Ceviz Bakteriyel Yanıklığı Hast. Belirtileri, Nedenleri Ve Mücadelesi

Ceviz Bakteriyel Yanıklığı Hastalığı (Ceviz Bakteriyel Kara Leke Hastalığı) — ceviz üretiminde en yıkıcı hastalıklardan biridir. Özellikle ilkbahar yağışlarıyla birlikte şiddetli zarar yapar ve meyve dökümü ile kalite kaybına neden olur.

Aşağıda bu hastalığın belirtileri, nedenleri ve etkili mücadele yöntemleri Türkiye koşullarına göre detaylı olarak verilmiştir 👇

🦠 1. Hastalığın Adı ve Etmeni

• Hastalığın adı: Ceviz Bakteriyel Yanıklığı (Ceviz Kara Leke Hastalığı)

• Etmeni: Xanthomonas arboricola pv. juglandis

• Hastalık tipi: Bakteriyel

• Yaygın görüldüğü bölgeler: Marmara, Karadeniz, Ege, Akdeniz ve sulak İç Anadolu bölgeleri

• Özellikle yağışlı ilkbahar ve çiçeklenme dönemlerinde büyük risk taşır.

🍃 2. Hastalığın Belirtileri

🌱 a) Yapraklarda

• Küçük, suyla ıslanmış gibi görünen siyah lekeler oluşur.

• Lekeler genellikle damar aralarında başlar.

• Zamanla bu lekeler birleşir → yaprak delinir ve parçalanmış görünür.

• Şiddetli durumlarda yapraklar erken dökülür.

🌼 b) Çiçek ve Sürgünlerde

• Çiçek salkımları kararır, kurur ve dökülür.

• Genç sürgünlerde kara lekeler ve kararmalar oluşur.

• Şiddetli enfeksiyonda sürgün uçları kuruyup ölür.

🌰 c) Meyvelerde (Yeşil Kabukta)

• Küçük siyah lekeler şeklinde başlar.

• Lekeler birleşip kabuğun tamamını sarar.

• Kabuk altına kadar ilerler, bazen iç cevizi de karartır.

• Erken enfeksiyonlarda meyve dökülür, geç enfeksiyonlarda içi boş veya buruşuk kalır.

🌧️ 3. Hastalığın Görülme Koşulları (Nedenleri)

• Nem ve sıcaklık: 18–28 °C arası ve yağışlı hava koşulları hastalığı tetikler.

• Bakteri, kışı göz kabuklarında, tomurcuk pullarında ve dal çatlaklarında geçirir.

• İlkbaharda yağmur damlaları ile yaprak, meyve ve sürgünlere taşınır.

• Dolu, budama yaraları, böcek ısırıkları bakterinin giriş kapılarıdır.

• Aşırı azotlu gübreleme, sürgünleri hassas hale getirir.

• Yoğun dikim ve yetersiz havalanma nemi artırarak riski büyütür.

🛡️ 4. Mücadele Yöntemleri

Ceviz bakteriyel yanıklığına tam tedavi edici bir ilaç yoktur. Bu yüzden mücadele koruyucu ve entegre önlemler şeklinde yapılmalıdır 👇

🔹 A. Kültürel Önlemler

1. Hastalıklı sürgün, yaprak ve meyveler toplanarak imha edilmelidir.

2. Budama sonrası yara yerlerine macun veya bakırlı ilaç uygulanmalıdır.

3. Ağaçlar sık dikilmemelidir – taçlar arası hava akımı sağlanmalı.

4. Sulama ve gübreleme dengeli yapılmalı, aşırı azottan kaçınılmalıdır.

5. Dayanıklı çeşitler (örnek: Chandler, Fernette, Franquette) tercih edilmelidir.

6. Yağış sonrası ilaçlama yapılmazsa hastalık hızla yayılır — bu döneme dikkat edilmelidir.

🔹 B. Kimyasal Mücadele (Koruyucu Uygulama)

📅 İlaçlama Takvimi (Tavsiye Edilen Dönemler)

💊 Etkili Etken Maddeler (Türkiye’de Kullanılanlar)

🇹🇷 Türkiye’de Ruhsatlı Bazı Ürünler

⚠️ Önemli:

• Çiçeklenme döneminde bakır uygulaması polenleri yakabilir, düşük doz kullanılmalı veya alternatif ilaç seçilmelidir.

• Yağış sonrası ilaçlamalar 24–48 saat içinde yapılırsa etki artar.

🔹 C. Dayanıklı / Toleranslı Ceviz Çeşitleri

📉 5. Ekonomik Önemi

• Şiddetli yıllarda %80’e kadar meyve kaybı görülebilir.

• Özellikle yağışlı ilkbaharlarda çiçek ve genç meyve enfeksiyonları tam ürün kaybına neden olabilir.

• Ceviz içinin kararması ve kabuk deformasyonu pazarlama kalitesini düşürür.

🧩 6. Entegre Mücadele Önerisi (Özet Tablo)

🌤️ Ek Tavsiyeler

• Ceviz bahçelerinde meteorolojik erken uyarı sistemleri (nem/sıcaklık sensörleri) kullanmak, ilaçlamaları zamanında yapmak açısından çok faydalıdır.

• Ağaçlarda yara bakımı (budama sonrası macunlama), bakterinin girişini engeller.

• En iyi koruma, erken, düzenli ve koruyucu uygulamalardan geçer.