Patates Siğil Hastalığı Belirtileri, Nedenleri Ve Mücadelesi

🌿 1. Genel Bilgi

Patates Siğil Hastalığı (Synchytrium endobioticum) 🥔⚠️

(Etmeni: Synchytrium endobioticum)

Patates Siğil Hastalığı, patatesin en tehlikeli ve karantina kapsamındaki hastalıklarından biridir. Etmeni bir fungus (Chytridiomycetes sınıfı) olup, patatesin toprak altı organlarında (yumru, stolon, göz, bazen sap tabanı) siğil benzeri kabartılar oluşturur. Hastalık, yumruların pazar değerini tamamen yok eder ve bulaşık tarlalar uzun yıllar ekime kapatılır.

 

🍃 2. Belirtileri

A. Yumrularda:

• En belirgin belirti çiçek karnabahar veya patates siğiline benzer çıkıntılardır.

• Bu oluşumlar genellikle göz çevresinde veya yumru ucunda başlar.

• Başlangıçta açık yeşil, sonra kahverengi-siyah hale gelir.

• Zamanla büyüyüp çatlar ve çürüyerek dağılır.

• İleri dönemde yumru şekli bozulur, tanınmaz hale gelir.

 

B. Bitkinin Diğer Kısımlarında:

• Şiddetli enfeksiyonda toprak altı gövde, stolon ve yumru saplarında da siğiller oluşur.

• Nadiren toprak üstü gövde veya yaprak tabanında da siğilimsi oluşumlar görülebilir.

• Bitki genel olarak zayıf gelişir, erken solar.

 

C. Depoda:

• Siğiller kuruyup parçalanır, fakat etmen sporları canlı kalır.

• Bu sporlar depolama sırasında çevreye bulaşma kaynağı olur.

 

🔬 3. Etmeni ve Bulaşma Şekli

Özellik	Açıklama
Etmen	Synchytrium endobioticum
Canlı türü	Fungus (Chytridiomycete)
Spor tipi	Kist benzeri dayanıklı spor (kistozor)
Yaşam süresi	Toprakta 20 yıla kadar canlı kalabilir
Bulaşma yolları	Enfekte tohumluk yumru, bulaşık toprak, alet, ayakkabı, su, hayvan gübresi

 

Etmen toprakta kalın duvarlı dayanıklı sporlar (kistozor) oluşturarak uzun süre (20 yıla kadar) canlı kalabilir. Bu sporlar, bulaşık toprak, su, araç ve aletlerle başka tarlalara taşınır.

 

🌦️ 4. Hastalığı Artıran Koşullar

• Serin ve nemli iklim koşulları (12–18 °C)

• Ağır, su tutan topraklar

• Enfekte tohumluk kullanımı

• Aynı tarlada sürekli patates ekimi (monokültür)

 

🧰 5. Mücadele Yöntemleri

A. Kültürel Önlemler

1. Hastalıklı tarlalarda patates yetiştirilmemelidir.
   – Bulaşık alanlar karantina altına alınır.

2. Ekim nöbeti uygulanmalıdır.
   – Bulaşık tarlalarda en az 5–7 yıl patates ekimi yapılmamalıdır.

3. Sertifikalı, hastalıktan ari tohumluk kullanılmalıdır.
   – Bulaşık bölge kaynaklı tohumluk kullanılmamalıdır.

4. Toprak, araç ve alet temizliği yapılmalıdır.
   – Ekim, hasat veya taşıma sonrası ekipman dezenfekte edilmelidir.

5. Hastalıklı yumrular imha edilmelidir.
   – Yakılarak veya derin çukurlara gömülerek yok edilmelidir.

6. Hastalığın bulunduğu alanlardan toprak taşınmamalıdır.

 

B. Kimyasal Mücadele

• Etmene karşı etkili bir fungisit yoktur.

• Ancak alet, depo ve araç dezenfeksiyonu için şu maddeler kullanılabilir:

  • %2 Formalin (formaldehit) çözeltisi

  • Sodyum hipoklorit (çamaşır suyu, %1–2)

  • Kireç + bakır sülfat karışımı (Bordo bulamacı)

 

C. Dayanıklı Çeşit Kullanımı

• En etkili mücadele yöntemi dayanıklı patates çeşitlerinin kullanılmasıdır.

• Synchytrium endobioticum’un birçok fizyolojik ırkı vardır, bu nedenle her bölgeye uygun dayanıklı çeşit seçilmelidir.

• Örnek (bölgeye göre değişebilir):

  • Kardal, Cosima, Agria gibi çeşitler bazı ırklara karşı dayanıklıdır.

 

D. Karantina Önlemleri

• Patates Siğil Hastalığı, bitki karantinası kapsamındadır.

• Hastalık tespit edildiğinde:

  1. Tarla resmen karantina altına alınır.

  2. Bulaşık alanlarda patates ve domates ekimi yasaklanır.

  3. Toprak, alet, ürün nakli kontrol altına alınır.

  4. Devlet tarafından resmî denetim ve temizlik süreci yürütülür.

 

📉 6. Ekonomik Önemi

• Yumrular pazar değerini tamamen kaybeder.

• Tarlalar uzun yıllar boyunca ekime kapatılır.

• Ülkeler arası tohumluk ve ürün ticareti yasaklanır.

• Bu nedenle önlenmesi, tedavi edilmesinden çok daha önemlidir.

 

🧾 7. Özet Tablo

Kategori	Açıklama
Hastalık	Patates Siğil Hastalığı
Etmen	Synchytrium endobioticum
Belirtiler	Yumruda karnabahar benzeri siğiller, çürüme
Uygun Koşullar	Serin (12–18 °C), nemli, su tutan topraklar
Bulaşma	Enfekte tohumluk, toprak, su, alet, hayvan
Yaşama Süresi (Toprakta)	15–20 yıl
Kimyasal Mücadele	Yok (sadece dezenfeksiyon)
En Etkili Yöntem	Dayanıklı çeşit + karantina + temizlik
Karantina Hastalığı	Evet
Verim Kaybı	%100’e kadar