Turunçgil Tomurcuk Akarı Nedir? (Aceria Sheldoni)
🍊 Turunçgil Tomurcuk Akarı Nedir? (Aceria sheldoni)
Turunçgil Tomurcuk Akarı (veya Tomurcuk Akarı), bilimsel adıyla Aceria sheldoni olarak bilinen, çok küçük boyutlu bir akar türüdür. Bu akar, gözle zor görülecek kadar küçüktür (yaklaşık 0.1$-0.2 { mm} uzunluğunda) ve turunçgil bitkilerinin (özellikle limon ve portakalda) yaprak ve çiçek tomurcuklarının içinde yaşar ve zarar verir.
Bu zararlı, tomurcukların normal gelişimini engelleyerek meyvelerde ve çiçeklerde şekil bozukluklarına neden olmasıyla bilinir ve ciddi ekonomik kayıplara yol açabilir.
1. ⚠️ Belirtileri ve Zararları
Tomurcuk Akarları, doğrudan tomurcukların içindeki hassas dokuları emerek beslenir ve bu durum, tomurcuklar açtıktan sonra ortaya çıkan yapılar üzerinde kalıcı deformasyonlara neden olur:
A. Meyvelerdeki Belirtiler (En Önemli Zarar)
-
Şekil Bozukluğu: Meyveler genellikle normalden küçük, kambur, şekilsiz, pürüzlü veya çiftleşmiş (iç içe geçmiş) bir yapıya sahip olur. Bu durum, meyvenin pazarlama değerini tamamen düşürür.
-
Taç Oluşumu: Limonlarda, meyvenin tepesinde sıkışmış bir taç veya düzensiz bir düğme şeklinde büyüme görülebilir.
B. Tomurcuk ve Sürgünlerdeki Belirtiler
-
Tomurcuk Gelişim Geriliği: Enfekte tomurcuklar şişer, şekil bozukluğu gösterir ve genellikle açılamazlar veya açıldıklarında anormal bir şekilde gelişirler.
-
Yaprak Deformasyonu: Tomurcuklardan çıkan genç yapraklar küçük, kıvrılmış, kalınlaşmış ve şekilsizdir.
-
Anormal Sürgünler (Demirleşme): Sürgün uçlarında sık ve kümeleşmiş (demirleşmiş) yaprak ve sürgün gelişimi gözlenir, bu da dalların kısalmasına ve bodur kalmasına neden olur.
-
Çiçeklenme Sorunları: Çiçek tomurcukları zarar gördüğünde, çiçeklenme azalır veya çiçekler dökülür, bu da doğal olarak meyve tutumunu düşürür.
2. 🌍 Nedenleri ve Yaşam Döngüsü
-
Yaşam Alanı: Akarlar, tüm yaşamlarını (yumurta, larva, nimf ve ergin) korunaklı bir ortam olan yaprak, çiçek ve sürgün tomurcuklarının içinde geçirirler.
-
Yayılma: Çevredeki hava akımları, rüzgar ve enfekte fidan materyali ile yayılırlar. Bitkilerin tomurcuktan tomurcuğa geçişi de yayılmaya neden olur.
-
Çoğalma: Sıcak ve nemli koşulları severler. Yıl boyunca çok sayıda döl verirler ve popülasyonları hızla artabilir.
3. 🛡️ Mücadele Yöntemleri
Turunçgil Tomurcuk Akarı ile mücadele, çoğunlukla kimyasal ve kültürel yöntemlerin birleşimini gerektirir, zira akarların tomurcuk içindeki konumu kimyasal müdahaleyi zorlaştırır.
A. Kültürel ve Mekanik Mücadele
-
Budama: Enfeksiyonun yayılmasını azaltmak için, üzerinde belirgin şekilde şişmiş veya deforme olmuş tomurcuklar bulunan enfekteli sürgün ve dallar budanarak bahçeden uzaklaştırılmalı ve imha edilmelidir.
-
Sağlıklı Fide Kullanımı: Yeni bahçe kurulumlarında ve aşılamada, akar zararlısından arındırılmış sağlıklı fidan ve aşı gözleri kullanılmalıdır.
-
Dengeli Beslenme: Ağaçların stresten uzak, dengeli beslenmesi, zararlılara karşı doğal direncini artırabilir.
B. Kimyasal Mücadele
-
Zamanlama: Kimyasal mücadelede en kritik faktör zamanlamadır. İlaçlama, akarların tomurcuklardan çıkarak en savunmasız oldukları yeni sürgün ve çiçeklenme dönemlerinde yapılmalıdır.
-
İlaç Türü: Etkili olduğu bilinen akar öldürücüler (akarisitler) veya mineral yağlar kullanılabilir. Mineral yağlar, akarları boğarak öldürdüğü için tomurcuk içine kısmen nüfuz edebilir ve etkilidir.
-
Kapsamlı İlaçlama: İlaçlamanın, akarların saklandığı tüm tomurcukları kapsayacak şekilde, ağacın her tarafına iyi bir kaplama sağlayarak yapılması gereklidir.
Not: Kimyasal ilaçlama kararı, yerel tarım otoritelerinin tavsiyeleri, zararlı popülasyon yoğunluğu ve ağacın fenolojik gelişim dönemi göz önünde bulundurularak verilmelidir.
