Bitkilerde Fizyolojik Hastalıklar Nelerdir? Belirtileri Ve Nedenleri

Fizyolojik Hastalıklar (Abiyotik Bozukluklar), canlı patojenler (mantar, bakteri, virüs) tarafından değil, tamamen çevresel koşullar ve beslenme dengesizlikleri tarafından tetiklenen, bulaşıcı olmayan hastalıklardır. Bu bozukluklar, Bitki Koruma uzmanları için önemlidir çünkü belirtileri bazen biyotik (canlı) hastalıkları taklit edebilir.

İşte bitkilerde görülen temel fizyolojik hastalıklar, belirtileri ve nedenleri:

🌡️ Bitkilerde Fizyolojik Hastalıklar (Abiyotik Bozukluklar)

Fizyolojik hastalıklar, bitkinin normal metabolik fonksiyonlarının (fotosentez, su alımı, besin taşınımı) bozulması sonucu ortaya çıkar.

I. Besin Elementi Dengesizliklerinden Kaynaklanan Bozukluklar

Besin elementlerinin noksanlığı veya fazlalığı, bitkide gözle görülür belirtilere yol açar (Daha önce detaylı bahsetmiştik, burada en yaygın görülen fizyolojik sorunlar özetlenmiştir):

II. Çevresel Stres Faktörlerinden Kaynaklanan Bozukluklar

Bu faktörler, bitkiyi strese sokarak normal fonksiyonlarını yerine getirmesini engeller.

1. Sıcaklık Stresi

• Don Zararı: Hücre içi ve dışı suyun donması sonucu hücre zarlarının parçalanması. Belirti: Yaprak ve meyvelerde sulu görünümden sonra siyahlaşma ve buruşma (nekroz).

• Aşırı Sıcaklık/Güneş Yanıklığı: Özellikle ani sıcaklık değişimleri veya yüksek ışık şiddetinde meyve veya yaprakların doğrudan güneş gören yüzeyinde beyaz, kahverengi veya ölü (nekrotik) lekeler oluşması.

• Meyve Çatlaması: Domates ve kiraz gibi meyvelerde, yüksek sıcaklık ve ardından düzensiz sulama sonucu iç basıncın artmasıyla kabukta çatlaklar oluşması.

2. Su ve Nem Stresi

• Kuraklık Zararı: Köklerin yeterli su alamaması. Belirti: Yapraklarda solgunluk, kıvrılma, sararma ve kenar yanıklığı. Fotosentez durur, bitki bodur kalır.

• Kötü Drenaj (Aşırı Su): Kök bölgesinde oksijen eksikliği (anoksi). Belirti: Kök çürüklüğü, sararma ve solgunluk (biyotik solgunluğu taklit eder), köklerin havasızlıktan ölmesi.

3. Toprak ve Kimyasal Faktörler

• Tuz Stresi (Yüksek Tuzluluk): Toprak suyundaki aşırı tuz konsantrasyonu, bitkinin su alımını ozmotik olarak engeller. Belirti: Yaprak kenarlarında yanıklık ve kavrulma, genel bodurlaşma.

• Hava Kirliliği: Kükürt dioksit ($\text{SO}_2$) veya Ozon ($\text{O}_3$) gibi kirleticiler, yapraklarda nokta nekrozları, su lekeleri veya bronzlaşma şeklinde zararlar verir.

• Herbisit Toksisitesi (Fitotoksite): Yabancı ot ilaçlarının yanlış dozda, yanlış zamanda veya rüzgar sürüklenmesiyle (drift) uygulanması sonucu bitkilerde şekil bozukluğu, sararma veya yanıklıklar.

🔎 Fizyolojik Hastalıkların Teşhisi ve Ayırt Edici Özellikleri

Fizyolojik hastalıkları, biyotik (canlı patojen) hastalıklardan ayırt etmek kritiktir, çünkü tedavileri tamamen farklıdır.

Ayırt Edici Özellikler

Mücadele

Fizyolojik hastalıkların tedavisi yoktur. Çözüm, nedeni ortadan kaldırmaktır: Sulama programını düzenlemek, toprak pH'ını ayarlamak, dengeli gübreleme yapmak veya uygun çevre koşullarını sağlamaktır.