Hıyar Solgunluğu Hastalığı Nedir?

Hıyar Solgunluğu Hastalığı Nedir? Belirtileri, Nedenleri Ve Mücadelesi

Hıyar Solgunluğu Hastalığı, kabakgiller familyasında (salatalık, kavun, karpuz vb.) görülen, bitkinin su ve besin taşıma sistemini tıkayarak solgunluk ve ölüme neden olan ciddi bir bakteriyel enfeksiyondur.

Bu hastalığa neden olan bakteri, Erwinia tracheiphila'dır.

🦠 1. Hastalık Etmeni ve Yayılımı

• Etmen: Erwinia tracheiphila (Gram negatif bir bakteri).

• Taşıyıcı (Vektör): Bu hastalığın en kritik özelliği, bakterinin tek bir yolla yayılmasıdır: Yaprak Böcekleri (Kınkanatlılar).

  • Stripeli Kabak Böceği (Acalymma vittatum)

  • Benekli Kabak Böceği (Diabrotica undecimpunctata)

• Bulaşma Yolu: Bakteri, kışı bu böceklerin bağırsaklarında geçirir. Böcekler ilkbaharda beslenmek için sağlıklı bir hıyar bitkisinin yaprağını veya gövdesini ısırdığında, dışkıları yoluyla veya beslenme sırasında ağız parçalarıyla bakteriyi bitkinin damar sistemine aktarır.

• Kritik Koşullar: Hastalık, böcek popülasyonunun yoğun olduğu ve büyüme mevsiminin ilk yarısında daha sık görülür.

💧 2. Belirtileri ve Verdiği Zarar

Erwinia tracheiphila bakterisi, bitkinin su taşıyan damarlarında (ksilem) çoğalır, sümüksü bir madde (eksopolisakkarit) üreterek damarları tıkar. Bu tıkanıklık, solgunluğa neden olur.

A. Solgunluk ve Ölüm

• Ani ve Lokal Solgunluk: Hastalık, genellikle tek bir yaprak veya sürgün üzerinde ani solgunluk ile başlar. Başlangıçta solgunluk, sıcak günlerde görülüp nemli gecelerde düzelebilir (geçici solgunluk).

• Hızla Yayılma: Bakteri, damar sistemi içinde hızla ilerler. Hastalığın ilk belirtileri görüldükten sonra bitki türüne ve sıcaklığa bağlı olarak birkaç gün ile birkaç hafta içinde tüm bitki kalıcı olarak solar ve ölür.

B. Gövde ve Damar Belirtileri (Teşhis)

Hıyar Solgunluğu'nun kesin teşhisi, gövde kesiti alınarak yapılan basit bir testle konulur:

• Sümüksü Akıntı (Bakteriyel Sızıntı): Hastalıklı bir sürgün veya gövde, kök boğazının hemen üstünden kesilir. Kesilen yüzeylere parmakla dokunulup yavaşça ayrıldığında, damarlardan çıkan beyazımsı, sümüksü ve yapışkan bir sıvı (bakteri kütlesi) ince iplikçikler halinde uzar. Bu, hastalığın en karakteristik belirtisidir.

• Damar Kararması: Bazı durumlarda, diğer solgunluk hastalıklarında olduğu gibi damar dokusunda (ksilemde) kahverengi kararmalar gözlenebilir.

C. Meyvelerdeki Zarar

• Solgunluk nedeniyle bitki erkenden kuruduğu için meyve tutumu azalır ve mevcut meyveler olgunlaşamadan kalitesiz ve küçük kalır.

🛡️ 3. Mücadele Yöntemleri

Hıyar Solgunluğu, bir kez damar sistemine girdiğinde tedavi edilemez. Mücadele, hastalığı taşıyan böceklerle savaşmaya odaklanır.

A. Kültürel ve Fiziksel Mücadele

1. Vektör Kontrolü: Hastalığı taşıyan Stripeli ve Benekli Kabak Böcekleri popülasyonu kontrol altında tutulmalıdır. Bu, hastalığın yayılmasını engellemenin tek yoludur.

2. Sökme ve İmha: Solgunluk belirtisi gösteren ilk bitkiler, bakteri hızla yayılmadan derhal kökünden sökülmeli ve tarladan uzaklaştırılarak imha edilmelidir.

3. Dayanıklı Çeşitler: Kullanılabiliyorsa hastalığa dayanıklı veya toleranslı çeşitler tercih edilmelidir.

4. Bitki Kalıntılarının İmhası: Hasat sonrası bitki kalıntıları tarladan uzaklaştırılmalı veya derin sürümle gömülmelidir.

B. Kimyasal Mücadele

• Böcek İlacı (İnsektisit): Kimyasal mücadele, doğrudan bakteriye karşı değil, hastalığı taşıyan böceklere karşı yapılır. Böceklerin yoğun olarak görüldüğü dönemde uygun insektisitler ile mücadele edilmelidir.

• Bakterisitler: Doğrudan bakteriye karşı etkili ve ruhsatlı bir kimyasal (bakterisit) bulunmamaktadır, çünkü bakteri bitkinin içinde, damar sisteminde saklanır.

Özetle, Hıyar Solgunluğu ile mücadele, hastalığı taşıyan böceklerle savaşmaya ve enfekte olmuş bitkileri hızla sistemden uzaklaştırmaya odaklanmalıdır.

Kabakgillerde görülen bir diğer yıkıcı hastalık olan'Kavun Yaprak Mozaik Virüsü' hakkında bilgi almak ister misiniz?