Çiçekburnu Çürüklüğü Belirtileri, Nedenleri Ve Mücadele Yöntemleri

"Çiçekburnu Çürüklüğü (Blossom-End Rot)" hastalığı, özellikle domates, biber, patlıcan gibi meyve veren sebzelerde yaygın görülen, fizyolojik (beslenme kaynaklı) bir bozukluktur.
Yani bu hastalık mantar, bakteri veya virüs kaynaklı değildir — bitkinin beslenme ve su dengesindeki bozulmadan kaynaklanır.

Aşağıda senin için belirtiler, nedenler ve etkili mücadele yöntemleri detaylıca verilmiştir 👇

🍅 1. Hastalığın Adı ve Tipi

• Adı: Çiçekburnu Çürüklüğü (Blossom-End Rot)

• Hastalığın tipi: Fizyolojik (beslenme bozukluğuna bağlı)

• Etkilenen bitkiler: Domates, biber, patlıcan, kabak, karpuz, kavun

 

🍂 2. Hastalığın Belirtileri

🌱 Domates ve Biberde:

• Meyvenin çiçek ucunda (sapın karşısındaki uç),
  su ıslaklığı şeklinde başlayan bir leke oluşur.

• Bu leke kısa sürede kahverengiye, sonra siyaha döner.

• Doku çökük, derimsi, bazen sertleşmiş hal alır.

• Çoğu zaman lekeli kısımda ikincil mantar ve bakteri enfeksiyonları gelişir → meyve çürür.

• Meyve üzerinde genellikle 1–2 cm çapında çürük bölge vardır.

🌿 Yaprak ve Bitki Genel Görünümü:

• Genellikle yapraklar sağlıklı görünür, sadece meyvede bozukluk vardır.

• Şiddetli durumlarda bitkide meyve dökümü artar.

 

🧬 3. Hastalığın Nedenleri (Fizyolojik Etmenler)

Bu hastalık kalsiyum (Ca) yetersizliğinden kaynaklanır.
Ama genellikle toprakta kalsiyum varken de bitki bunu almakta zorlanır.

🔹 Başlıca Nedenler:

1. Düzensiz sulama:

   • Kuraklık sonrası ani sulama, köklerin kalsiyum alımını engeller.

2. Kalsiyum noksanlığı:

   • Toprakta kalsiyum yetersiz veya pH düşükse (asidik topraklar), alım azalır.

3. Aşırı azotlu gübreleme:

   • Bitki hızlı büyür, kalsiyum meyveye ulaşamaz.

4. Aşırı potasyum (K) veya magnezyum (Mg) gübrelemesi:

   • K ve Mg, kalsiyumla rekabet eder → Ca alımı azalır.

5. Toprak tuzluluğu yüksekse (EC > 2 dS/m):

   • Kök gelişimi bozulur, Ca alımı azalır.

6. Aşırı sıcaklık ve düşük nem:

   • Bitkide su kaybı artar → kalsiyum taşınması zorlaşır.

 

🧪 4. Tanı (Teşhis)

• Meyvede çiçek ucunda çökük, kahverengi-siyah leke olması tipiktir.

• Lekenin kenarları net, kabuk altında sertleşme vardır.

• Meyvenin sap kısmı sağlamdır (bu, mantar hastalıklarından ayırt etmede önemlidir).

🛠️ 5. Mücadele Yöntemleri

🔹 A. Kültürel ve Beslenme Önlemleri

1. Sulama düzeni oluşturulmalı:

   • Toprak sürekli hafif nemli tutulmalı, kuruma ve ani sulamadan kaçınılmalı.

   • Damla sulama en iyi yöntemdir.

2. Dengeli gübreleme yapılmalı:

   • Aşırı azot (özellikle amonyum formu) kullanılmamalı.

   • Potasyum, magnezyum ve azot Ca alımını azaltır → oranları dengelemelisin.

3. Kalsiyumlu gübre kullanılmalı:

   • Kalsiyum nitrat (Ca(NO₃)₂) en etkili kaynaktır.

   • Topraktan veya damla sulama ile uygulanabilir.

4. Yapraktan Ca uygulaması yapılabilir:

   • CaCl₂ (%0.2–0.4) veya Ca-nitrat (%0.5) çözeltisiyle 10–15 günde bir.

5. Toprak pH’ı 6.5–7.5 aralığında olmalı:

   • Asidik topraklarda kireç (CaCO₃) uygulaması yapılmalı.

6. Meyve yükü dengelenmeli:

   • Çok meyve varsa Ca paylaşımı yetersiz kalır.

🔹 B. Kimyasal (Destekleyici) Uygulamalar

Bu hastalıkta kimyasal ilaç değil, besleme ürünleri (kalsiyumlu gübreler) kullanılır.

Ürün / Gübre Adı	Etken Madde	Uygulama Şekli	Not
Kalsiyum Nitrat	Ca(NO₃)₂	Damla sulama / yapraktan	En etkili çözüm
CalMax, CalciGrow, Brexil Ca	Şelatlı Ca (Ca-EDTA)	Yaprak uygulaması	Hızlı etki, düşük yanma riski
CaCl₂ (%0.2–0.4)	Kalsiyum klorür	Yaprak spreyi	Düşük dozda dikkatli kullanılmalı
Ca-Formate, Ca-Acetate	Organik kalsiyum	Serin bölgelerde etkili	Organik tarımda da kullanılabilir

💡 Uygulama ipucu:
Kalsiyum yaprak uygulamaları güneşli ve sıcak havalarda yapılmamalı (yaprak yanması olur).
En uygun saatler sabah erken veya akşam serinliğidir.

 

🌾 6. Önleme İçin Özet Tavsiyeler

Problem	Çözüm
Düzensiz sulama	Sulamayı sık ama az miktarda yap
Kalsiyum noksanlığı	Ca-nitrat veya yapraktan Ca uygulaması
Aşırı azot	Azot gübrelemesini azalt, özellikle üreyi sınırlı kullan
Düşük pH	Toprağı kireçle (CaCO₃) nötrleştir
Aşırı meyve yükü	Seyreltme veya budama ile dengele

 

📉 7. Ekonomik Etki

• Ciddi vakalarda ürün kaybı %30–50’ye kadar çıkabilir.

• Meyve pazar değerini tamamen yitirir (görsel bozukluk ve iç çürüme).

• Özellikle sera domates üretiminde her yıl en sık görülen fizyolojik bozukluktur.

 

🌿 8. Kısa Özet (Hatırlatma Tablosu)

Başlık	Bilgi
Etmen	Fizyolojik (Kalsiyum noksanlığı)
Görülme Yeri	Meyvenin çiçek ucu
Belirti	Kahverengi-siyah, çökük, kuru leke
Risk Faktörleri	Düzensiz sulama, düşük Ca, yüksek N ve K
Mücadele	Düzenli sulama + Ca uygulaması
İlaç Kullanımı	Yok, besleme ürünleri kullanılır

 

🌿 Çiçekburnu Çürüklüğü Yönetim Programı (Haftalık Takvim)

Ön Bilgi:

• Risk dönemleri: Meyve bağlanma (çiçeklenme sonrası) ve meyve olgunlaşma dönemi

• Hedef: Meyvede çiçek ucu çürümesini önlemek

• Temel prensipler: Düzenli sulama + dengeli besleme + yapraktan kalsiyum uygulaması

 

1. Çiçeklenme Öncesi (0–2 hafta öncesi)

Uygulama	Detay
Toprak analizi	pH 6.5–7.0, Ca seviyesi yeterli mi kontrol et
Sulama	Toprak nemi sürekli hafif nemli tutulmalı
Azot gübrelemesi	Düşük doz, amonyum az
Kalsiyum takviyesi	Topraktan Ca(NO₃)₂ uygulanabilir (30–50 kg/da)

 

2. Çiçeklenme ve Meyve Tutumu (1–3 hafta)

Uygulama	Detay
Damla sulama	Günde 1 kez veya haftada 3–4 kez küçük doz
Yapraktan Ca uygulaması	CaCl₂ %0.2–0.3 veya Ca-EDTA 0.5% sprey; sabah erken veya akşam serinliğinde
Gübre dengesi	N/K oranı dengeli, fazla azottan kaçın
Meyve sayısı kontrolü	Çok fazla meyve varsa seyreltme yap

 

3. Meyve Büyüme Dönemi (4–6 hafta)

Uygulama	Detay
Damla sulama	Toprak sürekli hafif nemli tutulmalı, kuraklık ve ani sulamadan kaçın
Yapraktan Ca	10–15 günde bir tekrar
Toprak beslemesi	Potasyum ve magnezyum dengesi sağlanmalı
Hasat öncesi	Meyveler olgunlaşmadan önce Ca takviyesi sonlandırılabilir

 

4. Meyve Olgunlaşma (7–10 hafta)

Uygulama	Detay
Sulama	Azalt, toprağı hafif nemli tut
Yaprak bakımı	Gerekirse hafif kalsiyum spreyi tekrarı
Hasat	Meyveler sağlam ve çiçek ucu kontrolü ile toplanmalı

 

5. Ek Notlar ve İpuçları

1. Sıcak ve kuru günlerde sulamayı artır, fakat ani su baskınlarından kaçın.

2. Aşırı güneşte yapraktan Ca uygulaması yapma (yaprak yanması olur).

3. Toprakta kalsiyum yetersizse, toprak kireçleme + Ca gübrelemesi birlikte yapılmalı.

4. Bu program sera veya açık alan fark etmeksizin uygulanabilir, ancak sulama sıklığı iklim koşullarına göre ayarlanmalı.