Patates Mildiyösü Hastalığı Belirtileri, Nedenleri Ve Mücadelesi

🌿 1. Genel Bilgi

Patates Mildiyösü Hastalığı (Phytophthora infestans) 🥔💧

(Etmeni: Phytophthora infestans)

Patates Mildiyösü, patates üretiminde en yıkıcı ve ekonomik kayıplara neden olan fungal (yalancı mantar) bir hastalıktır. Etmeni Phytophthora infestans, hem patates hem de domates bitkilerini etkiler. Serin, nemli ve yağışlı havalarda çok hızlı yayılır ve kısa sürede tüm tarlayı yakabilir.

🍃 2. Belirtileri

A. Yapraklarda:

• İlk belirtiler yaprak kenarlarında veya uç kısımlarında başlar.

• Soluk yeşil–su ile ıslanmış görünümlü lekeler oluşur.

• Bu lekeler kısa sürede kahverengileşir ve kurur.

• Nemli havalarda yaprağın alt yüzeyinde, leke kenarlarında beyaz-gri küf tabakası (spor tabakası) görülür.

• Şiddetli enfeksiyonda yapraklar tamamen kurur, bitki solar.

B. Sap ve Gövde:

• Gövde ve dallarda koyu kahverengi, uzunca lekeler oluşur.

• Bu bölgeler zayıflar, bitki kolayca kırılır.

C. Yumrularda:

• Yumru kabuğu altında kahverengi-gri, düzensiz lekeler görülür.

• Kesildiğinde iç dokuda kahverengi, sert çürüme mevcuttur.

• Depolama sırasında bu kısımlar yumuşar, sekonder bakteriyel çürüklükler gelişir.

🔬 3. Etmeni ve Yaşam Döngüsü

Etmen tohumluk yumrularda veya tarlada kalan bitki artıkları üzerinde canlı kalır. Nemli koşullarda sporlar suyla yayılır, yaprak yüzeyine düşer ve enfeksiyon başlar.

☁️ 4. Hastalığın Gelişimini Artıran Faktörler

• Uzun süreli yağış ve yüksek nem (%90 ve üzeri)

• Serin hava sıcaklıkları (15–20 °C)

• Sık dikim, havalanmanın zayıf olması

• Sulama sonrası yaprakların uzun süre ıslak kalması

• Enfekte tohumluk veya artıklardan bulaşma

🧰 5. Mücadele Yöntemleri

A. Kültürel Önlemler

1. Sağlıklı ve sertifikalı tohumluk kullanın.
   – Enfekte tohumlar hastalığın en yaygın kaynağıdır.

2. Ekim nöbeti uygulayın.
   – Aynı tarlaya 2–3 yıl boyunca patates veya domates ekilmemelidir.

3. Tarlada havalanmayı artırın.
   – Sıra aralarını geniş tutun, sık ekimden kaçının.

4. Aşırı sulamadan kaçının.
   – Sulama sabah erken yapılmalı, yapraklar akşam ıslak kalmamalıdır.

5. Hastalıklı bitkileri imha edin.
   – Bulaşık yaprak ve bitkiler tarladan uzaklaştırılıp yakılmalıdır.

6. Depolama öncesi yumrular kurutulmalı ve serin, kuru ortamda saklanmalıdır.

B. Kimyasal Mücadele

İlk belirtiler görülmeden önce koruyucu ilaçlama yapılmalıdır. Hastalık başladığında ise sistemik fungisitler kullanılabilir.

🧴 İlaçlama Aralığı:

• Hava koşullarına bağlı olarak 7–10 gün arayla tekrarlanmalıdır.

• Yağış sonrası yeniden ilaçlama yapılmalıdır.

C. Dayanıklı Çeşit Kullanımı

• Mildiyöye karşı kısmen dayanıklı veya tolerant çeşitler tercih edilmelidir.
  (Örnek: Marabel, Voyager, Agria gibi çeşitler – bölgeye göre değişebilir.)

D. Biyolojik ve Organik Önlemler

• Trichoderma harzianum, Bacillus subtilis gibi biyokontrol etmenleri destekleyici olarak kullanılabilir.

• Bakır içeren organik fungisitler (örneğin bakır hidroksit, bakır oksiklorür) organik üretimde etkilidir.

⚠️ 6. Ekonomik Zarar

• Uygun koşullarda birkaç hafta içinde tarlanın %100’ü etkilenebilir.

• Verim kaybı %30–100 arasında değişir.

• Depolama sırasında yumru çürükleri nedeniyle ek kayıplar yaşanır.

🧾 7. Özet Tablo