Elma İç Kurdu (Cydia Pomonella) Nedir?

Elma İç Kurdu, bilimsel adıyla Cydia pomonella, elma yetiştiriciliğinde dünya çapında en önemli ve en yıkıcı zararlılardan biridir. Bu zararlı, larva (kurt) döneminde meyvenin içine girerek beslenir ve meyvenin pazarlama değerini tamamen yok eder.

🍎 Elma İç Kurdu (Cydia pomonella) Nedir?

• Zararlı Grubu: Lepidoptera (Kelebekler) takımına ait bir güve türüdür.

• Görünüm: Yetişkin güveler küçüktür, gri-kahverengi renkte olup kanat uçlarında bakır renginde belirgin bir leke bulunur. Asıl zararı veren, krem renginde ve başı kahverengi olan larva (kurt) dönemidir.

• Etkilediği Bitkiler: Başta elma olmak üzere, armut, ayva, ceviz ve bazı erik türlerini de etkiler.

• Yaşam Döngüsü: Kışı, ağaç kabukları altında, sandık aralarında veya toprakta kalın bir kokon (koza) içinde tam gelişmiş larva olarak geçirir. İlkbaharda pupa olur ve 1. döl ergin güveler çiçeklenme sonrası dönemde uçar.

🔎 Zararları ve Belirtileri

Zarar, larva meyvenin içine girerken ve içeride beslenirken meydana gelir.

1. Zarar Şekilleri

• Birincil Zarar (Giriş Deliği): Larva meyveye genellikle meyve çukuru (kaliks) veya iki meyvenin birbirine değdiği yerden girer. Giriş noktasında, larvanın dışkıları ve yenilen dokudan oluşan kırmızımsı kahverengi, talaş benzeri yığınlar (ferah) görülür. Bu yığınlar, hastalığın en erken teşhis belirtisidir.

• İkincil Zarar (Tünel): Larva, meyvenin içine girdikten sonra doğrudan çekirdek evine doğru ilerler ve çekirdekleri tüketerek beslenir. Meyve içinde tüneller açar.

• Erken Dökülme: Erken dönemde enfekte olan meyveler, tam büyümeden vaktinden önce dökülür.

• Depolama Kaybı: Larvanın meyvede açtığı tüneller, ikincil çürümelerin (fungal ve bakteriyel) giriş kapısı olur. Hasat edilmiş ve hafif zarar görmüş meyveler, depolama sırasında tamamen çürüyebilir.

2. Belirtiler

• Meyve yüzeyinde, özellikle kaliks bölgesinde görülen ferahlı giriş deliği.

• Meyveyi kestiğinizde, çekirdek evine uzanan, kahverengi renkli tüneller ve içinde beslenen kurt (larva) görülmesi.

🛡️ Mücadele Yöntemleri

Mücadele, larvanın yumurtadan çıktığı ve henüz meyveye girmediği kısa zaman aralığına odaklanmalıdır.

1. Kültürel ve Fiziksel Önlemler

• Erken Dökülen Meyvelerin Toplanması: Larva içeren dökülmüş meyveler hemen toplanmalı ve imha edilmelidir. Bu, zararlının popülasyonunun artmasını engeller.

• Kışlayan Larvaların Yok Edilmesi: Kışlayan larvaları imha etmek amacıyla gövdeye telis çuvalı veya oluklu mukavva kuşaklar sarılabilir. Larvalar, kışlamak için bu kuşakların altına sığınır ve kış sonunda bu kuşaklar toplanarak yakılmalıdır.

• Ağaç Kabuklarının Temizlenmesi: Kışlak olarak kullanılan gevşek ve ölü ağaç kabuklarının temizlenmesi.

2. Kimyasal Mücadele (Zamanlama Kritik)

Kimyasal mücadele, yumurtadan çıkan larvaların meyveye girmeye çalıştığı anı hedef almalıdır.

• Zamanlama (Ergin Takibi): İlaçlama zamanının belirlenmesinde feromon tuzakları kullanılır. Tuzaklar, ergin güve uçuşunu izlemek ve kitle yakalamak için kritik öneme sahiptir.

  • İlaçlama, tuzaklarda yakalanan erginlerin maksimum uçuşundan veya yumurta açılımı başladığından kısa bir süre sonra yapılmalıdır.

  • Bu, genellikle yerel tarım otoriteleri tarafından 'ilk ilaçlama zamanı' olarak ilan edilir.

• Zamanlama (1. Döl ve Sonrası): 1. döle karşı yapılan ilaçlama yeterli olmazsa, 2. ve 3. döl için de aynı hassasiyetle takip ve ilaçlama tekrarlanır.

• Etken Maddeler: Mücadelede genellikle Spinosad, Avermektin türevleri veya ruhsatlı sistemik insektisitler kullanılır.

3. Biyolojik Mücadele

• Eş Cinsel Çekici Tuzaklar (Feromon): Yüksek yoğunlukta feromon yayılarak erkek güvelerin dişiyi bulması engellenir (çiftleşmeyi engelleme tekniği).

• Virüsler: Larvayı enfekte eden Granüloz Virüsü (CpGV) içeren biyolojik pestisitler, larvalar henüz meyveye girmeden uygulandığında oldukça etkili olabilir.

Elma İç Kurdu ile mücadele, doğru zamanlama, sürekli gözlem ve kültürel önlemlerin birleştirilmesiyle başarılı olabilir.