Örtüaltı Domates Yetiştiriciliği Nasıl Yapılır?

Örtüaltı (seracılık) domates yetiştiriciliği, domatesin iklim koşullarından korunarak daha uzun süre ve yüksek verimle üretilmesini sağlayan bir yöntemdir. İşte adım adım örtüaltı domates yetiştiriciliği süreci ve dikkat edilmesi gerekenler:

🍅 Örtüaltı Domates Yetiştiriciliği Adımları

1. Sera ve İklim Koşulları

• Sıcaklık: Domates, ılık ve sıcak iklimi sever. Bitki gelişimi için en uygun sıcaklık 22-26°C'dir. Meyve tutumu için sıcaklığın 15°C'nin altına ve 35°C'nin üstüne çıkmaması önemlidir. Gece ile gündüz arasındaki sıcaklık farkının 8-12°C olması istenir.

• Havalandırma: Sıcaklık 24°C'yi aştığında sera havalandırmaya başlanmalıdır.

• Nem: Oransal nemin %65-70 aralığında olması önemlidir. Döllenme döneminde ideal nemin %70-80 olması verimi artırır.

• Işık: Günde en az 6 saat doğrudan güneş ışığı alan yerler tercih edilmelidir.

2. Toprak Hazırlığı

• Toprak İsteği: Domates, derin yapılı, iyi drene edilmiş, iyi havalanan, su tutma kapasitesi yüksek ve organik maddece zengin tınlı toprakları sever. pH değerinin 5 ile 7 arasında olması en iyi sonucu verir.

• Derin İşleme: Köklü bir bitki olduğu için ekimden önce toprağın derince işlenmesi (sürülmesi) avantaj sağlar.

• Temizlik ve İyileştirme: Seranın bir önceki ürün artıklarından temizlenmesi ve yaşlı seralarda tuz problemini gidermek için göllendirme usulüyle sulama yapılması gerekebilir.

• Taban Gübreleme: Fide dikiminden 10-15 gün önce dekar başına 8-10 ton çiftlik gübresi kimyevi gübrelerle karıştırılarak toprağın yüzeyine serilir ve en az 15-20 cm derinliğinde işlenir.

3. Sera Dikime Hazırlanması ve Dikim

• Andallar (Sırtlar): Taban gübrelemesi yapıldıktan sonra toprak tesviye edilir. Genellikle toprağın altındaki suyun fazlasını gidermek amacıyla, tabandan 15-20 cm yükseklikte ve 60-70 cm eninde andallar (sırtlar) hazırlanır. İki andal arasında yürüme yolu bırakılır. Hafif kumlu topraklarda düz dikim de yapılabilir.

• Fide Seçimi: Uygun büyüklük, 5-6 gerçek yapraklı olduğu dönemdir (yaklaşık 15-20 cm boyunda).

• Dikim Zamanı: Dikim, mutlaka don tehlikesi geçtikten sonra yapılmalıdır. Sabah erken veya akşam serin saatleri tercih edilmelidir.

• Dikim: Fideler, ilk yaprakları toprak üstünde kalacak şekilde dikilir. Kök boğazı 1-1,5 cm toprakla örtülmelidir.

• Can Suyu: Dikimden hemen sonra fidelerin kök gelişimini teşvik etmek için bolca can suyu verilmelidir.

• Çapalama: Dikimden sonra fazla bekletilmeden çapa yapılarak fidelerin kök boğazları gevşek toprakla doldurulur.

4. Bakım İşlemleri

• Sulama: En ideal yöntem damla sulamadır. Dengeli bir gelişme için, bitki meyveye yatana kadar az fakat sık sulama yapılmalı, meyve tutumundan itibaren su miktarı kademeli olarak artırılmalıdır.

• Askıya Alma (Sırıklama): Serada genellikle sırık çeşitler kullanılır. Bitkiler belli bir boya ulaştığında, gövdenin meyveleri taşıyabilmesi için her bitkiye ayrı bir ip bağlanarak sera tavanındaki yapılara askıya alınır.

• Budama (Koltuk Alma): Gövde ile yaprak sapı arasındaki gözlerden çıkan sürgünlere (koltuklara) denir. Bu sürgünler bitkinin enerjisini tüketir ve alınması gerekir. Koltuklar, 5-15 cm boya ulaştığında alınmalıdır. Budama işlemleri tırnak bırakılmadan yapılmalıdır.

• Gübreleme: Damlama sulama sistemi ile toprağa azot, fosfor, potasyum, magnezyum ve kalsiyum gibi besin elementleri düzenli olarak verilmelidir. İlk meyve büyümeye başlayıncaya kadar azotlu gübre uygulamalarına dikkat etmek gerekir, bu dönemde bitkinin azot ihtiyacı düşüktür.

• Malçlama: Toprak ısısını korumak ve nem kaybını önlemek için toprak yüzeyi plastik örtü (malç) ile kaplanabilir.

5. Hastalık ve Zararlılarla Mücadele

Örtüaltı yetiştiriciliğinde en önemli konulardan biri, kapalı ortam nedeniyle hızla yayılabilen hastalık ve zararlılarla mücadeledir.

• Zararlılar: Beyaz sinekler, thripsler, domates güvesi ve kırmızı örümcekler en yaygın zararlılardır.

• Mücadele Yöntemleri:

  • Kültürel Önlemler: Sera girişlerinin tül ile kapatılması, çift kapı sistemi, nem ve sıcaklık kontrolü (iyi havalandırma).

  • Biyolojik ve Biyoteknik Mücadele: Feromon tuzakları ve avcı akarlar/parazitoid böcekler kullanılabilir.

  • Kimyasal Mücadele: Entegre mücadele prensipleri esas alınarak, zorunlu durumlarda çevre dostu ve spesifik ilaçlar kullanılmalıdır.

6. Hasat

• Hasat Zamanı: Serada yetiştirilen domatesler, fide dikiminden yaklaşık 60-70 gün sonra hasat edilmeye başlanır.

• Hasat Şekli: Meyve, avuca alınıp sapı etrafında döndürülerek dikkatlice koparılmalıdır. Hasat için kuru ve serin havalar tercih edilmelidir.

Bu adımların her biri, yetiştiriciliğin yapılacağı seranın ve bölgenin özel koşullarına göre ayarlanmalıdır.