Örtüaltı Karpuz Yetiştiriciliği Nasıl Yapılır?

Karpuz, sıcaklık isteği yüksek bir bitki olduğu için örtüaltı yetiştiriciliği (sera veya alçak tünel) sayesinde erkencilik sağlanarak ürünün daha erken piyasaya sürülmesi mümkün olur.

İşte örtüaltı karpuz yetiştiriciliğinin temel aşamaları, iklim isteği ve dikkate almanız gereken kritik noktalar:

🍉 Örtüaltı Karpuz Yetiştiriciliğinde Ana Adımlar

Karpuz yetiştiriciliğinde genel olarak alçak tünel (mini tünel) yöntemi veya daha büyük seralar kullanılır.

1. İklim ve Toprak İsteği

• Sıcaklık İsteği: Karpuz, sıcak iklim bitkisidir. Optimum büyüme ve meyve oluşumu sıcaklığı 25°C ile 30°C arasındadır. Tohum çimlenmesi için toprak sıcaklığının en az 12°C'nin (tercihen 18°C'nin üzeri) olması gerekir. Örtüaltı sistemin en büyük avantajı, bu sıcaklığı erken dönemde sağlayabilmesidir.

• Toprak İsteği: Derin, iyi havalanabilen, su tutma kapasitesi yüksek, kumlu-tınlı bünyeli toprakları sever. Toprak pH'sının 6-7 arasında olması idealdir. Ağır ve killi topraklar kök gelişimini olumsuz etkileyebilir.

• Drenaj: Toprağın drenajının iyi olması çok önemlidir, taban suyunun 1 metreden daha yukarıda olmaması gerekir.

2. Yapı (Tünel/Sera) Hazırlığı

• Tünel Kurulumu: Genellikle 4-6 mm'lik demir çubuklar kullanılarak yarım daire şeklinde iskeletler hazırlanır. Bu iskeletler yerden 15-20 cm yükseltilmiş seddeler (yastıklar) üzerine, 1-2 metre aralıklarla toprağa çakılır.

• Örtü: İskeletin üzeri, soğuktan korunma ve erkencilik sağlamak için genellikle Polietilen (PE) plastik örtü veya zirai tül ile kapatılır. Beyaz plastik malç kullanımı da erkenciliği artırır.

• Boyutlar: Tipik bir alçak tünel 100-120 cm genişliğinde ve 50-60 cm yüksekliğinde tesis edilir. İki tünel arası mesafenin dıştan dışa yaklaşık 80 cm olması önerilir.

3. Tohum ve Fide Seçimi

• Çeşit Seçimi: Erkenci, hastalıklara (özellikle Fusarium'a) dayanıklı, nakliyeye mukavemeti iyi ve yüksek verimli çeşitler tercih edilmelidir.

• Fide Kullanımı: Örtüaltı yetiştiriciliğinde erkencilik için çoğunlukla fide kullanılır. Aşılı fide kullanımı, bitkiyi hastalıklara ve toprak yorgunluğuna karşı daha dayanıklı hale getirerek verimi artırır.

• Dikim: Aşılı karpuz fideleri kullanılırken, aşı noktasının toprakla temas etmemesine dikkat edilmelidir.

4. Gübreleme ve Toprak İşleme

• Organik Gübre: Sonbaharda derin sürümden sonra, ekim/dikimden önce dekara 3-4 ton iyi yanmış çiftlik gübresi atılması ve toprağa karıştırılması verimi artırır.

• Kimyasal Gübreleme: Toprak analizine göre;

  • Fosforlu Gübre: Tamamı, ekim/dikimden önce toprak hazırlığı sırasında verilir.

  • Azotlu ve Potasyumlu Gübreler: Üçe bölünerek verilir:

    1. İlk 1/3'ü ekim/dikim öncesinde.

    2. İkinci 1/3'ü bitki çiçeklenmeye başladığında.

    3. Son 1/3'ü meyveler 5-6 cm çapa ulaştığında verilmelidir.

5. Bakım ve Sulama

• Dikim Mesafesi: Aşılı karpuz fidelerinde genellikle bir dekar (1000 $m^2$) alana 250-300 fide yeterli olur.

• Sulama (Kritik Nokta): Örtüaltı karpuz yetiştiriciliğinde damla sulama en verimli yöntemdir.

  • Erken Dönem: Meyve oluşumuna kadar aşırı sulamadan kaçınılmalı, su ihtiyacı minimumda tutulmalıdır.

  • Meyve Büyütme: Meyve büyüklüğü 5-6 cm olduktan sonra düzenli ve kontrollü sulamalara geçilir. Bu dönemden itibaren genellikle 15 günde bir derin sulama yapılması önerilir.

  • Hasat Öncesi: Hasada yakın dönemde sulama kesilmelidir.

• Tozlaşma (Dölleme): Kapalı tünel veya seralarda arı faaliyeti yetersiz kalacağından, verimi artırmak için kovan konulması veya elle tozlaşma (dölleme) yapılması gerekebilir.

6. Budama ve Seyreltme

• Budama: Kaliteli ürün elde etmek için seyreltme (meyve sayısı ayarlama) yapılır. Çeşidin iriliğine bağlı olarak, genellikle bir bitki üzerinde 1 ile 3 adet meyve bırakılır.

• Yan Sürgünler: Üzerinde meyve olmayan yan sürgünler genellikle dibinden koparılarak budanır.

Örtüaltı karpuz yetiştiriciliği, doğru zamanlama ve bakım teknikleriyle uygulandığında, pazara erken ve kaliteli ürün sunma açısından büyük avantaj sağlar.