Kara Pas Hastalığı (Uromyces Spp.)
🌾 Kara Pas Hastalığı (Uromyces spp.)
📌 Nedir?
-
Kara pas, başta baklagiller (örneğin fasulye, nohut) ve bazı tahıllarda (özellikle buğdayda) görülen bir fungal (mantar) hastalıktır.
-
Etkeni: Uromyces spp. adlı mantar türüdür.
🔍 Belirtileri
-
Bitki yapraklarında, gövde ve saplarında siyah, parlak, kabarık püstüller (spor yığınları) oluşur.
-
Bu püstüller genellikle kolayca patlar ve sporlar yayılır.
-
Enfekte yapraklar erken sararır ve dökülür.
-
Hastalık ilerledikçe bitki zayıflar, gelişimi durur.
💥 Zararı
-
Fotosentez alanı azalır, bu da büyüme ve verimi doğrudan etkiler.
-
Yoğun enfeksiyon durumunda ciddi ürün kaybına neden olabilir.
-
Özellikle verimi düşürmesi ve bitkiyi zayıflatması açısından önemlidir.
🛡️ Mücadele Yöntemleri
1. Kültürel Önlemler
-
Dayanıklı (resistant) çeşitler kullanmak.
-
Hasat sonrası tarladaki bitki artıklarını yok etmek.
-
Ürün rotasyonu (münavebe) yapmak.
2. Kimyasal Mücadele
-
Erken dönemde uygun fungisit (mantar ilacı) kullanmak (örneğin sistemik etkili fungisitler).
-
Uygulama zamanı çok kritiktir; ilk belirtiler görüldüğünde müdahale edilmelidir.
3. Hastalık Takibi
-
Nemli ve sıcak havalar hastalığın gelişmesini hızlandırır.
-
Tarla düzenli olarak kontrol edilmelidir.
🧠 Bilmen Gerekenler (Sınav İçin Özet)
| Özellik | Bilgi |
|---|---|
| Etken | Uromyces spp. |
| Görüldüğü Bitkiler | Fasulye, nohut, buğday vs. |
| Belirti | Siyah, kabarık pas püstülleri |
| Yayılma | Rüzgarla taşınan sporlar |
| Mücadele | Dayanıklı çeşit, fungisit, temizlik |
📘 Kara Pas Hastalığı – Örnek Sorular
Soru 1:
Kara pas hastalığının etmeni aşağıdakilerden hangisidir?
a) Puccinia spp.
b) Uromyces spp.
c) Phytophthora spp.
d) Erysiphe spp.
Soru 2:
Kara pas hastalığı bitkinin hangi kısmında belirti gösterir?
a) Sadece köklerinde
b) Sadece meyvesinde
c) Yaprak, sap ve gövdesinde siyah püstüllerle
d) Tohumda siyah lekelerle
Soru 3:
Kara pas hastalığı en çok hangi bitki grubunda görülür?
a) Narenciye
b) Baklagiller ve tahıllar
c) Yumuşak meyveler
d) Kök sebzeler
Soru 4:
Kara pas hastalığına karşı aşağıdakilerden hangisi etkili bir mücadele yöntemidir?
a) Yalnızca toprak sürmek
b) Virüs ilacı kullanmak
c) Dayanıklı çeşitler ekmek ve fungisit uygulamak
d) Fazla sulama yapmak
✅ Cevap Anahtarı
-
b) Uromyces spp.
-
c) Yaprak, sap ve gövdesinde siyah püstüllerle
-
b) Baklagiller ve tahıllar
-
c) Dayanıklı çeşitler ekmek ve fungisit uygulamak