Hıyar Köşeli Yaprak Lekesi Hast. Belirtileri, Nedenleri Ve Mücadelesi

🥒 Hıyar Köşeli Yaprak Lekesi Hastalığı

Etmen: Pseudomonas syringae pv. lachrymans

Hastalık tipi: Bakteriyel hastalık

Etkilenen bitkiler: Hıyar başta olmak üzere kabakgiller (kabak, kavun, karpuz, acur vb.)

🔬 1. Hastalığın Nedenleri

• Etmen: Gram negatif, kamçılı, çubuk şeklinde bir bakteri olan Pseudomonas syringae pv. lachrymans.

• Yaşam alanı: Bakteri bitki dokuları içinde, tohum yüzeyinde ve bitki artıklarında uzun süre canlı kalabilir.

• Uygun koşullar:

  • Sıcaklık: 24–28 °C (ılıman ve nemli hava)

  • Nem: Yüksek oransal nem (%85 ve üzeri)

  • Yağış / sulama: Yağmur veya üstten sulama (yağmurlama) bakterinin yayılmasını kolaylaştırır.

  • Yaralanmalar: Rüzgar, dolu, böcek zararı gibi nedenlerle oluşan yaralar bakterinin girişini kolaylaştırır.

🍃 2. Belirtiler

📍Yapraklarda:

• İlk belirtiler küçük, suyla ıslanmış (ıslak görünümlü) lekeler şeklindedir.

• Lekeler damar aralarında sınırlı kalır, bu nedenle köşeli (angular) bir görünüm alır.

• Başlangıçta açık yeşil veya sarımsı, daha sonra kahverengiye veya griye döner.

• Kuruyan lekeler dökülür → yapraklarda delik şeklinde boşluklar oluşur.

• Şiddetli enfeksiyonda yapraklar sararır ve erken dökülür.

📍Sürgün ve saplarda:

• Küçük, su ile ıslanmış, koyu renkli yaralar oluşur.

• Gelişen sürgünler zayıflar, bazen tamamen kuruyabilir.

📍Meyvelerde:

• Küçük, suyla ıslanmış yuvarlak lekeler görülür.

• Lekelerin ortası zamanla çatlar, kabuk çatlağı veya çökük yara halini alır.

• Bakteri meyve yüzeyinde sümüksü, yapışkan bir salgı oluşturabilir.

• Pazar değerini düşürür, meyveler çürümeye yatkın hale gelir.

🔁 3. Bulaşma ve Yayılma Yolları

• Tohumla taşınır: En önemli bulaşma şekli (tohum yüzeyinde veya içinde bakteri bulunabilir).

• Bitki artıklarıyla: Enfekte bitki parçaları tarlada bırakılırsa, bakteri kışı burada geçirir.

• Yağmur, sulama suyu, rüzgar: Bakteriyi kısa mesafelerde yayar.

• Tarım aletleri, işçiler: Mekanik olarak bulaşma görülebilir.

🛡️ 4. Mücadele Yöntemleri

🧼 A. Kültürel Önlemler

1. Sağlıklı ve sertifikalı tohum kullanın.

2. Tohumları ekim öncesi bakterisit (ör. bakırlı) ilaçlarla veya sıcak suyla (50 °C’de 30 dk) dezenfekte edin.

3. Bitki artıkları tarladan uzaklaştırılmalı veya yakılmalıdır.

4. Aynı tarlaya en az 2–3 yıl kabakgil ekilmemelidir (münavebe).

5. Yağmurlama sulamadan kaçınılmalı, damla sulama tercih edilmelidir.

6. Yabancı otlar ve böcek yaralanmaları kontrol edilmelidir.

7. Tarım aletleri ve eller düzenli olarak dezenfekte edilmelidir.

🧪 B. Kimyasal Mücadele

• Bakterisitler (özellikle bakırlı bileşikler, örn. bakır oksiklorür, bakır hidroksit) kullanılabilir.

• Hastalık ilk görüldüğünde ilaçlama başlatılır ve 7–10 gün aralıklarla tekrarlanır.

• Aşırı bakır kullanımı fitotoksiteye yol açabileceğinden dikkatli olunmalıdır.

🌱 C. Dayanıklı Çeşit Kullanımı

• Pseudomonas syringae pv. lachrymans’a tolerant veya dayanıklı hıyar çeşitleri tercih edilmelidir.

📉 5. Ekonomik Önemi

• Özellikle sera ve açık alanda nemli koşullarda ciddi ürün kayıplarına yol açar.

• Ağır enfeksiyonlarda %30–50’ye varan verim düşüklüğü görülebilir.

• Pazar kalitesini ve raf ömrünü azaltır.