Dairesel, çökük, koyu renkli lekeler → nemli havada pembe-turuncu spor yastıkçıkları oluşur.
-
Şiddetli enfeksiyon → meyve çürümesi, bakla ve yaprak dökümü, verim kaybı.
🌡️ Hastalık Koşulları
-
Ilık ve nemli iklim (20–28 °C).
-
Yaprakların ve meyvelerin uzun süre ıslak kalması (yağmur, çiğ, üstten sulama) hastalığı artırır.
-
Tohumla, bitki artıklarıyla ve rüzgarla taşınır.
🛠️ Mücadele Yöntemleri
1. Kültürel Önlemler
-
Hastalıksız ve sertifikalı tohum/fidan kullanmak.
-
Ekim nöbeti yapmak (3 yıl aynı yerde aynı ürün ekilmemeli).
-
Hasattan sonra bitki artıklarını imha etmek.
-
Sık ekimden ve üstten sulamadan kaçınmak.
-
Serada havalandırmayı artırmak.
-
Dayanıklı çeşitleri tercih etmek (özellikle fasulye, nohut, mercimekte önemlidir).
2. Kimyasal Mücadele
-
Tohum ilaçlaması → (thiram, carbendazim, benomyl vb.)
-
Yaprak ve meyve koruma amaçlı fungisitler:
-
Bakırlı preparatlar (Bakır oksiklorür, Bordo bulamacı)
-
Strobilurin grubu (Azoxystrobin, Pyraclostrobin)
-
Triazol grubu (Tebuconazole, Propiconazole, Difenoconazole)
-
İlaçlar erken dönemde koruyucu olarak uygulanmalı, hastalık başladıktan sonra tedavisi zordur.
3. Biyolojik Mücadele
-
Trichoderma harzianum, Bacillus subtilis gibi biyokontrol ajanları.
-
Doğal olarak antagonistik mikroorganizmalar kullanılabilir.
📌 Özet: Antraknoz → nem + sıcaklık + hassas çeşit = hızlı salgın. Bu yüzden erken dönemde kültürel önlemler + tohum ilaçlaması + koruyucu fungisit kullanımı çok önemli.
📊 Bitki Bazında Antraknoz Yönetim Planı
| Bitki | Belirtiler | Kültürel Önlemler | Kimyasal Mücadele (örnek etken maddeler) |
|---|---|---|---|
| Fasulye (C. lindemuthianum) | Yaprak damarları boyunca koyu kahverengi lekeler, baklalarda çökük siyah lekeler | Sertifikalı tohum, ekim nöbeti (3 yıl), bitki artıklarını yok et | Tohum ilaçlaması: Thiram, Carbendazim; Tarla: Azoxystrobin, Difenoconazole |
| Nohut / Mercimek (C. truncatum) | Gövde ve baklada siyah nekrotik lekeler, kuruma | Nöbet + hasat artıkları imhası, dayanıklı çeşitler | Propiconazole, Mancozeb, Bakırlı preparatlar |
| Domates (C. coccodes) | Meyvede çökük, dairesel koyu lekeler; nemde pembe spor yastıkları | Hastalıksız fide, serada havalandırma, damla sulama | Azoxystrobin, Pyraclostrobin, Bakır oksiklorür |
| Salatalık / Kabakgiller (C. orbiculare) | Yaprakta küçük yuvarlak lekeler, meyvede çökük siyah lekeler | Ekim nöbeti, yaprak ıslaklığını azaltma, alttan sulama | Tebuconazole, Chlorothalonil, Bakırlı fungisitler |
| Üzüm Bağı (C. gloeosporioides) | Salkımda kahverengi çökük lekeler, tane çürümesi | Budama + havalandırma, hastalıklı salkımları yok et | Difenoconazole, Azoxystrobin, Bakır hidroksit |
| Mango / Turunçgil (C. gloeosporioides) | Meyve üzerinde çökük siyah lekeler, depoda çürüme | Ağaç taçlarında havalandırma, hasattan sonra sıcak su uygulaması | Prochloraz, Azoxystrobin, Bakırlı preparatlar |
🌱 Genel Strateji
-
Tohum / Fide aşaması → mutlaka ilaçlı ve sağlıklı olmalı.
-
Vejetatif dönem → yaprakların uzun süre ıslak kalmasını engelle.
-
İlk belirtiler → koruyucu fungisitlerle başla.
-
Hasat sonrası → bitki artıklarını temizle, derin sürüm yap.
📆 Antraknoz Mücadele Takvimi
| Ay / Dönem | Yapılacak İşlemler | Açıklama |
|---|---|---|
| Ocak – Şubat | Tarla hazırlığı, toprak işlemesi | Önceki yılki bitki artıklarını imha et, derin sürüm yap. |
| Mart – Nisan (ekim/dikim öncesi) | Tohum ilaçlaması (thiram, carbendazim) | Hastalığın tohumla taşınmasını engeller. |
| Nisan – Mayıs (çıkış dönemi) | Hastalıksız fide kullan, sık ekimden kaçın | Bitkiler arasında hava dolaşımı sağlanmalı. |
| Mayıs – Haziran (vejetatif gelişme) | Düzenli tarla kontrolü, yaprak ıslaklığını azalt | Damla sulama tercih edilmeli, üstten sulama yapılmamalı. |
| Haziran – Temmuz (ilk belirtiler) | 1. ilaçlama (Azoxystrobin, Bakır oksiklorür, Difenoconazole) | Yapraklarda ilk lekeler görüldüğünde başlanmalı. |
| Temmuz – Ağustos (hastalık yayılım dönemi) | 2. ve 3. ilaçlama (15–20 gün arayla, farklı etki mekanizmalı fungisitlerle) | Hastalık yoğun ise strobilurin + triazol kombinasyonları etkili. |
| Ağustos – Eylül (hasat dönemi) | Hasat sırasında hastalıklı meyveleri ayır | Depoda çürüme riskini azaltır. |
| Eylül – Ekim (hasat sonrası) | Hasat artıkları imhası, tarlanın derin sürümü | Spor kaynaklarını azaltır, gelecek yıl bulaşmayı önler. |
| Kasım – Aralık | Dinlenme dönemi, planlama | Yeni sezon için dayanıklı çeşit seçimi ve ekim nöbeti planlanır. |
🌱 Önemli Notlar
-
Fasulye / nohut / mercimek → tohum ilaçlaması özellikle kritik.
-
Domates / salatalık → serada havalandırma + damla sulama şart.
-
Bağ (üzüm) → budama artıkları yakılmalı, kış budamasında hijyene dikkat edilmeli.
-
Meyve ağaçları (mango, turunçgil) → hasattan sonra sıcak su veya fungisit daldırma uygulamaları yapılabilir.
- Sorhocam
- admin@sorhocam.com
💬 ''Antraknoz (Colletotrichum Spp)'' konu başlığı ile ilgili merak ettiğiniz her şeyi buraya yazabilirsiniz, cevaplamaktan mutluluk duyarız! 😊
