Ekmeklik, Bulgurluk Ve Makarnalık Buğday Çeşitleri

Tahıl dünyasının en temel taşı olan buğday, kullanım amacına göre botanik yapısı ve kimyasal bileşimi farklı olan üç ana gruba ayrılır.

İşte Ekmeklik, Bulgurluk ve Makarnalık buğday çeşitlerinin özellikleri ve öne çıkan örnekler:

🌾 Ekmeklik, Bulgurluk ve Makarnalık Buğday Çeşitleri

Buğday çeşitlerinin sınıflandırılmasında ana belirleyici faktör, danenin sertliği ve içerdiği protein/glütenin kalitesi ve miktarıdır.

1. Ekmeklik Buğday Çeşitleri (Yumuşak Buğday - Triticum aestivum)

Ekmeklik buğday, dünya genelinde en çok üretilen türdür. Esas amacı un ve ekmek üretimidir.

Özellikleri

• Protein ve Glüten: Yüksek protein ve kaliteli glüten içeriği (genellikle %12 - %15 arası). Glüten, hamura esneklik ve hacim kazandırır.

• Dane Yapısı: Orta sertlikte veya yumuşak. Öğütülmesi (öğütme randımanı) kolaydır.

• Kullanım Amacı: Ekmek, pide, poğaça, kek ve bisküvi gibi mayalı ve hacimli ürünler.

Önemli Çeşit Örnekleri

• Kırmızı Sert Buğdaylar: Genellikle kışlık ekim için uygundur. Kaliteli glüten ve protein sağlarlar. (Örnek: Gerek-79, Bezostaja 1)

• Yumuşak Beyaz Buğdaylar: Daha çok bisküvi, kek ve pasta unu yapımında kullanılırlar. (Örnek: Sarıbaşak, Atay 85)

• Bölgelere Göre Popüler Çeşitler: Es-26, Çetinel-2000, Sultan, Pehlivan, Harmankaya. (Bu çeşitler yerel iklim ve toprak koşullarına göre tercih edilir.)

2. Makarnalık ve Bulgurluk Buğday Çeşitleri (Sert Buğday - Triticum durum)

Makarnalık buğday, durum buğdayı olarak da bilinir. Bu tür, hem makarnalık hem de ülkemizde bulgurluk üretiminde birincil kaynaktır.

Özellikleri

• Protein ve Glüten: Çok yüksek protein ve glüten miktarına sahiptir. Ancak glüten kalitesi (esnekliği) ekmeklik buğdaydan farklıdır.

• Dane Yapısı: Çok sert ve camsıdır. Öğütülmesi zordur. Bu sertlik, makarnanın pişme kalitesi için önemlidir.

• Kullanım Amacı:

  • Makarnalık: Yüksek proteinli irmik (semolina) yapımında kullanılır. Makarnaya sarı rengini ve pişerken dağılmamasını sağlar.

  • Bulgurluk: Bulgur yapımında, danenin sertliği ve camsı yapısı bulgurun pişme sonrası dağılmamasını ve şeklinin korunmasını sağlar.

Önemli Çeşit Örnekleri

• Sarı Sert Durum Buğdayları: Makarnalık ve bulgurluk kalitesi en yüksek çeşitlerdir. (Örnek: Gediz-75, Aydın-98)

• Yerel İrmik Kalitesi Yüksek Çeşitler: (Örnek: Ceyhan-99, Kızıltan-91, Fırat-93)

• Bölgelere Göre Popüler Çeşitler: Harran, Selçuklu-97, Dicle. (Özellikle Güneydoğu Anadolu, makarnalık buğday üretiminin merkezidir.)

3. Pişirme ve Kalite Özelliklerinin Karşılaştırılması

Çeşit Seçiminde Çiftçilere Notlar

• Tohum Sertifikası: Tohumluk seçimi yaparken mutlaka çeşidin hangi amaç için (ekmeklik, makarnalık) tescil edildiğine ve sertifikasına bakılmalıdır.

• Bölgesel Uyum: Kışlık, yazlık veya alternatif ekim için uygun olup olmadığı ve bölgenin iklim koşullarına (soğuk, kuraklık) dayanıklılığı önemlidir.

• Hastalık Dayanımı: Özellikle sarı pas, kara pas ve sürme gibi hastalıklara karşı dayanıklı çeşitler seçilmelidir.