Turunçgil Yeşillenmesi (Huanglongbing - HLB)

Turunçgil yeşillenmesi (Huanglongbing - HLB), turunçgil ağaçlarını etkileyen çok ciddi ve zararlı bir bakteriyel hastalıktır. Dünyada turunçgil üretimine en büyük tehditlerden biridir ve maalesef tedavisi yoktur; bu yüzden önleme ve yayılmanın engellenmesi çok önemlidir.

Turunçgil Yeşillenmesi (Huanglongbing - HLB) Hakkında Genel Bilgi

1. Etken:

• Hastalık, Candidatus Liberibacter türleri (en yaygınları asiaticus, americanus, africanus) adlı gram-negatif bakteriler tarafından oluşturulur.

• Bakteri, diğer bitkilerden yaprak biti benzeri böcekler olan'Diaphorina citri' (Asya yaprak biti) tarafından taşınır.

• Hastalık hızla yayılır ve ağaçta sistemik enfeksiyona yol açar.

2. Belirtiler:

• Yapraklarda anormal sararma: Yaprak damarları etrafında sararma ve yeşil yapraklar içinde sararmış alanlar oluşur (yeşillenme ismi buradan gelir).

• Yapraklarda asimetrik sararma görülür, yani yaprağın bir tarafı diğerinden farklı renkte olabilir.

• Meyveler küçük, şekilsiz, sertleşmiş ve tatsız olur.

• Ağaçta genel zayıflama, gelişme geriliği, dal kuruması ve ölümler görülür.

• Meyvelerde renginde bozukluk, tipik "zebra çizgileri" oluşabilir.

• Hastalıklı ağaç verimini hızla kaybeder ve birkaç yıl içinde kuruyabilir.

Turunçgil Yeşillenmesi İçin Risk Faktörleri

• Hastalığın yayılmasında yaprak biti vektörünün varlığı şarttır.

• Sıcak, nemli iklimlerde hastalık daha hızlı yayılır.

• Enfekte fidanların kullanımı hastalığın girişini sağlar.

• Bahçede hastalıklı ağaçların varlığı risk oluşturur.

Turunçgil Yeşillenmesi Mücadelesi

1. Kültürel Önlemler

• Sağlıklı sertifikalı fidan kullanımı: Hastalığın girişini engellemek için mutlaka sağlıklı fidan alınmalı.

• Hastalık taşıyan ağaçların erken tespiti ve imhası: Enfekte ağaçlar hızla sökülüp imha edilmelidir.

• Yaprak biti kontrolü: Diaphorina citri popülasyonunu azaltmak için insektisitler kullanılır.

• Bahçe hijyeni: Çevre temizliği ve enfeksiyon kaynağının azaltılması.

• Ağaçlar arası mesafe: Hava sirkülasyonunu artırarak vektörün hareketini zorlaştırmak.

2. Kimyasal Mücadele

• Yaprak biti (Diaphorina citri) kontrolü için insektisitler uygulanır:

  • Neonikotinoidler (imidacloprid, thiamethoxam)

  • Organofosfatlar

  • Piretroidler

İlaçlama, yaprak biti popülasyonunu azaltmak için düzenli ve programlı yapılmalıdır.

Kimyasal mücadele hastalığı tedavi etmez ama yayılımını yavaşlatır.

3. Biyolojik Mücadele

• Doğal düşmanlar (parazitoitler, predatörler) kullanılarak yaprak biti popülasyonu kontrol altına alınmaya çalışılır.

• Biyolojik mücadele, kimyasal mücadelenin yanında destekleyici olarak kullanılır.

Turunçgil Yeşillenmesi Nasıl Tanınır?

• Yaprakların damar çevresinde sararma (asimetrik, düzensiz).

• Yaprakların normalden küçük, şekilsiz olması.

• Meyveler küçülür, şekil bozukluğu, renk değişimi ve tat kaybı olur.

• Dal uçlarında kuruma ve zayıflama.

• Hastalıklı ağaçlarda genel büyüme geriliği.

Sonuç

Turunçgil yeşillenmesi (HLB), önlenmesi ve yönetilmesi zor, ancak bahçede yayılmasını engellemek için erken teşhis, vektör kontrolü ve enfekte ağaçların sökülüp imhası şart olan çok ciddi bir hastalıktır. Sağlıklı fidan kullanımı ve sürekli kontrol, hastalığın yayılmasını önlemek için kritik öneme sahiptir.