Sert Çekirdekli Meyve Çürüklüğü (Stone Fruit Rot)

Sert çekirdekli meyve çürüklüğü (Stone fruit rot), sert çekirdekli meyveler (şeftali, kayısı, erik, kiraz, vb.) üzerinde görülen ve meyvenin çürümesine yol açan bir hastalıktır. Bu hastalık, genellikle mantar, bakteri ve bazen virüs kaynaklı olabilir ve meyve hasat edilmeden önce ya da depolama sırasında etkili olabilir.

 

Sert Çekirdekli Meyve Çürüklüğüne Neden Olan Ana Etmenler

1. Fungal Etkenler (Mantarlar)

a. Monilinia spp. (Monilya Çürüklüğü)

• Monilinia cinsi mantarlar, sert çekirdekli meyveler için en yaygın çürüklük etmenlerinden biridir. Özellikle Monilinia fructicola ve Monilinia laxa, şeftali ve kayısı gibi meyvelerde ciddi çürümelere yol açar.

  Belirtileri:

  • Çürük, meyvenin üzerindeki kahverenginden başlayan lekelerle başlar ve zamanla büyür.

  • Meyve dokusu suya batmış gibi yumuşar ve şişer.

  • Çürüyen meyve üzerinde beyaz küf ve mantar sporları belirginleşir.

  • Meyve etrafında genellikle su damlacıkları oluşur ve hastalık hızla yayılır.

 

b. Fusarium spp. (Fusarium Çürüklüğü)

• Fusarium mantarları, sert çekirdekli meyve çürüklüğüne yol açabilen bir diğer mantar türüdür.

  Belirtileri:

  • Çürük genellikle kahverengi lekelerle başlar.

  • Zamanla meyve yumuşar ve kurur, iç kısımlarda çürümeler görülür.

 

c. Alternaria spp. (Alternaria Çürüklüğü)

• Alternaria mantarları da çürüklüğe neden olabilir, özellikle erken hasat edilen meyvelerde.

  Belirtileri:

  • Meyve üzerinde koyu kahverengi lekeler ve düzensiz çürükler meydana gelir.

  • Bu çürükler genellikle etrafındaki sağlıklı meyvelere yayılabilir.

 

2. Bakteriyel Etkenler

a. Erwinia amylovora (Ateşli Bakteriyel Çürüklük)

• Erwinia amylovora, sert çekirdekli meyve türlerinde, özellikle kirazda, ateşli bakteriyel çürüklüğe yol açabilir.

  Belirtileri:

  • Çürükler, genellikle su sızıntısı şeklinde başlar ve meyve çürür.

  • Meyve etrafında kahverenginden siyaha dönüşen çürükler görülür.

  • Meyve ve yapraklar üzerinde siyah lekeler oluşur.

 

Sert Çekirdekli Meyve Çürüklüğüne Karşı Alınacak Önlemler

1. Kültürel Önlemler

a. Hasat Zamanı

• Meyve ağaçlarından erken hasat, çürüklüğün önlenmesinde çok önemlidir. Olgunlaşmış meyveler, çürümeye daha yatkındır.

• Hasat edilen meyvelerin sıcak hava koşullarında bekletilmemesi, hemen serin ve kuru bir ortamda depolanması gereklidir.

 

b. Fide ve Ağaç Temizliği

• Hastalıklı meyve ve yaprakları derhal temizleyin ve bunları tarladan uzaklaştırın. Bu, patojenlerin çoğalmasını engeller.

• Meyve ağaçlarını budamak, iyi hava akışını sağlamak ve meyveye güneş ışığının ulaşmasına olanak tanımak da önemlidir.

 

2. Kimyasal Mücadele

a. Fungisit Uygulamaları

• Monilinia spp. gibi mantar etmenlerine karşı, sistemik fungisitler kullanılabilir. Bunlar meyve ve ağaçları mantar enfeksiyonlarına karşı korur.

  • Örneğin, myclobutanil, tebuconazole gibi maddeler, çürüklüğü engelleyebilir.

 

b. Bakteriyel Mücadele

• Erwinia amylovora bakterisine karşı, baktriyel tedavi uygulanabilir. Fosetik asit veya bakteri öldürücü bazı maddeler bu hastalığı kontrol edebilir.

3. Toprak ve İklim Yönetimi

a. İyi Drenaj

• Çürüklük, özellikle ağaçlar arasındaki su birikintilerinden kaynaklanabilir. İyi drenaj sağlanarak fazla suyun birikmesi engellenmelidir.

• Sulama sırasında toprağın aşırı nemli olmamasına dikkat edilmelidir.

 

b. Toprak Havalandırması

• Toprak havalandırmasını artırarak, köklerin sağlıklı büyümesini sağlamak, meyve çürüklüğünün yayılmasını engelleyebilir.

• Gübreleme sırasında aşırı azotlu gübrelerden kaçınılmalıdır, çünkü fazla azot bitkilerin yumuşamasına ve hastalıklara karşı daha duyarlı hale gelmesine neden olabilir.

 

4. Hasat Sonrası Tedbirler

a. Depolama Koşulları

• Hasat edilen sert çekirdekli meyveler, serin, kuru ve iyi havalandırılan alanlarda depolanmalıdır.

• Depolama sıcaklığı 0-4°C civarında tutulmalıdır. Yüksek nem, meyve çürüklüğünün hızla yayılmasına yol açabilir.

 

b. Meyve Temizliği ve Yıkama

• Meyveler depolamadan önce temizlenmeli ve su birikintilerinden uzak tutulmalıdır.

• Meyve yüzeylerinde lekeler varsa, bunlar derhal temizlenmeli ve hastalıklı meyveler ayrılmalıdır.

 

Çürükleri Tanımak ve Erken Müdahale

Çürüklüğün erken aşamalarında görülen kahverengi lekeler, yumuşama, su damlacığı gibi belirtiler gözlemlendiğinde hemen müdahale edilmelidir. Çürümeye başlamış meyvelerin diğer sağlıklı meyvelerle temasını engellemek gerekir.

 

Sonuç

Sert çekirdekli meyve çürüklüğü, doğru önlemler ve erken müdahale ile yönetilebilir bir hastalıktır. Hasat zamanı, iklim koşulları, kültürel ve kimyasal mücadele yöntemleri ile çürüklüklerin önüne geçilebilir. Bu hastalığın etkili bir şekilde kontrol edilmesi, sağlıklı ve kaliteli meyve üretiminin devamlılığını sağlar.