Bağ Yaprak Uyuzu Nedir? Zararları Ve Mücadele Yöntemleri

Bağ yaprak uyuzu (Eriophyes vitis), asmanın yapraklarında kabarcıklar ve deformasyonlar oluşturan mikroskobik bir akar türüdür. Bu makalede bağ yaprak uyuzunun tanımı, zarar şekli, yaşam döngüsü ve etkili mücadele yöntemleri detaylı biçimde anlatılmaktadır.

🌿 Bağ Yaprak Uyuzu Nedir?

Bağ yaprak uyuzu (Eriophyes vitis), Eriophyidae familyasına ait, çok küçük boyutlu (0,1–0,2 mm) bir akar türüdür. Zararlı, asmanın yaprak, tomurcuk ve genç sürgünlerinde emgi yaparak beslenir. Genellikle ilkbaharın erken döneminde görülür ve yapraklarda oluşturduğu kabarcıklar (gal) ile kolayca tanınır. Ülkemizde Ege, Marmara ve Akdeniz bölgelerinde yaygın olup, özellikle nemli ve sıcak koşullarda popülasyonu hızla artar.

🍇 Bağ Yaprak Uyuzunun Zararları

Bu akar türü, emgi yaptığı yerlerde bitki dokusunda bozulmalara neden olur. Zarar şekli, popülasyon yoğunluğuna ve bitkinin fenolojik dönemine göre değişir.

📌 Yapraklarda:

• Yaprak yüzeyinde kabarcıklar (gal) oluşur.

• Kabarcıkların iç kısmı beyaz, pembe veya kahverengimsi renktedir.

• Şiddetli bulaşmalarda yapraklar büzülür, kalınlaşır ve şekil bozukluğu gösterir.

• Fotosentez azalır, bitki zayıf düşer ve sürgün gelişimi geriler.

📌 Sürgünlerde:

• Genç sürgünlerde bükülme ve anormal uzama görülebilir.

• Uyuzun yoğun olduğu bağlarda, tomurcuk gelişimi de olumsuz etkilenir.

💡 Uzun süreli ve yoğun bulaşmalarda, verim ve kalite kaybı %30–50’ye kadar çıkabilir.

🔍 Bağ Yaprak Uyuzunun Belirtileri

• Yapraklarda içe veya dışa doğru kabarcıklar (gal oluşumu)

• Kabarcıkların iç kısmında beyaz toz gibi akar kolonileri

• Yaprak deformasyonu, kalınlaşma ve kıvrılma

• Şiddetli durumlarda erken yaprak dökümü ve zayıf gelişim

🧬 Yaşam Döngüsü

• Kışı tomurcuk pullarının altında veya kabuk çatlaklarında dişi akar olarak geçirir.

• İlkbaharda gözlerin sürmesiyle birlikte aktif hale gelir.

• Dişiler yumurtalarını yaprak alt yüzeyine bırakır.

• Akarlar yılda 5–8 döl verebilir.

• Sıcaklık arttıkça çoğalma hızı artar; yaz boyunca sürekli zarar yapabilir.

⚙️ Bağ Yaprak Uyuzu ile Mücadele Yöntemleri

1. Kültürel Mücadele

• Budama sırasında zarar görmüş sürgün ve yapraklar toplanıp yakılmalıdır.

• Kışlık kabuk temizliği yapılarak kışı geçiren akarlar yok edilmelidir.

• Aşırı azotlu gübreleme yapılmamalıdır; bu, zararlının çoğalmasını teşvik eder.

• Bağ içi havalanması sağlanmalı, sık dikimden kaçınılmalıdır.

2. Biyoteknik Mücadele

• Zararlı popülasyonu erken tespit için yaprak kontrolleri düzenli yapılmalıdır.

• İlk belirtiler görüldüğünde, yayılmayı önlemek amacıyla erken müdahale planlanmalıdır.

• Gerekirse yaprak örnekleri alınarak laboratuvar teşhisi yapılabilir.

3. Biyolojik Mücadele

Bağ yaprak uyuzunun doğada birçok doğal düşmanı vardır. Önemli olan, bu faydalı türlerin yaşamasına izin vermektir.

• Typhlodromus pyri (avcı akar)

• Amblyseius spp. (predatör akarlar)

• Stethorus spp. (avcı böcekler)

Bu canlılar zararlının popülasyonunu doğal olarak baskılar. Gereksiz kimyasal ilaçlama yapılmamalı, biyolojik denge korunmalıdır.

4. Kimyasal Mücadele

Kimyasal mücadele, ancak zarar belirtileri yaprakların %10–15’inde görülmeye başladığında yapılmalıdır.

🧪 Uygulama Zamanı:

• Gözler patladığında (erken ilkbaharda),

• İlk gal oluşumları görüldüğünde,

• Yeni sürgünler 10–15 cm uzunluğa ulaştığında ilaçlama yapılabilir.

💧 Uygulama Esasları:

• Akarisit etkili preparatlar kullanılmalıdır.

• İlaçlama yaprak alt yüzeyine temas edecek şekilde uygulanmalıdır.

• Direnç gelişimini önlemek için etken madde rotasyonu yapılmalıdır.

• Uygulama rüzgarsız ve serin havalarda yapılmalıdır.

⚠️ Uyarı: Sadece Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından ruhsatlı ilaçlar kullanılmalı ve uygulama ziraat mühendisi denetiminde yapılmalıdır.

🌱 Sonuç

Bağ yaprak uyuzu (Eriophyes vitis), asmanın yapraklarında emgi yaparak verim ve kalite kaybına neden olan önemli bir akar zararlısıdır.

Etkili mücadele için:

• Kültürel temizlik,

• Erken teşhis,

• Doğal düşmanların korunması
  ve bilinçli kimyasal uygulama birlikte yürütülmelidir.

Bu şekilde hem çevreye dost üretim sağlanır hem de asma gelişimi korunur.

🔎 Anahtar Kelimeler:

• Bağ yaprak uyuzu

• Eriophyes vitis

• Asma yaprak akarları

• Bağ zararlıları

• Bağ yaprak uyuzu ile mücadele

• Bağ yaprak kabarcıkları

•  

❓ Sık Sorulan Sorular (SSS)

1. Bağ yaprak uyuzu nedir?

Bağ yaprak uyuzu (Eriophyes vitis), asma yapraklarında emgi yaparak kabarcık ve deformasyon oluşturan mikroskobik bir akar türüdür.

2. Bağ yaprak uyuzunun en belirgin belirtisi nedir?

Yaprak yüzeyinde oluşan kabarcıklar (gal) ve yaprak altındaki beyaz toz şeklinde akar kümeleri en belirgin belirtilerdir.

3. Bağ yaprak uyuzu ne zaman görülür?

Genellikle ilkbaharda gözlerin sürmesiyle birlikte görülmeye başlar ve yaz boyunca aktif kalır.

4. Kimyasal mücadele ne zaman yapılmalıdır?

Zarar belirtileri yaprakların %10–15’inde görüldüğünde veya ilk gal oluşumları başladığında ilaçlama yapılmalıdır.

5. Bağ yaprak uyuzuna karşı biyolojik mücadele mümkün mü?

Evet. Typhlodromus pyri ve Amblyseius spp. gibi avcı akarlar zararlıyı doğal olarak baskılar.