Aşılama Sonrası Bakımlar Nelerdir?

🩹 Aşılama Sonrası Bakımlar Nelerdir?

Aşılama sonrası bakım, aşının kaynamasını (kambiyum hücrelerinin kaynaşması) sağlamak, yeni sürgünün sağlıklı gelişimini teşvik etmek ve başarısızlık riskini en aza indirmek için kritik öneme sahiptir. Bakım işlemleri, aşının türüne (göz aşıları, kalem aşıları) ve uygulandığı bitkiye göre değişmekle birlikte, genel olarak aşağıdaki adımları içerir:

1. 🛡️ Aşının Korunması ve Sabitlenmesi

Aşılamanın hemen ardından yapılan ilk ve en önemli adım, aşı yerini dış etkenlerden korumaktır.

• Sıkı Bağlama: Aşılanan kalem veya gözün, anaca sıkıca temas etmesi için özel aşılama bantları, rafya veya parafinli bezlerle hava almayacak şekilde sarılması gerekir. Bu, kambiyum katmanlarının temasını sağlar ve kaynama için kritiktir.

• Aşı Macunu/Mumu Uygulaması: Özellikle yarma aşı ve kabuk altı aşı gibi kalem aşılarında, kesik yüzeylerin, anacın tepe kısmının ve sarılmayan diğer kısımların su kaybını önlemek ve hastalık etkenlerinin girişini engellemek amacıyla aşı macunu veya erimiş aşı mumu ile kapatılması zorunludur.

• Gölgeleme: Doğrudan güneş ışığı, aşı yerindeki su kaybını artırabilir ve aşırı ısınmaya neden olabilir. İlk birkaç hafta, özellikle yaz aylarında yapılan aşılarda, aşı yerini geçici olarak gölgelendirmek faydalıdır.

2. 💧 Nem ve Sıcaklık Yönetimi

Kaynama sürecinin gerçekleşmesi için optimal nem ve sıcaklık koşulları sağlanmalıdır.

• Nem Dengesi: Aşı yerinin ve kaleminin kurumaması, ancak aşırı neme bağlı mantar oluşumunun da önlenmesi gerekir. Genellikle sarım malzemeleri nemi içeride tutmaya yardımcı olur.

• Sıcaklık: Kaynama, uygun sıcaklık aralığında (genellikle $18^\circ C$ ile $30^\circ C$ arasında) gerçekleşir. Soğuk havada yapılan aşılar (kış sonu) kaynamak için bahar sıcaklarını beklerken, aşırı sıcaklar başarılı kaynamayı engeller.

3. ✂️ Anaç Bakımı ve Sürgün Yönetimi

Aşının başarılı bir şekilde sürmesi için anacın (ana bitkinin) gücünün yeni aşıya yönlendirilmesi gerekir.

• Anaçtan Çıkan Sürgünlerin Temizlenmesi (Pis Boğaz Alma): Anacın alt kısımlarından çıkan yabani sürgünler (piçler), besini aşıdan çalacağı için düzenli olarak temizlenmelidir. Bu işlem, tüm enerjinin aşı gözüne/kalemine gitmesini sağlar.

• Sürgün Kontrolü (Göz Aşısında): Göz aşısı tutunca, anacın tepesi aşının hemen üstünden kesilerek anacın gücü yeni göze yönlendirilir.

4. ⏳ Kaynama Sonrası İşlemler

Aşının tutup tutmadığı anlaşıldıktan sonraki aşamalardır.

• Bağlama Malzemesinin Açılması: Aşı kaynayıp sürmeye başladıktan ve yeni sürgün belli bir olgunluğa ulaştıktan sonra (genellikle 4-8 hafta sonra), bağlama malzemeleri dikkatlice kesilip açılmalıdır. Çok geç açılırsa, bantlar sürgünün kalınlaşmasını engelleyerek boğulmaya neden olabilir.

• Hastalık ve Zararlı Kontrolü: Yeni ve taze sürgünler, hastalık ve zararlılara karşı savunmasızdır. Özellikle genç sürgünleri mantar hastalıklarına veya yaprak bitlerine karşı düzenli olarak kontrol etmek gerekir.

• Destekleme: Yeni çıkan sürgünler rüzgarda kırılmaya karşı hassastır. Sürgünün kırılmasını önlemek için bir herek veya destek çubuğu ile bağlanarak desteklenmesi önerilir.

Bu düzenli ve dikkatli bakımlar, yeni aşılanan bitkinin hayatta kalma ve sağlıklı bir şekilde büyüyerek yeni bir çeşide dönüşme şansını en üst düzeye çıkarır.