Iso 14001 Çevre Yönetim Sistemi Nelerdir?

ISO 14001, bir kuruluşun Çevre Yönetim Sistemi (ÇYS) kurması, uygulaması, sürdürmesi ve sürekli iyileştirmesi için gereken gereklilikleri (şartları) belirleyen uluslararası bir standarttır.

Bu sistem, kuruluşların çevresel etkilerini sistematik bir yaklaşımla yönetmesini sağlar.

🌳 Çevre Yönetim Sisteminin (ÇYS) Ana Bileşenleri

ISO 14001, ÇYS'nin başarılı bir şekilde çalışması için beş temel işlevi ve prensibi zorunlu kılar. Bu yapı, Planla-Uygula-Kontrol Et-Önlem Al (PDCA) döngüsü üzerine kurulmuştur:

1. Planla (Plan)

Bu aşama, çevresel hedefleri belirlemeyi ve bu hedeflere ulaşmak için gerekli süreçleri planlamayı içerir:

• Çevresel Boyutlar: Kuruluşun faaliyetlerinden kaynaklanan önemli çevresel etkileşimlerin (atık, emisyon, su tüketimi vb.) ve Yaşam Döngüsü Perspektifinin belirlenmesi.

• Yasal ve Diğer Şartlar: Çevreyle ilgili tüm yasal yükümlülüklerin (mevzuat) ve gönüllü taahhütlerin tespit edilmesi ve uyumun planlanması.

• Risk ve Fırsatlar: Çevresel tehditlerin (kirlilik kazası) ve fırsatların (kaynak verimliliği) belirlenmesi.

• Çevresel Amaçlar: Çevresel performansı iyileştirmek için ölçülebilir hedeflerin belirlenmesi.

2. Uygula (Do)

Planlanan süreçlerin ve politikaların hayata geçirildiği aşamadır:

• Kaynaklar ve Yetkinlik: ÇYS'yi sürdürmek için gerekli kaynakların, yetkin personelin ve eğitimlerin sağlanması.

• Dokümantasyon: Gerekli tüm prosedürlerin, talimatların ve kayıtların oluşturulması ve kontrolü.

• Operasyonel Kontrol: Günlük faaliyetlerin (üretim, taşıma vb.) çevresel etkileri azaltacak şekilde prosedürlere göre yürütülmesi.

• Acil Durum Hazırlığı: Çevresel kazalara (yangın, kimyasal sızıntı) karşı hazırlık ve müdahale prosedürlerinin oluşturulması.

3. Kontrol Et (Check)

Uygulanan sistemin performansının izlenmesi ve ölçülmesidir:

• İzleme ve Ölçme: Çevresel amaçlara ulaşılıp ulaşılmadığının ve yasal şartlara uyulup uyulmadığının düzenli olarak ölçülmesi ve analiz edilmesi.

• İç Tetkik: Sistemin standarda uygunluğunun ve etkinliğinin periyodik olarak kurum içi denetime tabi tutulması.

4. Önlem Al (Act)

Elde edilen sonuçlara göre iyileştirme eylemlerinin yapıldığı aşamadır:

• Uygunsuzluk ve Düzeltici Faaliyet: Denetimlerde veya uygulamada tespit edilen hataların (uygunsuzlukların) kök nedenlerinin bulunması ve tekrarını önleyecek düzeltici önlemlerin alınması.

• Yönetimin Gözden Geçirmesi: Üst yönetimin, sistemin genel uygunluğunu, yeterliliğini ve etkinliğini değerlendirmesi.

• Sürekli İyileştirme: Çevresel performansın ve ÇYS'nin kendisinin sürekli olarak daha iyi hale getirilmesi.

Bu sistem, kuruluşun çevreye olan etkisini azaltırken, aynı zamanda maliyet tasarrufu ve yasal uyum sağlayarak ticari faydalar elde etmesine yardımcı olur.