Önemli Pancar Çeşitleri
Pancar çeşitleri, temel olarak iki ana kategoriye ayrılır: Şeker Pancarı ve Yemlik Pancar. Her iki kategori de farklı yetiştirme amaçlarına ve dolayısıyla farklı çeşit özelliklerine sahiptir.
İşte en önemli pancar çeşitlerinin ve özelliklerinin detaylı dökümü:
🍠 Önemli Pancar Çeşitleri: Şekerlik ve Yemlik Kategoriler
1. Şeker Pancarı (Beta vulgaris L. var. Saccharifera)
Şeker pancarı, ülkemizde ana tarımsal endüstri bitkilerinden biridir ve çeşit seçiminde ana kriterler şeker oranı, kök verimi ve hastalık dayanımıdır. Tarım Kredi Kooperatifleri ve özel firmalar tarafından geliştirilmiş çok sayıda hibrit (F1) çeşit bulunmaktadır.
A. Ana Sınıflandırma Kriterlerine Göre Çeşitler
Şeker pancarı çeşitleri genellikle şeker oranı (S) ve kök verimi (V) açısından değerlendirilir:
| Çeşit Tipi | Özellik | Kullanım Amacı |
| Z Tipi (Şeker Tipi) | Çok yüksek şeker içeriği (polarizasyon) ve orta kök verimi. | Şeker sanayinde şeker randımanı yüksek bölgelerde tercih edilir. |
| N Tipi (Normal Tip) | Yüksek kök verimi ve orta şeker içeriği. | Geniş adaptasyon kabiliyeti, genel amaçlı ekimlerde kullanılır. |
| E Tipi (Verim Tipi) | Çok yüksek kök verimi ancak nispeten düşük şeker içeriği. | Kök ağırlığının önemli olduğu ve iklim şartlarının verime elverişli olduğu bölgeler. |
B. Hastalık Dayanımına Göre Önemli Hibrit Çeşitler
Modern şeker pancarı çeşitleri, verimi düşüren en önemli hastalıklara karşı dayanıklılık gözetilerek geliştirilmiştir:
| Hastalık Dayanımı | Çeşit Özellikleri | Örnek Çeşitler (Firma Bağımsız) |
| Rhizomania Dayanıklı | Köklerin çatalanmasına ve verim kaybına neden olan virüs hastalığına (Rhizomania) karşı dayanıklıdır. | Günümüzde piyasaya sürülen tüm modern hibritlerin hemen hepsi bu özelliğe sahiptir. |
| Külleme Dayanıklı | Yapraklarda beyaz tozlanma yapan ve fotosentezi azaltan hastalığa dayanıklıdır. | Yaprak hastalıklarının yoğun olduğu nemli bölgelerde tercih edilir. |
| Kök Çürüklüğü Dayanıklı | Erken dönemde vejetasyon kaybına neden olan kök çürüklüğü kompleksine karşı yüksek tolerans gösteren çeşitlerdir. |
C. Öne Çıkan Ticari Çeşitler (Örnekler)
-
Hilal (Yerli): Yüksek verim ve iyi şeker içeriği dengesi sunan çeşitlerdendir.
-
Orta Erkenci ve Erkenci Çeşitler: Erken hasat ve ikinci ürün ekimine olanak sağlayan kısa vejetasyon süreli çeşitlerdir.
-
Yabancı Hibritler: KWS, Syngenta, SESVANDERHAVE gibi uluslararası firmaların yüksek verim potansiyeline sahip çeşitleri yaygın olarak kullanılmaktadır. (Marka çeşitleri sürekli güncellendiği için burada spesifik bir isim vermek yerine genel eğilim verilmiştir.)
2. Yemlik Pancar (Beta vulgaris L. var. Crassa)
Yemlik pancar (şalgam), özellikle hayvancılıkta kullanılmak üzere hayvanlara enerji ve su sağlayan, büyük ve etli köklere sahip bir pancar türüdür. Şeker pancarından daha iri kökler oluşturur.
| Çeşit Adı | Özellik | Kullanım Amacı |
| Globemaster Tipi | Yuvarlak, küresel köklere sahip, kökün büyük kısmı toprak üstünde gelişir. | Hasadı nispeten kolaydır. Yüksek kök verimi sağlar. |
| Uzun Kök Tipi | Kökün büyük bir kısmı toprağın derinliğine doğru gelişir (silindirik veya konik). | Toprak derinliği fazla olan ve kuraklığa bir nebze daha dayanıklı bölgeler. Hasadı zordur. |
| Gelişmiş Yerel Çeşitler | Bölgelere adapte olmuş, hayvanlar tarafından sevilerek tüketilen yüksek verimli yerel çeşitler. | Hayvan yemi olarak doğrudan kullanım. |
Çiftçilere Çeşit Seçiminde Kritik Tavsiyeler
-
Şeker Fabrikası Sözleşmesi: Şeker pancarı yetiştiriciliği, genellikle Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş. (Türkşeker) veya özel şeker fabrikaları ile yapılan sözleşmeli üretim ile yürütülür. Fabrikalar, sözleşme yaptıkları bölgeye en uygun ve randımanlı çeşitleri çiftçilere temin eder.
-
Bölgesel Deneme Sonuçları: En doğru çeşit seçimi, bölgenizdeki Tarımsal Araştırma Enstitüleri veya tarım danışmanlarının son üç yıllık deneme sonuçlarına bakılarak yapılmalıdır.
-
Hastalık Tarihçesi: Tarlanın geçmişinde sorun olmuş hastalıklara (özellikle Rizomanya) karşı dayanıklı veya toleranslı çeşitleri tercih edin.
-
Ekim Sıklığı: Çeşidin tavsiye edilen ekim sıklığına (dekardaki bitki sayısı) uyulması, hem kök verimini hem de şeker oranını optimize eder.