Örtüaltı Patlıcan Yetiştiriciliği Nasıl Yapılır?

Örtüaltı (sera) patlıcan yetiştiriciliği, erkencilik ve yüksek verim avantajları sunar. Başarılı bir üretim için izlenmesi gereken temel adımlar ve dikkat edilmesi gereken noktalar aşağıdadır:

🍆 Örtüaltı Patlıcan Yetiştiriciliği Adımları

Patlıcan, sıcak iklim sebzesi olup serada ideal ortam şartları sağlandığında uzun süre ürün verebilir.

1. İklim ve Toprak Hazırlığı

• Sıcaklık İsteği: Patlıcan yüksek sıcaklığı sever. İdeal büyüme sıcaklığı 25–30°C'dir. Gece sıcaklığının 16°C'nin altına düşmemesi meyve tutumu için kritiktir. 0°C'de bitki donar.

• Toprak İsteği: Derin, geçirgen, organik maddece zengin, tınlı veya kumlu-tınlı toprakları sever. pH değeri 6.0-7.0 civarında olmalıdır. Topraktaki tuzluluk (EC) $2.5 \text{ mS/cm}$ derecenin altında olmalıdır.

• Toprak İşleme: Sonbaharda derin sürüm (30-40 cm) yapılmalı ve dekara 5-8 ton iyi yanmış çiftlik gübresi verilmelidir. Ardından ilkbaharda yüzlek sürüm ve tırmık çekilerek toprak dikime hazır hale getirilmelidir.

• Malçlama: Damla sulama sistemi kurulduktan sonra, nemi ve sıcaklığı korumak, yabancı ot kontrolü sağlamak amacıyla toprak genellikle şeffaf plastik örtü ile (malç) kapatılmalıdır.

2. Tohum ve Fide Yönetimi

• Fide Kullanımı: Örtüaltında genellikle tüplü (topraklı) fide ile yetiştiricilik yapılır. Bu, bitkinin dikim stresini azaltır ve tutunmayı hızlandırır.

• Fide Yetiştirme: Tohumlar, seranın kurulu olduğu bölgeye göre ayarlanmış sıcak yastıklara veya viol (plastik çimlendirme kapları) ekilir.

  • Çimlenme için ideal sıcaklık $24-30^\circ\text{C}$'dir.

  • Fideler 3-4 gerçek yaprak oluşturduğunda ve 4-5 hafta kadar sonra dikime hazır hale gelir.

• Dikim Zamanı:

  • İlkbahar Yetiştiriciliği: Tohum ekimi genelde Kasım sonu/Aralık başı, dikim ise Ocak sonu/Şubat ortası yapılır.

  • Sonbahar Yetiştiriciliği: Tohum ekimi Temmuz/Ağustos, dikim ise Eylül/Ekim'de yapılır (ısıtmasız seralarda).

• Dikim Sıklığı: Çift sıralı dikim sistemi yaygındır. Geniş sıra arası 100-150 cm, dar sıra arası 50-80 cm, sıra üzeri 40-60 cm mesafeler kullanılabilir.

3. Sulama ve Gübreleme

• Sulama Yöntemi: En uygun yöntem damla sulamadır. Bu, kök hastalıklarının yayılmasını önler ve nem kontrolü sağlar.

• Sulama Sıklığı: Patlıcan düzenli sulama ister. Büyüme döneminde 7-8 günde bir sulanmalıdır. Düzensiz sulama, meyvelerde acılığa neden olabilir. Sulama, sabah erken saatlerde yapılmalıdır.

• Gübreleme: Toprak analizine göre Azot (N), Fosfor (P) ve Potasyum (K) dengeli bir şekilde verilmelidir. Özellikle meyve tutumu ve gelişimi döneminde N, P ve K ihtiyacı artar. Gereksiz azotlu gübre (N) fazlalığından kaçınılmalıdır.

4. Budama ve Destekleme (Askıya Alma)

• Askıya Alma: Patlıcan fideleri 30-40 cm boya ulaştığında, genellikle iple desteklenerek askıya alınır. Bu, havalanmayı artırır, ürün kalitesini yükseltir ve hastalıklara karşı korur.

• Budama: Serada patlıcanlar genellikle kuvvetli olan 3 veya 4 ana dal üzerinden yürütülür (bırakılır).

  • Ana gövde çatal yaptığı noktaya kadar çıkan dip sürgünleri (koltuklar) temizlenir.

  • Hastalık veya yaşlanma belirtisi gösteren alt yapraklar düzenli olarak budanmalıdır.

  • Askıya alınan dallar üzerindeki çiçekten sonra çıkan sürgünler, çiçekten sonra 1-2 yaprak bırakılarak uçları alınır.

5. Hasat

• Meyveler çeşidine özgü iriliğe ve parlaklığa ulaştığında hasat edilir.

• Hasat, meyvelerin kabuklarının parlaklığını kaybetmediği sürece devam etmelidir.

• Kesim işlemi, meyve sapının 1-2 cm üzerinden bıçak veya makas yardımıyla yapılmalıdır.

🚨 Önemli Sera Yönetimi

• Havalandırma: Patlıcan yüksek nemden hoşlanmaz. Seranın düzenli ve yeterli havalandırılması (özellikle çatı havalandırması) nemi ve sıcaklığı kontrol altında tutmak, hastalık riskini azaltmak için zorunludur.

• Tozlaşma: Serada çiçek tozu canlılığı düşük ışık şiddeti veya düşük gece sıcaklığı nedeniyle azalabilir. Bu durumda, meyve tutumunu artırmak için genellikle bombus arıları kullanılır veya bitki büyüme düzenleyici ilaçlar uygulanır.