Pamukta Lygus (Lygus Spp.): Zararı Ve Mücadelesi

Pamukta Lygus (Lygus spp.) zararlıları, özellikle pamuk bitkisinin üreme organlarına (çiçek tomurcukları ve genç kozalar) verdikleri hasar nedeniyle ekonomik açıdan büyük önem taşır. Lygus cinsinin en bilinen türleri, Lygus lineolaris (Tarnished Plant Bug) ve Lygus hesperus'tur. Bu zararlı, pamuk verimini ve kalitesini doğrudan etkileyerek büyük kayıplara neden olabilir.

🌿 Pamukta Lygus (Lygus Spp.): Zararı ve Mücadelesi

1. 🔍 Zararlının Tanımı ve Yaşam Döngüsü

• Görünüm: Ergin Lygus böcekleri küçük (yaklaşık 6 mm), hızlı hareket eden ve genellikle kahverengi, yeşilimsi veya sarı-kahverengi renkte olan gerçek böceklerdir (Hemiptera takımı). Nimfleri (genç evreleri) ise daha küçük, yeşil renkte olup kanatları gelişmemiştir ve karınlarında belirgin siyah noktalar bulunabilir.

• Yaşam Döngüsü: Lygus, kış mevsimini genellikle yabani otlarda veya bitki kalıntılarında geçirir. İlkbaharda aktifleşir, yumurtalarını konukçu bitkilere bırakır. Bir yılda birden fazla döl verebilir, bu da popülasyonlarının hızla artmasına neden olur.

• Konukçular: Pamuk dışında yonca, baklagiller ve birçok yabancı ot dahil olmak üzere geniş bir konukçu yelpazesine sahiptirler.

2. 💥 Pamukta Neden Olduğu Zarar

Lygus böcekleri, ağız yapıları (sokucu-emici) ile bitki dokusuna girerek beslenirler ve beslenmeleri sırasında salgıladıkları toksik enzimler dokuda hasara neden olur.

• Çiçek Tomurcuğu (Kare) Dökümü: Lygus'un en önemli zararı, küçük ve orta boydaki çiçek tomurcuklarından (kareler) beslenmeleridir. Zarar gören tomurcuklar sararır ve bitkiden dökülür. Bu durum, bitkinin meyve yükünü ve dolayısıyla verimi doğrudan azaltır.

• Genç Koza Hasarı: Henüz açılmamış genç kozalardan beslenmeleri, koza içerisinde tohum taslağı hasarına, lif gelişiminin bozulmasına ve kozanın erken dökülmesine neden olabilir.

• Büyüme Noktası Hasarı: Büyüme noktalarından beslenmeleri, bitkinin üstten dallanmasına (topluluklanmaya) yol açabilir.

3. 🛡️ Mücadele Yöntemleri

Lygus mücadelesinde esas olan, bitkinin meyve yükünü kritik seviyelere düşürmeden önce zararlıyı kontrol altına almaktır. Ekonomik zarar eşiği önemlidir.

A. Kültürel Önlemler

• Yabancı Ot Kontrolü: Lygus'un erken dönemde beslendiği ve çoğaldığı yabancı otların, özellikle pamuk tarlasının çevresindeki alanlardan temizlenmesi, ilk popülasyon baskısını azaltır.

• Komşu Bitkilerin Yönetimi: Pamuk tarlası yakınındaki yonca tarlaları gibi cazip konukçu bitkilerin biçilmesi, Lygus'un aniden pamuk tarlasına göç etmesine neden olabilir. Bu nedenle yonca biçimi ile kimyasal mücadele zamanlaması senkronize edilmelidir.

B. Kimyasal Mücadele

• Zarar Eşiği: Kimyasal mücadeleye karar vermek için Lygus yoğunluğu (hem ergin hem de nimfler) düzenli olarak izlenmelidir. Mücadele, tomurcuk döküm oranının ekonomik eşiği aştığı durumlarda yapılmalıdır (Genellikle tarla tipine ve çeşide göre değişmekle birlikte, belirli sayıda vuruşta veya tarama neticesinde belirli sayıda Lygus nimfi bulunması eşik kabul edilir).

• İlaç Seçimi: Lygus'a karşı etkili olan ve aynı zamanda tarladaki yararlı böcek popülasyonuna en az zarar veren insektisitler (böcek ilaçları) tercih edilmelidir. Sentetik pyrethorid, neonicotinoid ve bazı diamid grubu ilaçlar kullanılabilir, ancak bölgedeki direnç durumu dikkate alınmalıdır.

C. Biyolojik Mücadele

• Lygus'un doğal düşmanları arasında çeşitli parazitoit arılar ve yırtıcı böcekler bulunur. Kimyasal mücadele programları, bu yararlı organizmaları koruyacak şekilde planlanmalıdır.