Azotlu Gübre Hesabı Nasıl Yapılmalıdır?

🧮 Azotlu Gübre Hesabı Nasıl Yapılmalıdır? (Adım Adım Kılavuz)

Azotlu gübre hesabı, verimlilik ve çevre sağlığı açısından tarımın en kritik aşamalarından biridir. Azot (N) çok hareketli bir besin elementi olduğu için, doğru zamanda ve doğru miktarda verilmesi, kayıpları en aza indirmek ve bitkinin ihtiyacını tam olarak karşılamak için esastır.

Azotlu gübre hesabı, genellikle iki temel adıma dayanır:

1. Bitkinin Saf Azot İhtiyacının Belirlenmesi

2. Kullanılacak Ticari Gübrenin Miktarının Hesaplanması

1. Adım: Bitkinin Saf Azot İhtiyacının Belirlenmesi

Hesaplamanın başlangıcı, tarladan alınacak verim beklentisine ve toprak analizine dayanır.

A. Toprak Analiz Sonucunun Dikkate Alınması

Tarlanızdaki mevcut organik madde ve mineralize olabilir azot miktarını bilmek, dışarıdan ne kadar gübre vermeniz gerektiğini belirler.

Önemli Not: Toprak analizinde genellikle Azot (N) değeri verilmez. Çünkü azot çok hareketlidir ve analizin yapıldığı andaki miktarı kısa sürede değişebilir. Bunun yerine, analizin yorum kısmında yetiştirilecek ürüne göre önerilen toplam saf Azot (N) miktarı (kg/dekar) belirtilir.

B. Bitki Çeşidi ve Verim Hedefine Göre Belirleme

Her bitkinin birim verim (örneğin 1 ton buğday) başına topraktan kaldırdığı Azot miktarı farklıdır.

Örnek Senaryo: Buğday yetiştiriyorsunuz ve toprak analiziniz sonucunda dekara (1000 $m^2$) 15 kg Saf Azot (N) kullanmanız önerildi. Bu, sizin temel ihtiyacınızdır.

2. Adım: Ticari Gübre Miktarının Hesaplanması

Saf Azot ihtiyacını belirledikten sonra, kullanmayı planladığınız ticari azotlu gübrenin (örneğin Üre veya Amonyum Sülfat) içeriğine göre kaç kg atmanız gerektiğini hesaplarsınız.

📝 Hesaplama Formülü

Gübre hesaplamasında kullanılan temel formül şudur:

$$\text{Kullanılacak Gübre Miktarı (kg/dekar)} = \frac{\text{İhtiyaç Duyulan Saf N Miktarı (kg/dekar)}}{\text{Kullanılacak Gübrenin Azot (%) İçeriği}} \times 100$$

Uygulama Örnekleri

Yukarıdaki senaryoya göre, dekara 15 kg Saf N ihtiyacınız olduğunu varsayarak iki farklı gübre üzerinden hesaplama yapalım:

Örnek 1: Üre Gübresi Kullanımı

Üre gübresinin içeriği %46 Azot (N)'dur.

$$\text{Üre Miktarı} = \frac{15 \text{ kg N}}{46} \times 100$$

$$\text{Üre Miktarı} \approx 32.6 \text{ kg/dekar}$$

Sonuç: İhtiyacınız olan 15 kg Saf Azotu karşılamak için dekara yaklaşık 32.6 kg Üre gübresi atmanız gerekir.

Örnek 2: Amonyum Sülfat Gübresi (Şeker Gübre) Kullanımı

Amonyum Sülfat gübresinin içeriği %21 Azot (N)'dur.

$$\text{Amonyum Sülfat Miktarı} = \frac{15 \text{ kg N}}{21} \times 100$$

$$\text{Amonyum Sülfat Miktarı} \approx 71.4 \text{ kg/dekar}$$

Sonuç: Aynı miktarda Saf Azotu karşılamak için dekara yaklaşık 71.4 kg Amonyum Sülfat gübresi atmanız gerekir. Bu fark, Amonyum Sülfat'ın Azot oranının (%21), Üre'ye (%46) göre daha düşük olmasından kaynaklanır.

🎯 Azotlu Gübrelemenin Zamanlaması (Püf Noktası)

Azot gübreleri genellikle bir defada değil, bitkinin farklı gelişim dönemlerine yayılarak ve ihtiyaca göre bölünmüş dozlarda uygulanmalıdır. Bu, kayıpları önler ve gübre etkinliğini artırır.

Ana Bölünme Aşamaları

1. Taban Gübrelemesi (Ekim Zamanı): Toplam azot miktarının küçük bir kısmı (genellikle 1/4'ü) ekimle birlikte, genellikle DAP (Diamonyum Fosfat) veya 20.20.0 gibi kompoze gübreler içindeki amonyum formunda verilir.

2. Üst Gübreleme 1 (Kardeşlenme/Gelişme): Azotun en büyük kısmı (genellikle 1/2'si) bu aşamada uygulanır. Örneğin, buğdayın kardeşlenme dönemi veya mısırın 4-6 yapraklı olduğu dönem.

3. Üst Gübreleme 2 (Sapa Kalkma/Süt Olum): Kalan azot (genellikle 1/4'ü), verimi ve ürün kalitesini (örneğin buğdayda protein miktarını) artırmak amacıyla son dönemde uygulanır.

Doğru gübre hesabı ve zamanlaması ile tarlanızın verim potansiyelini en üst düzeye çıkarabilir ve çevresel etkileri azaltabilirsiniz.