Bağ Göz Kurdu Nedir? Zararları Ve Mücadele Yöntemleri

Bağ göz kurdu (Sparganothis pilleriana), asmanın göz (tomurcuk) ve genç sürgünlerine zarar vererek sürgün gelişimini ve verimi düşüren önemli bir zararlıdır. Bu makalede bağ göz kurdunun tanımı, zarar şekli, yaşam döngüsü ve kültürel, biyolojik ile kimyasal mücadele yöntemleri anlatılmaktadır.

 

🌿 Bağ Göz Kurdu Nedir?

Bağ göz kurdu (Sparganothis pilleriana), Lepidoptera (kelebekler) takımına ve Tortricidae familyasına ait bir zararlıdır. Türkiye’nin hemen hemen tüm bağ bölgelerinde yaygındır. Özellikle Ege, Marmara ve Akdeniz bölgelerinde ciddi ekonomik kayıplara yol açar.

Ergin kelebekler açık kahverengi tonlardadır ve yaklaşık 15–18 mm kanat açıklığına sahiptir. Dişiler yumurtalarını genellikle genç sürgünler ve yaprakların alt yüzeyine gruplar halinde bırakır. Kışı tomurcuk pulları arasında larva halinde geçirir. İlkbaharda gözlerin kabarmasıyla birlikte aktif hale gelir ve yeni çıkan sürgünleri kemirir.

 

🍇 Bağ Göz Kurdunun Zararları

Bağ göz kurdu, özellikle asma gözleri (tomurcukları) ve genç sürgünleri tahrip ederek asmanın gelişimini ve verimini düşürür.

 

📌 Başlıca zararları:

1. Kışı geçiren larvalar, ilkbaharda gözlerin içini oyar ve gelişmelerini engeller.

2. Zarar gören gözler açılmaz veya deforme sürgünler oluşturur.

3. Gözler tahrip olunca sürgün gelişimi gecikir, verim düşer.

4. Yaz döneminde larvalar yaprakları ipek ağlarla birbirine sarar ve beslenir.

5. Şiddetli bulaşmalarda yeni sürgünler kurur ve bağın genel görünümü bozulur.

 

Bu zararlı, hem erken dönem göz zararı hem de yaprak tahribatı nedeniyle iki aşamalı ekonomik kayba neden olur.

🔍 Bağ Göz Kurdu Belirtileri

Bağ göz kurdu varlığı, aşağıdaki belirtilerle kolayca fark edilebilir:

• Tomurcuklar oyulmuş veya içi boşalmış haldedir.

• Gözler açılmadan kurur veya bozulur.

• Genç sürgünler kıvrılmış veya ipek ağla sarılmış olabilir.

• Yapraklarda delikler ve beslenme izleri görülür.

• Asmanın genel gelişimi zayıf ve dengesiz görünür.

 

⚙️ Bağ Göz Kurdu ile Mücadele Yöntemleri

1. Kültürel Mücadele

• Kış budaması sırasında kurumuş, zararlı barındıran göz ve sürgünler kesilerek imha edilmelidir.

• Budama artıklarının bağ içinde bırakılmaması, yakılması veya derin gömülmesi gerekir.

• Bağ arası temizliği yapılmalı, yabancı otlar ve barınak alanları azaltılmalıdır.

• Kış ilaçlaması, kışı tomurcuk arasında geçiren larvalara karşı etkilidir.

 

2. Biyoteknik Mücadele

• Feromon tuzakları kullanılarak kelebeklerin uçuş zamanı izlenebilir.

• Uçuş dönemleri, yumurta bırakma ve larva çıkış zamanının belirlenmesi açısından önemlidir.

• Kitle yakalama yöntemi, popülasyon yoğunluğunu azaltmada etkili bir yöntemdir.

 

3. Biyolojik Mücadele

Doğal düşmanlar, bağ göz kurdunun popülasyonunu doğal olarak baskılar:

• Trichogramma spp. (yumurta parazitoiti)

• Bracon hebetor (larva parazitoiti)

• Chrysoperla carnea (avcı yeşil zar kanatlı)

 

Ayrıca Bacillus thuringiensis (Bt) içeren biyolojik preparatlar, genç larva döneminde son derece etkilidir ve çevre dostudur.

 

4. Kimyasal Mücadele

Kimyasal mücadele, zararlı yoğunluğu ekonomik zarar eşiğini aştığında yapılmalıdır.

 

🧪 Uygulama Zamanı:

• İlkbaharda gözler kabarmaya başladığında, larvalar aktif hale gelir. Bu dönem ilk ilaçlama zamanıdır.

• Feromon tuzakları yardımıyla ilk kelebek uçuşları görüldüğünde, ikinci ilaçlama planlanabilir.

 

💧 İlaçlama Prensipleri:

• Kontak ve mide etkili insektisitler kullanılmalıdır.

• Uygulama akşam saatlerinde, rüzgarsız havalarda yapılmalıdır.

• Direnç gelişimini önlemek için etken madde değişimi (rotasyon) önerilir.

• Kimyasal uygulamalardan önce biyoteknik ve biyolojik yöntemler mutlaka değerlendirilmelidir.

⚠️ Uyarı: Kullanılacak ilaçlar mutlaka Tarım ve Orman Bakanlığı onaylı olmalı ve uygulama ziraat mühendisi gözetiminde yapılmalıdır.

 

🌱 Sonuç

Bağ göz kurdu, asmanın göz ve genç sürgünlerinde ciddi zararlara yol açan, dikkatle izlenmesi gereken bir zararlıdır.

Etkili bir mücadele için:

• Kültürel önlemler,

• Feromon tuzaklarıyla izleme,

• Doğal düşmanların korunması
  ve doğru zamanda ilaçlama birlikte uygulanmalıdır.

 

Bu sayede hem ürün kalitesi artar, hem de çevreye zarar vermeden sürdürülebilir bağcılık yapılabilir.

 

🔎 Anahtar Kelimeler:

• Bağ göz kurdu

• Bağ göz kurdu nedir

• Bağ göz kurdu ile mücadele

• Bağ göz kurdu zararları

• Bağ zararlıları

• Asma göz zararlısı

 

❓ Sık Sorulan Sorular (SSS)

1. Bağ göz kurdu en çok ne zaman zarar verir?

İlkbahar başında, gözler kabarmaya başladığında larvalar aktif hale gelir ve en fazla zararı bu dönemde yapar.

 

2. Bağ göz kurdu sadece asmalarda mı görülür?

Evet, temel konukçusu asma (Vitis vinifera) bitkisidir. Ancak uygun koşullarda bazı yabani bitkilerde de barınabilir.

 

3. Bağ göz kurduyla mücadelede en etkili yöntem nedir?

Kültürel temizlik + feromonla izleme + genç larva döneminde biyolojik ilaçlama, en etkili ve çevre dostu yöntemdir.

 

4. Kimyasal mücadele hangi dönemde yapılmalıdır?

Gözlerin kabardığı ve ilk larvaların aktif hale geldiği dönemde yapılmalıdır. Bu zaman genellikle Mart sonu – Nisan başı arasına denk gelir.

 

5. Aynı bölgede zararlının tekrar çıkmaması için ne yapılmalı?

Kış budaması dikkatli yapılmalı, göz artıkları imha edilmeli, ve her sezon feromon tuzaklarıyla popülasyon takibi yapılmalıdır.