Domateste Külleme Hastalığı Tedavisi

Domateste Külleme Hastalığı (Oidium lycopersici) Tedavisi 🍅💨

Domateste Külleme Hastalığı, Oidium lycopersici (veya Leveillula taurica) mantarlarının neden olduğu ve özellikle sera ile açık alan yetiştiriciliğinde ciddi verim kayıplarına yol açan yaygın bir hastalıktır. Hastalık, bitkinin fotosentez yeteneğini düşürerek ürünü olumsuz etkiler.

Tedavi, kültürel önlemler ile kimyasal mücadelenin entegre edilmesini gerektirir.

1. Külleme Hastalığının Belirtileri

Hastalık, nemli ve sıcak koşullarda hızla yayılır:

• Yaprak Üst Yüzeyi: Yaprakların üst yüzeyinde önce küçük, beyaz veya grimsi un serpilmiş gibi görünen yuvarlak lekeler oluşur.

• Yaprak Alt Yüzeyi: Özellikle Leveillula taurica türünde, mantar yaprağın alt yüzeyinde daha belirgin koloniler oluşturur.

• Yayılma: Hastalık ilerledikçe bu lekeler büyür, birleşir ve tüm yaprağı kaplar.

• Sonuç: Enfekte olan yapraklar sararır, kıvrılır ve erken dökülür. Bu, meyvelerin güneş yanığına maruz kalmasına ve olgunlaşma kalitesinin düşmesine neden olur.

2. Tedavi ve Mücadele Yöntemleri

Külleme mücadelesinde önleyici tedbirler (kültürel önlemler) anahtardır, çünkü hastalık yayıldıktan sonra kontrolü zorlaşır.

A. Kültürel Önlemler (Önleyici ve Destekleyici)

1. Hava Sirkülasyonu: Seralarda ve açık alanda hava akışını artırmak çok önemlidir. Sık ekimden kaçınılmalı ve alt yapraklar budanarak bitkinin taç içi havalandırılmalıdır. Bu, mantar sporlarının gelişimi için gereken yüksek nemi azaltır.

2. Budama ve Temizlik: Hastalığın görüldüğü ilk yapraklar ve sürgünler hemen kesilip bahçeden uzaklaştırılmalı ve imha edilmelidir.

3. Sulama Yönetimi: Yaprakların ıslak kalmasını önlemek için damlama sulama tercih edilmeli veya üstten sulama yapılıyorsa sabahın erken saatlerinde yapılmalıdır ki, yapraklar gün içinde hızla kurusun.

4. Azot Kontrolü: Aşırı Azotlu gübrelemeden kaçınılmalıdır, çünkü bu, hızlı ve yumuşak sürgün gelişimine neden olarak bitkiyi hastalığa karşı daha hassas hale getirir.

B. Kimyasal Mücadele (Fungisit Uygulamaları)

Kimyasal mücadele, ilk belirtiler görülür görülmez veya hastalığın yoğun olduğu dönemlerde koruyucu amaçla başlanmalıdır.

1. Kükürt Bazlı Fungisitler:

   • Etki Mekanizması: Islanabilir Kükürt (Wetttable Sulfur), küllemeye karşı çok etkili, geleneksel ve ekonomik bir çözümdür. Mantar sporlarının çimlenmesini engeller.

   • Önemli Not: Kükürt uygulamaları, özellikle seralarda yüksek sıcaklıklarda ($30^\circ C$ üzeri) yapılmamalıdır, zira bitkilerde fitotoksisiteye (yanıklığa) neden olabilir.

2. Sistemik ve Koruyucu Fungisitler:

   • Sistemikler: Triazoller (örneğin Difenokonazol), Strobilurinler (örneğin Azoksistrobin) gibi aktif maddeler içeren, bitki içine nüfuz eden fungisitler kullanılabilir. Bu ilaçlar, mantarın gelişimini durdurur.

   • Koruyucular: Klorotalonil gibi koruyucu fungisitler, mantar sporlarının yüzeye tutunmasını engeller.

3. Mücadele Stratejisi: Mantarın ilaçlara karşı direnç geliştirmesini önlemek için, farklı etki mekanizmalarına sahip fungisitler dönüşümlü olarak kullanılmalıdır.

4. İlaçlama Tekniği: İlaçlama, yaprakların alt ve üst yüzeylerini tamamen kaplayacak şekilde titizlikle yapılmalıdır, çünkü mantar genellikle alt yüzeyde yerleşir.

C. Biyolojik ve Alternatif Yöntemler

• Bikarbonat Çözeltileri: Potasyum Bikarbonat veya Sodyum Bikarbonat (yemek sodası) içeren çözeltiler, mantarın yüzey pH'ını hızla değiştirerek mantar gelişimini durdurabilir. (Küçük alanlar için uygundur, ancak tekrarlanması gerekir.)

• Yağlar: Neem yağı gibi bazı bitkisel yağlar, mantarın sporlarını boğarak veya yüzeyde fiziksel bir engel oluşturarak etki edebilir.

Önemli Not: Kimyasal mücadelede kullanılacak ruhsatlı ilaçlar, dozajlar ve son ilaçlama ile hasat arasındaki süre (Bekleme Süresi) için mutlaka yerel Tarım ve Orman Müdürlüklerine veya yetkili ziraat mühendislerine danışılmalıdır.