Domateste Yaprak Küfü Hastalığı (Fulvia Fulva)

Domateste Yaprak Küfü Hastalığı (Fulvia fulva) 🍅☁️

Domateste Yaprak Küfü Hastalığı (eski adı: Cladosporium fulvum, yeni adı: Fulvia fulva) özellikle seracılık yapılan kapalı ve nemli ortamlarda büyük bir sorundur. Bu mantar hastalığı, yaprağın alt yüzeyinde karakteristik kadifemsi küf tabakası oluşturarak fotosentezi engeller.

1. Hastalığın Etmenleri ve Gelişimi

• Etmen: Fulvia fulva (Önceki adı Cladosporium fulvum).

• Hassasiyet: Domates, hastalığa karşı en hassas konukçudur.

• Bulaşma: Mantar, hastalıklı bitki kalıntıları, seranın yapısal yüzeyleri ve tohum üzerinde kışı geçirebilir. Sporlar hava akımı ve su sıçramaları ile yayılır.

• Gelişim Koşulları: Hastalık, gelişmek için çok yüksek nem (%85 ve üzeri) ve orta derecede sıcaklık (20-25C  ideal, ancak 10-32C aralığında gelişebilir) gerektirir. Seracılığın en büyük sorunlarından biri olmasının nedeni, bu koşulların seralarda kolayca oluşmasıdır.

2. Zarar Şekli ve Belirtileri

Yaprak Küfü, öncelikle yaprakları hedef alır ve diğer yaprak hastalıklarından kolayca ayırt edilebilir.

A. Yaprak Alt Yüzeyi (Ayırt Edici Özellik)

• Kadifemsi Küf: Hastalığın en ayırt edici belirtisi, enfekte yaprağın alt yüzeyinde oluşan, zeytin yeşili veya açık kahverengi, kadifemsi, yoğun küf tabakasıdır. Bu, milyonlarca mantar sporunun birikimidir.

B. Yaprak Üst Yüzeyi

• Sararma Lekeleri: Yaprağın üst yüzeyinde, alt yüzeydeki küfün tam karşılığı olarak, sarı veya açık yeşil renkte, düzensiz şekilli lekeler oluşur. Bu lekeler zamanla büyüyebilir.

C. İlerleyen Zarar

• Yaprak Ölümü: Enfeksiyon ilerledikçe sarı lekeler nekrotik (ölü, kahverengi) hale gelir, yapraklar kurur ve dökülür.

• Fotosentez Kaybı: Yaprakların yoğun küf ile kaplanması ve erken ölümü, bitkinin fotosentez kapasitesini ciddi şekilde düşürür, bu da verim ve meyve kalitesinde azalmaya yol açar.

• Meyve Zararı: Meyveler genellikle enfekte olmaz, ancak şiddetli enfeksiyonlarda sap ve çiçek kısımlarında nadiren lezyonlar görülebilir.

3. Mücadele ve Tedavi Yöntemleri

Yaprak Küfü ile mücadele, serada nem yönetimine odaklanmalı ve kimyasal uygulamalarla desteklenmelidir.

A. Kültürel Önlemler (Önleyici ve Çevresel Kontrol)

1. Nem ve Havalandırma Kontrolü (Seralar İçin Kritik):

   • Sera içi bağıl nem %85'in altında tutulmalıdır. Bu, en iyi etkili havalandırma ile sağlanır (gündüz ve gece).

   • Gece ve sabah erken saatlerde sıcaklık farkı nedeniyle oluşan yoğun çiğ ve yoğuşma engellenmelidir. Sera içi sıcaklık ve nem düzeyleri sürekli izlenmelidir.

2. Budama: Hastalıklı yapraklar hızla ve dikkatlice kesilip seradan uzaklaştırılmalı, asla yere bırakılmamalıdır. Budama, bitkiler arası hava sirkülasyonunu da artırır.

3. Sulama: Yaprakları ıslatacak üstten sulamadan kaçınılmalı, damlama sulama tercih edilmelidir.

4. Bitki Kalıntıları: Hasat sonunda tüm bitki kalıntıları seradan uzaklaştırılmalı ve seranın iç yüzeyi temizlenmelidir.

B. Dayanıklı Çeşit Kullanımı

• Yaprak küfüne karşı dayanıklı (rezistant) domates çeşitlerinin kullanılması, seracılıkta en etkili ve uzun vadeli çözümdür.

C. Kimyasal Mücadele (Fungisit Uygulamaları)

Kimyasal mücadele, kültürel önlemlerin yetersiz kaldığı durumlarda veya koruyucu amaçla uygulanır.

1. Zamanlama: İlaçlamaya, ilk lekeler görülür görülmez veya hava koşullarının hastalık için uygun hale geldiği dönemlerde koruyucu olarak başlanmalıdır.

2. İlaç Seçimi: Hastalığa karşı ruhsatlı, sistemik veya koruyucu etkili fungisitler kullanılır.

   • Koruyucu: Klorotalonil veya Mancozeb gibi temas etkili fungisitler kullanılabilir.

   • Sistemik: Triazoller (örneğin Difenokonazol) gibi sistemik ilaçlar enfeksiyonun içten kontrolüne yardımcı olur.

3. Uygulama Tekniği: Fungisitlerin, mantar sporlarının bulunduğu yaprakların alt yüzeyini tamamen kaplayacak şekilde uygulanması zorunludur.

Önemli Not: Yaprak Küfü ile mücadelede kilit nokta, seradaki nem ve sıcaklık yönetimini kontrol altında tutmaktır. Kimyasal mücadelede kullanılacak ilaçlar ve bekleme süreleri için yerel Tarım ve Orman Müdürlüklerinin güncel tavsiyelerine uyulmalıdır.