Zeytin Dal Kanseri Hastalığı Belirtileri, Nedenleri Ve Mücadelesi

Zeytin Dal Kanseri Hastalığı, zeytin ağaçlarında en yaygın ve mücadele etmesi en zor bakteriyel hastalıklardan biridir.

İşte zeytin bahçelerinde büyük ekonomik zarara yol açan Zeytin Dal Kanseri Hastalığı'nın (Pseudomonas savastanoi) belirtileri, nedenleri ve etkili mücadele yöntemleri;

🌳 Zeytin Dal Kanseri Hastalığı: Dallarınızdaki Bakteriyel Yumrular ve Etkili Mücadele Yolları

Zeytin Dal Kanseri Hastalığı, Pseudomonas savastanoi pv. savastanoi adlı bir bakterinin neden olduğu, zeytin ağacının gövde, dal ve sürgünlerinde odunsu urlar (yumrular/kanserler) oluşturan yıkıcı bir hastalıktır. Bu urlar, ağacın besin ve su iletimini engelleyerek dalların kurumasına, meyve dökümüne ve verimin ciddi oranda düşmesine neden olur.

1. Hastalığın Etmeni ve Yayılma Yolları

Zeytin Dal Kanseri bakterisi, çevresel faktörler ve mekanik yaralanmalarla ağaca kolayca girer ve yayılır.

A. Hastalık Kaynakları (Nedenleri):

• Etmen: Pseudomonas savastanoi pv. savastanoi (Bakteri). Bakteri, ağacın aşırı büyüme hormonu üretmesine neden olarak ur oluşumunu tetikler.

• Kışlama: Bakteri, kışı enfekteli urların içinde ve ağacın kabuk yüzeyinde geçirir.

• Giriş Kapısı (Enfeksiyon Yolu): Bakterinin sağlıklı dokuyu enfekte etmesi için mutlaka bir yara gereklidir. Başlıca giriş yolları şunlardır:

  1. Don ve Dolu Zararları: Kış aylarındaki don olayları veya yazın şiddetli dolu yağışının açtığı yaralar.

  2. Hasat Yaraları: Zeytin silkme veya elle toplama sırasında dallarda oluşan çizikler ve kırılmalar.

  3. Budama Yaraları: Budama kesikleri, özellikle yağışlı ve nemli havada yapıldığında.

B. Yayılma Koşulları:

• Yağış ve Nem (Kritik): Bakteri, yağışlı ve serin hava koşullarında urların yüzeyinde çoğalır. Yağmur suları ve rüzgar, urların yüzeyinden sızan bakterileri sağlıklı dallardaki yaralara taşır.

• Aletler: Bulaşık dallarda kullanılan budama aletleri, bakteriyi hızla sağlıklı dallara ve ağaçlara taşır.

2. Zeytin Dal Kanseri Belirtileri

Hastalığın en belirgin ve karakteristik özelliği, ağacın odunsu kısımlarında oluşan sert, odunsu urlardır.

A. Ur (Kanser) Oluşumu:

• Yerleşim: Urlar; ince sürgünler, ana dallar, gövde ve hatta bazen yaprak saplarında da oluşabilir.

• Şekil ve Doku: Urlar başlangıçta küçük, yeşilimsi, yumuşak şişlikler olarak belirir. Zamanla büyür, sertleşir, düzensiz şekilli, kahverengi-siyah, odunsu yumrular haline gelir.

• Yaşlı Urlar: Yaşlı urların yüzeyi çatlaklıdır ve genellikle kabuk içine gömülmüş gibi durur. Bu urlar, yıllarca ağaç üzerinde kalabilir.

• Zamk Akıntısı: Özellikle genç urlarda veya şiddetli enfeksiyon bölgelerinde koyu renkli zamk akıntısı görülebilir.

B. Dolaylı Zararlar:

• Kuruma: Urlar, iletim demetlerini tıkayarak su ve besin akışını engeller. Urun ilerisindeki dal kısımları zayıflar ve kurur (dieback).

• Verim Kaybı: Hastalıklı dallarda meyve tutumu azalır, meyveler küçük kalır veya erken dökülür. Ağacın genel gelişimi zayıflar.

3. Zeytin Dal Kanseri ile Mücadele Yöntemleri

Bakteriyel hastalıkların tedavisi zor olduğu için, mücadele tamamen koruyucu hijyen, hasat sonrası bakım ve bakırlı ilaçlarla koruma stratejisine dayanır.

A. Kültürel Önlemler (Sanitasyon ve Budama):

1. Bulaşık Dalların Budanması (Kritik): Hastalık kaynağı olan urlu dallar, yaz aylarında (kuru hava koşullarında) enfeksiyonun en az aktif olduğu dönemde kesilmelidir. Kesim, urun en az 10-15 cm altından, sağlıklı doku içinde yapılmalıdır.

2. Budama Atıklarının İmhası: Kesilen tüm hastalıklı dallar bahçeden derhal uzaklaştırılmalı ve yakılarak imha edilmelidir. Tarlada bırakılan urlar, yeni enfeksiyon kaynaklarıdır.

3. Alet Dezenfeksiyonu (Hayati): Budama ve hasatta kullanılan tüm kesici aletler, her ağaçtan sonra veya her kesimden sonra mutlaka dezenfekte edilmelidir. (%10'luk çamaşır suyu veya ruhsatlı dezenfektanlar kullanılmalıdır).

4. Budama Zamanı: Budama, yağışsız, kuru ve rüzgarsız günlerde yapılmalıdır. Yağış öncesi ve sonrası budamadan kesinlikle kaçınılmalıdır.

B. Kimyasal Mücadele (Bakırlı İlaçlar):

Kimyasal mücadele, özellikle yara oluşumunun kaçınılmaz olduğu dönemlerde koruyucu bariyer oluşturmayı hedefler.

1. Hasat Sonrası İlaçlama (En Önemli Uygulama): Zeytin hasadından hemen sonra, hasat yaralarından bakteri girişini engellemek için bakır içerikli fungisitlerle (örneğin Bordo Bulamacı) ilaçlama yapılmalıdır. Bu, en kritik ve en önemli ilaçlamadır.

2. Don Sonrası Uygulama: Şiddetli don olaylarının yaşandığı bölgelerde, don hasarından hemen sonra yeni yaralar oluştuğu için koruyucu bakırlı ilaçlama yapılabilir.

3. Budama Sonrası Uygulama: Budama yapılan bahçelerde, budama işleminin hemen ardından kalan kesik yüzeylere ve ağacın geneline koruyucu bakırlı ilaç uygulanmalıdır.

Özetle, Zeytin Dal Kanseri ile mücadelede başarı, yağışsız dönemde hijyenik budama, budama ve hasat sonrası alet dezenfeksiyonu ve bakır içerikli ilaçlarla koruyucu yara kapatma uygulamalarının kararlılıkla sürdürülmesine bağlıdır.