Yağlık Ayçiçeği Yetiştiriciliği Nasıl Yapılır?

🌻 Yağlık Ayçiçeği Yetiştiriciliği Adımları

1. Toprak ve İklim İstekleri

• Toprak: İyi drenajlı, nötr pH (6.5-7.5) değerine sahip ve su tutma kapasitesi yüksek toprakları sever. Taban suyu yüksek ve asitli topraklardan hoşlanmaz. Kumlu topraklardan killi topraklara kadar farklı yapılarda da yetişebilir.

• İklim: Yazlık bir bitkidir. Tohumlarının iyi çimlenmesi için toprak sıcaklığının en az 8-10 °C olması gerekir. En iyi yetişme sıcaklıkları 21-24 °C arasıdır. Genç fideler dona karşı dayanıklıdır.

• Ekim Nöbeti: Verim düşüşünü engellemek ve hastalıklardan korunmak için aynı tarlaya üst üste ayçiçeği ekilmemelidir. Genellikle buğday, arpa, çavdar gibi bitkilerle ekim nöbeti uygulanır.

2. Toprak Hazırlığı

• Sonbahar (Güz) İşlemesi: Ön bitki (örneğin buğday anızı) hasat edildikten sonra, sonbaharda toprak tavda iken 20-25 cm derinlikte pullukla sürüm yapılmalıdır. Bu, kış yağışlarının depolanmasını ve organik maddenin toprağa karışmasını sağlar.

• İlkbahar İşlemesi: İlkbaharda toprak erken tavda iken, ekim öncesinde kültivatör (kazayağı) veya diskaro ile 8-10 cm derinliğinde işlenerek tohum yatağı hazırlanır. Yabancı ot ilacı (herbisit) uygulaması bu aşamada yapılabilir.

3. Ekim

• Ekim Zamanı: Toprak sıcaklığının 8-10 °C'ye ulaştığı, genellikle Nisan ayı başı ile Mayıs ortası arası en uygun zamandır. Erken ekim, kış ve ilkbahar yağışlarından faydalanmayı artırarak verimi olumlu etkiler.

• Ekim Şekli: Hassas pnömatik mibzerler ile yapılır.

  • Sıra Arası Mesafe: Genellikle 70 cm'dir.

  • Sıra Üzeri Mesafe: Toprak verimliliğine ve yağış durumuna bağlı olarak 25-35 cm arasında ayarlanır.

  • Ekim Derinliği: Tavlı toprakta ideal derinlik 3-4 cm veya 5-6 cm'dir. Toprak tavının yetersiz olduğu durumlarda tohumun neme ulaşması için 6-7.5 cm derinliğe ekilebilir. Ancak 8 cm'den daha derine ekim yapılmamalıdır.

• Tohum Seçimi: Hastalıklara dayanıklı hibrit tohumluk çeşitler tercih edilmelidir.

4. Gübreleme

• Taban Gübresi: Ekimden önce veya ekim sırasında toprağın analizine göre Azot (N), Fosfor (P) ve Potasyum (K) içeren taban gübresi (örneğin 18-46-0) kullanılır. Fosfor, özellikle ayçiçeği için kritik bir besin elementidir.

• Üst Gübre: Genellikle Azot gübresi, bitki 4-6 yapraklı döneme ulaştığında veya ilk çapa ile birlikte üstten verilerek toprağa karıştırılır. Sulanan alanlarda üst gübre miktarı bir miktar artırılabilir.

5. Bakım ve Sulama

• Yabancı Ot Kontrolü: Ayçiçeğinde en kritik dönem, çıkıştan sonraki ilk 20 gündür. Yabancı ot mücadelesi için ekim öncesi veya sonrası herbisit kullanılmalı ve gerektiğinde çapalama yapılmalıdır.

• Çapalama: Genellikle 2 çapa yapılır.

  • Birinci Çapa: Bitkiler tekleme (seyreltme) sırasında veya 25-30 cm boya ulaştığında yapılır.

  • İkinci Çapa: İlk çapadan sonra bitkiler 30-35 cm boya ulaştığında yapılabilir. Çapalama derinliği 10 cm'yi geçmemelidir, aksi takdirde köklere zarar verebilir.

• Sulama: Ayçiçeği kuraklığa dayanıklı olmakla birlikte, sulama verimi önemli ölçüde artırır. En uygun sulama zamanları:

  1. Bitki 40-50 cm boya ulaştığında.

  2. Tabla oluşumu başlangıcında.

  3. Çiçeklenme döneminde (en yoğun su isteği bu dönemdedir).

  4. Tohum olgunlaşma zamanında (tanenin süt gibi olduğu dönem).

6. Hasat

• Hasat Zamanı: Çeşide bağlı olarak ekimden yaklaşık 120 gün sonra hasat olgunluğuna ulaşılır. Bitkilerin sap, yaprak ve tablalarının tamamen kuruyup kahverengileşmesi beklenmelidir.

• Tane Nemi: Hasat için tohumdaki rutubet oranı %9.5 - %10'un altında olmalıdır.

• Hasat Şekli: Buğday hasadında kullanılan biçerdöverler, tabla değişiklikleriyle ayçiçeği hasadına uygun hale getirilebilir. Biçerdöverin çalışma hızı düşük (5-8 km/saat) tutulmalıdır.

Ayçiçeği yetiştiriciliğinde en iyi verimi almak için yerel iklim koşullarınıza ve toprak yapınıza uygun, hastalıklara dayanıklı hibrit çeşitler seçmeye özen gösterin.