Mitoz Bölünme Nedir?

Mitoz bölünme, eşeyli eşeysiz üreyen bütün çok hücreli canlılarda büyüme ve gelişmeyi sağlayan temel olaydır. Mitoz bölünme olayında bir hücreden iki yeni hücre oluşur ve bu hücrelerin kalıtsal yapısı birbirleriyle ve ana hücreyle aynıdır. Mitoz bölünme yalnızca ökaryotik hücrelerde görülür. Mitoz bölünmede her hücrenin çekirdeğinde kromozomlar kendini eşler. Eşler, ana hücrenin bölünmesiyle oluşan iki yavru hücreye verilir. Böylece ana hücreye benzeyen, diploid sayıda (2n) kromozomlu iki yavru hücre meydana gelir.

MİTOZ BÖLÜNME EVRELERİ

Aslında mitoz, hücre döngüsünün görece kısa bir parçasıdır. Hücrenin kendisini bölünmeye hazırladığı interfaz evresi daha uzundur. İnterfaz evresi kendi içinde üç ayrı bölüme ayrılır. Hızlı çoğalan bir insan hücresinde hücre döngüsü 24 saatte tamamlanırken embriyo hücresinde 30 dakikadan az, maya hücresinde 90 dakika, bakteri hücresinde 20 dakika gibi kısa sürede tamamlanabilir.

Profaz: Mitoz bölünmenin en uzun evresidir. Eşlenmiş kromotin iplikler sentromer bölgelerinden birbirlerine tutunur. Bu eşlere kardeş kromatitler denir. Profazda kromotin iplikler kısalıp kalınlaşarak belirgin hale gelir ki bunlara kromozom denir. Profaz sonunda çekirdek zarı ve çekirdekçik eriyerek kaybolur. Sentrozom çiftleri zıt kutuplara çekilerek iğ ipliklerini oluşturmaya başlar.

Metafaz: Kardeş kromotitler ekvatoral düzlemde bir çember gibi, bazen de dağınık olarak ekvatoral düzlem üzerinde dizilirler. Sentrozomlar interfazda oluşturmuş olduğu iğ ipliklerini kromozomlara doğru göndermeye başlar. Hücrenin ortasında hafif boğumlanma olur. İğ iplikleri kardeş kromatitlere tutunur. Kromozomların en çok görüldüğü evre budur.

Anafaz: Kromozomlardaki sentromerlerin aynı anda ikiye bölünmesiyle kardeş kromatitler tam olarak birbirinden ayrılır ve sentromerleriyle iğ ipliklerine tutunarak zıt kutuplara doğru harekete geçer. Anafaz evresi kardeş kromatitlerin zıt kutuplara ulaşmasıyla tamamlanır.

Telofaz: Profaz evresinde eriyen çekirdek zarı, çekirdekçik ve organeller yeniden oluşmaya başlar. Kutuplara çekilen kromatitler çekirdek zarının içine girer. Yani bu evrede Profaz evresinde olan her şeyin tam tersi olur. Bu evreden sonra sitoplazma bölünmesi gerçekleşir.

Sitoplazma bölünmesi: Çekirdek bölünmesi gerçekleştikten sonra hayvan hücreleri ortadan boğumlanarak, bitki ve diğer çeperli ökaryotik hücreler ise orta lamel ile bölünerek iki yeni hücre oluşturur.