Fasulye Antraknozu Hastalığı Belirtileri, Nedenleri Ve Mücadelesi

🌱 Fasulye Antraknozu Nedir?

Fasulye Antraknozu (Bean Anthracnose), fasulyelerde (Phaseolus vulgaris) görülen en yaygın ve zararlı mantar hastalıklarından biridir. Hastalığın etmeni Colletotrichum lindemuthianum (Sacc. & Magn.) Bri. & Cav. adlı fungusdur. Özellikle serin ve nemli hava koşullarında gelişen bu hastalık, tohumdan, yapraktan ve bakladan bulaşarak büyük verim kayıplarına yol açar.

🔬 Latince Adı ve Sınıflandırması

• Latince adı: Colletotrichum lindemuthianum (Sacc. & Magn.) Bri. & Cav.

• Familya: Glomerellaceae

• Cins: Colletotrichum

• Hastalık tipi: Fungal (mantar kaynaklı)

• Konukçu bitki: Phaseolus vulgaris (kuru ve taze fasulye)

🍃 Fasulye Antraknozu Hastalığının Belirtileri

Antraknoz hastalığının belirtileri bitkinin yaprak, sap, bakla ve tohum kısımlarında görülür. Belirtiler bitkinin tüm gelişme dönemlerinde ortaya çıkabilir.

🌿 1. Yaprak Belirtileri

• Damarlar üzerinde koyu kahverengi – siyahımsı lekeler oluşur.

• Lekeler genellikle damar aralarında uzamış görünür.

• Hastalık ilerledikçe yapraklar kıvrılır, solar ve dökülür.

🌾 2. Sap ve Dal Belirtileri

• Sap üzerinde eliptik, içe çökük lekeler oluşur.

• Bu lekeler birleşerek doku çürümelerine neden olur.

• Şiddetli enfeksiyonda bitki kırılır veya gelişimi durur.

🌼 3. Baklada Belirtiler

• Baklalar üzerinde koyu kahverengi, bazen kırmızımsı halkalı lekeler belirir.

• Lekelerin merkezinde mantarın spor kitleleri turuncu renkli yastıkçıklar şeklinde görülür.

• Enfekte baklalar genellikle şekilsiz hale gelir ve erken kurur.

🌰 4. Tohumda Belirtiler

• Tohum kabuğunda kahverengi-siyah lekeler oluşur.

• Şiddetli enfeksiyonlarda tohum buruşur, çimlenme gücü düşer.

☁️ Fasulye Antraknozu Hastalığının Nedenleri

Hastalığın ana nedeni, Colletotrichum lindemuthianum adlı mantardır. Bu mantar; tohumla, rüzgarla, yağmur sıçramasıyla ve tarım aletleriyle kolayca yayılır.

Hastalığın ortaya çıkmasını kolaylaştıran başlıca etmenler:

• Serin (13–27°C) ve nemli hava koşulları

• Sık ekim ve yetersiz hava sirkülasyonu

• Hastalıklı tohum kullanımı

• Sulama sonrası yaprakların uzun süre ıslak kalması

• Enfekte bitki artıkları tarlada bırakılması

🧬 Hastalığın Yaşam Döngüsü ve Bulaşma Şekli

• Mantar, tohum kabuğu veya bitki artıkları üzerinde kışı geçirir.

• İlkbaharda yağışla birlikte aktif hale gelir.

• Yağmur damlaları ve rüzgarla yaprak, bakla ve saplara taşınır.

• Bitkiye stoma (gözenek) veya yaralardan girerek enfeksiyon oluşturur.

• Tohumla bulaşma en tehlikeli ve uzun süreli yayılım yoludur.

🛡️ Fasulye Antraknozu ile Mücadele Yöntemleri

🌿 1. Kültürel Mücadele

• Sağlıklı, sertifikalı tohum kullanılmalıdır.

• Enfekte bitki artıkları tarladan uzaklaştırılmalı veya derin sürümle toprağa gömülmelidir.

• Münavebe (ekim nöbeti) uygulanmalı (en az 3 yıl fasulye ekilmemelidir).

• Üstten sulama yerine damla sulama tercih edilmelidir.

• Sık ekimden kaçınılmalı, hava sirkülasyonu sağlanmalıdır.

🧪 2. Kimyasal Mücadele

• Tohum ekimden önce fungisitlerle ilaçlanmalıdır.

  • Önerilen etken maddeler: Benomyl, Carbendazim, Thiophanate-methyl, Mancozeb.

• Tarlada hastalık görüldüğünde;

  • Çiçeklenmeden önce ve

  • Bakla oluşumu sırasında koruyucu ilaçlama yapılabilir.

• İlaçlama aralıkları genellikle 7–10 gün olmalıdır.

🌱 3. Dayanıklı Çeşitlerin Kullanımı

• Antraknoza toleranslı veya dayanıklı fasulye çeşitleri tercih edilmelidir.

• Yerel tarım müdürlüklerinden dayanıklı çeşit listeleri öğrenilebilir.

🧫 4. Organik ve Biyolojik Mücadele

• Trichoderma harzianum gibi biyolojik funguslar kullanılabilir.

• Bakırlı preparatlar veya kükürtlü organik ilaçlar erken dönemde etkilidir.

• Neem yağı ve sarımsak ekstraktı, yaprak yüzeyinde koruyucu etki gösterebilir.

🌾 Koruyucu Önlemler

• Tohumlar ekim öncesi ılık su (50°C’de 10 dakika) ile muamele edilebilir.

• Tarlada hastalıklı bitki bulunursa hemen sökülmelidir.

• Yabancı otlar temizlenmeli, çünkü bazıları hastalığın ara konukçusudur.

• Tarım aletleri ve hasat makineleri her kullanım sonrası dezenfekte edilmelidir.

• Üretim alanında düzenli gözlem ve erken teşhis yapılmalıdır.

📊 Sonuç

Fasulye Antraknozu, hızlı yayılan ve uygun koşullarda ciddi verim kaybına yol açan tehlikeli bir mantar hastalığıdır. Etkili bir mücadele için sağlıklı tohum, kültürel önlemler ve zamanında fungisit uygulamaları büyük önem taşır. En iyi sonuç, entegrasyonlu (IPM) mücadele yöntemiyle, yani kültürel + kimyasal + biyolojik önlemlerin bir arada uygulanmasıyla elde edilir.

🔍 Anahtar Kelimeler:

fasulye antraknozu, colletotrichum lindemuthianum, fasulye hastalıkları, antraknoz belirtileri, mantar hastalıkları, antraknoz mücadelesi, fungal hastalıklar