Kakma Aşı (Cleft Grafting - Yarma Aşı) Nasıl Yapılır?

🌳 Kakma Aşı (Cleft Grafting - Yarma Aşı) Nasıl Yapılır?

Kakma aşı, genellikle anaç (aşı yapılan kök sistemi) kalemden daha kalın olduğunda ve ağacın kalın dallarını veya gövdesini aşılamak amacıyla kullanılan popüler ve güvenilir bir aşı yöntemidir. Anaç çok kalın olduğu için bu yönteme aynı zamanda Yarma Aşı da denir.

Bu aşı tekniği, özellikle yaşlı meyve ağaçlarını farklı bir çeşide dönüştürmek (tepe aşısı) veya kalın dalları aşılamak için ilkbahar başında, anaç uyanmadan hemen önce yapılır.

Gerekli Malzemeler

• Anaç: Kalemden belirgin şekilde kalın, kesilmiş bir dal veya gövde.

• Kalem: Dinlenmedeki (dormansi) sağlıklı sürgünlerden alınmış, 2-3 göz içeren, alt ucu V şeklinde açılmış parçalar (genellikle 2 adet).

• Aşı Bıçağı: Keskin ve sağlam.

• Aşı Makası veya Testere: Kalın anacı kesmek için.

• Aşı Balyozu (Tokmağı) ve Kaması: Anacı yarmak ve açık tutmak için.

• Aşı Macunu: Tüm kesik yüzeyleri kapatmak için.

• Bağlama İpi/Bantı: (Kalın anaçlarda bağlama genellikle zordur, macunlama esas alınır.)

🔪 Kakma Aşı (Yarma Aşı) Adımları

Adım 1: Anaç Hazırlığı

1. Anaç Kesimi: Aşılanacak kalın dal veya anaç gövdesi, aşı yapılmak istenen yerden dik ve düzgün bir şekilde testere ile kesilir. Kesim yüzeyinin pürüzsüz olmasına dikkat edilmelidir.

2. Yarma: Kesik yüzeyin tam ortasına, anacın merkezine, aşı bıçağı veya özel aşı kaması yardımıyla dikey bir yarık (yarma) açılır. Bu yarık yaklaşık 5 cm derinliğinde olmalıdır.

3. Yarık Açık Tutma: Yarık açıldıktan sonra, özel bir aşı kaması veya kalın bir tornavida, yarığın içine yerleştirilerek anaç iki yana doğru hafifçe gerilir ve yarık açık tutulur.

Adım 2: Kalemlerin Hazırlanması

1. Kalem Seçimi: İki adet sağlıklı, 2-3 gözlü kalem seçilir.

2. V Şeklinde Açma: Kalemin alt ucu, iki yandan keskin bir V (veya kama) şeklinde açılır. Bu kesim, kalemin anacın yarığına tam olarak oturmasını sağlayacak şekilde pürüzsüz ve uzun olmalıdır.

3. Kama Özelliği: Kalemin V şeklindeki kesiminin dış kenarı, iç kenarına göre biraz daha kalın bırakılmalıdır. Bu fark, kalem anaca yerleştirildiğinde, kalın tarafın anacın kambiyum katmanına daha iyi baskı yapmasını ve teması artırmasını sağlar.

Adım 3: Birleştirme ve Oturtma

1. Yerleştirme: Hazırlanan iki V şeklindeki kalem, anacın açık tutulan yarığının iki ucuna yerleştirilir. Kalemlerin yerleştirilme yönü çok önemlidir.

2. Kambiyum Teması (Kritik Nokta): Her bir kalemin dış kenarındaki kambiyum tabakası (kabuk altındaki yeşilimsi kısım) ile anacın kambiyum tabakası tam olarak çakıştırılmalıdır.

   • Anaç kalından kaleme doğru dairesel olarak büyüyeceğinden, kalemin kambiyumunun anacın kambiyumundan biraz daha içeride (dış kenara daha yakın) yer alması, başarılı bir kaynama şansını artırır.

3. Kamanın Çıkarılması: Kalemler yerleştirildikten sonra, anacı açık tutan kama veya tornavida yavaşça çıkarılır. Anacın gerilimi, kalemleri sıkıştırarak kambiyum temasını pekiştirir.

Adım 4: Kapatma (Mühürleme)

1. Macunlama: Bu aşının başarısı büyük ölçüde mühürlemeye bağlıdır. Anacın üst kesim yüzeyinin tamamı, yarık içerisindeki boşluklar dahil olmak üzere, her iki kalemin çevresi ve kalemin tepe noktası aşı macunu ile hava ve su almayacak şekilde kapatılmalıdır.

2. Amaç: Macunlama, aşı yerinin kurumasını ve hastalıklara karşı savunmasız kalmasını engeller.

✅ Başarının Sırrı

• Kambiyum Teması: Anaç kalın olduğu için, her iki kalemin de dış kenarının kambiyumu ile anacın kambiyumu en az bir noktada tam olarak temas etmelidir.

• Dormansi: Kalemlerin kesinlikle kış uykusunda (dormansi) olması gerekirken, anacın hafifçe uyanmaya başlamış olması (öz suyun hareketlenmesi) idealdir.

• Kalemin Açısı: Kalemin V şeklindeki kesiminin, anaç yarığına sıkıca oturacak şekilde pürüzsüz ve uzun yapılması.