Buğdayda Tohum İlaçlaması Neden Ve Ne Zaman Yapılır?

Buğdayda tohum ilaçlaması (tohum ilacı uygulaması), bitki yetiştiriciliğinde kritik bir ilk adımdır ve başarılı bir hasat için temel korumayı sağlar. Bu uygulama, tohumun çimlenmesinden hemen sonra veya fide döneminde karşılaşılabilecek biyotik (canlı) ve abiyotik (cansız) stres faktörlerine karşı erken bir kalkan görevi görür.

İşte buğdayda tohum ilaçlamasının nedenleri, amaçları ve ideal uygulama zamanı:

🌾 Buğdayda Tohum İlaçlaması: Neden, Ne Zaman ve Nasıl Yapılır?

1. 🛡️ Tohum İlaçlaması Neden Yapılır? (Amaçları)

Tohum ilaçlamasının temel amacı, tohumun sağlıklı bir şekilde çimlenmesini sağlamak ve genç fideleri en hassas oldukları ilk büyüme aşamalarında korumaktır.

A. Hastalıklara Karşı Koruma

Tohum ilaçları, buğdayda verim ve kaliteyi ciddi ölçüde düşüren başlıca hastalıklara karşı koruma sağlar:

• Tohumla Taşınan Hastalıklar:

  • Sürme (Tilletia spp.): En bilinen buğday hastalığıdır. Tohumla taşınır ve taneleri küf ve kokulu spor kütlelerine dönüştürerek hasadı kullanılamaz hale getirir.

  • Kara Pas ve diğer Paslar: Bazı tohum ilaçları, fidelerin erken dönemde pas enfeksiyonlarına karşı direncini artırabilir.

• Toprakla Taşınan Hastalıklar:

  • Kök ve Kök Boğazı Çürükleri (Fusarium, Rhizoctonia spp.): Toprakta bulunan ve çimlenen tohumun ve genç fidenin köklerine saldıran mantarlara karşı koruma sağlar. Bu hastalıklarda erken fide ölümleri görülür.

B. Zararlılara Karşı Koruma

İlaçlama, topraktan ve bitkiden beslenen zararlılara karşı da koruma sağlar:

• Tel Kurtları (Agriotes spp.): Özellikle yeni ekilen tohumları yiyerek toplu çimlenme kayıplarına neden olurlar.

• Toprak Pireleri ve Kın Kanatlılar: Genç fidelerin kök ve gövde kısımlarını hasarlandıran zararlılara karşı etkilidir.

• Yaprak Bitleri (Virüs Taşıyıcıları): Bazı modern tohum ilaçları (özellikle sistemik olanlar), yaprak bitlerini erkenden kontrol ederek bu zararlıların taşıdığı Sarı Cücelik Virüsü (BYDV) gibi ciddi hastalıkların bulaşmasını geciktirir veya engeller.

C. Abiyotik Stres Yönetimi

• Hızlı Çıkış: Tohum ilacı, çimlenme sırasında mantar ve zararlı baskısını ortadan kaldırarak tohumun daha hızlı ve güçlü bir şekilde yüzeye çıkmasını (üniform çimlenme) destekler. Bu, özellikle zorlu ekim koşullarında önemlidir.

2. 📅 Tohum İlaçlaması Ne Zaman Yapılır? (Zamanlama)

Buğdayda tohum ilaçlamasının doğru zamanı, ekimden hemen önceki süreçtir.

• İdeal Zaman: Ekimden hemen önce veya ekim makinesine yüklenmeden kısa bir süre önce uygulama yapılması en doğrusudur.

• Ön İlaçlama: Ticari olarak temin edilen sertifikalı tohumların çoğu, zaten fabrika ortamında profesyonelce ilaçlanmış ve koruyucu tabaka ile kaplanmıştır. Çiftçilerin tercihine göre bu tohumlar ekime hazır durumdadır.

• Evde/Çiftlikte İlaçlama: Eğer çiftçi kendi tohumunu kullanacaksa, tohumlar ekime hazır hale getirilirken (temizleme, ayıklama sonrası) ilaçlanmalıdır. İlaçlama, uygun karıştırıcı ekipman kullanılarak, ilacın tohum yüzeyini tamamen ve homojen bir şekilde kaplaması sağlanarak yapılmalıdır.

Önemli Not: Tohum ilaçlaması, koruyucu bir önlemdir ve ekim öncesinde yapılmalıdır. İlaçlama yapıldıktan sonra tohumların uzun süre bekletilmemesi ve hemen ekilmesi tavsiye edilir.

3. 🛠️ Tohum İlaçlaması Nasıl Yapılır? (Uygulama)

1. Doğru İlaç Seçimi: Kullanılacak ilacın etken maddesi, bölgede yaygın olan hastalıklara ve zararlılara (Örn: Sürme ve BYDV riski) karşı etkili olmalıdır. Genellikle birden fazla etken madde içeren karışımlar tercih edilir.

2. Dozaj: İlaç, üreticinin belirlediği doza ve ıslaklık oranına kesinlikle uyularak hazırlanır. Aşırı doz, tohumun çimlenmesine zarar verebilir (fitotoksite).

3. Homojen Kaplama: İlaç, bir tohum ilaçlama makinesi veya büyük bir karıştırıcı yardımıyla tohum partisine eklenir ve tüm tohum yüzeyinin eşit ve ince bir tabaka ile kaplanması sağlanır. Boya (renklendirici) genellikle ilacın tohumu kapladığını göstermek için eklenir.