Sebzelerde Pamuk Yaprak Kurdu Nedir? Zararları Ve Mücadele Yöntemleri

🐛 Sebzelerde Pamuk Yaprak Kurdu (Spodoptera littoralis, Boisduval)

Pamuk yaprak kurdu, Türkiye’de ve Akdeniz bölgesinde yaygın olarak görülen önemli bir tarla zararlısıdır. Bilimsel adı Spodoptera littoralis olan bu zararlı, özellikle sebze ve pamuk bitkilerinde ciddi verim kayıplarına yol açar. Larva ve ergin dönemlerinde bitki dokularını tüketerek yaprak, sürgün ve meyve kaybına neden olur.

🔎 Tanımı ve Biyolojisi

Ergin (Gelişmiş Kelebek):
Kanat açıklığı 30–40 mm, ön kanatlar kahverengi-gri tonlarında, arka kanatlar açık gri veya beyazımsı renktedir.
Gece aktiftir ve gündüz yaprak altlarında saklanır.
Yumurta:
Yuvarlak ve sarımsı beyazdır.
Yaprak altına kümeler hâlinde bırakılır.
Bir dişi ömrü boyunca 500–1000 yumurta bırakabilir.
Larva (Tırtıl):
Başlangıçta yeşil, olgun dönemde kahverengimsi veya siyah çizgili olur.
Boyu 40–45 mm’ye ulaşabilir.
Larvalar yaprak ve genç sürgünleri yiyerek ciddi zarar oluşturur.
Pupa:
Toprakta koza içinde gerçekleşir.
Kışı:
Genellikle pupa veya son larva dönemi olarak toprakta geçirir.
Döl Sayısı:
Sıcak iklimlerde yılda 3–5 döl verebilir.

🌱 Zarar Şekli

Pamuk yaprak kurdu, hem larva hem ergin döneminde zarar yapabilir, ancak en büyük zarar larva döneminde görülür.

🔸 Belirtiler:

Yaprak zararı:
- Yaprak kenarlarından başlayarak doku yeme şeklinde tahribat.
- İleri bulaşmada yapraklar neredeyse tamamen yok olur.
Sürgün ve genç gövde zararları:
- Larvalar sürgünleri de kemirir, bitki gelişimi yavaşlar.
Meyve ve sebze zararları:
- Domates, biber, kabak gibi sebzelerde meyve yüzeyinde delikler ve çürüme oluşur.
- Şiddetli bulaşmada ürün kaybı %50–70’e ulaşabilir.

🥬 Zarar Verdiği Bitkiler

Bitki	Zarar Şekli
Pamuk	Yaprak ve genç sürgünleri kemirir
Domates	Meyve ve yaprak zararları
Biber	Yaprak ve meyve dokusu kaybı
Kabak, Hıyar	Yaprak ve genç meyvelerde zarar
Patlıcan	Yaprak ve meyvede delikler oluşur

🧠 Yaşam Döngüsü

Dönem	Açıklama	Süre (yaklaşık)
Yumurta	Yaprak altına kümeler hâlinde bırakılır	3–5 gün
Larva	Yaprak, sürgün ve meyveyi yer	15–25 gün
Pupa	Toprakta koza içinde	10–15 gün
Ergin (Kelebek)	Geceleri aktif, gündüz saklanır	7–10 gün

Yılda 3–5 döl verir. Sıcaklık ve nem, döl sayısını ve zarar şiddetini artırır.

⚔️ Mücadele Yöntemleri

1. Kültürel Mücadele

🌱 Tarlada yabancı ot temizliği yaparak larvaların konak bulmasını engelleyin.
🍂 Hasat sonrası bitki artıklarını imha edin.
🚜 Ekim nöbeti uygulayarak aynı bitki türlerinin sürekli ekimini önleyin.

2. Biyolojik Mücadele

Doğal düşmanlar:
- Trichogramma spp. (yumurta parazitoiti)
- Cotesia marginiventris (larva parazitoiti)
- Beauveria bassiana (entomopatojen mantar)
Bu yöntemler özellikle organik tarımda etkilidir.

3. Kimyasal Mücadele

İlk larvalar görülür görülmez ilaçlama yapılmalıdır.
İlaçlama zamanı: Yaprak altına bırakılan yumurtaların açılması sonrası larva döneminde.
Aynı etken madde üst üste kullanılmamalıdır (direnç önlemi).
Etkili insektisitler: organik fosfor, piretroid ve bakteriyel preparatlar (Bt) olabilir.

✅ Özet Tablo

Özellik	Açıklama
Zararlı Adı	Sebzelerde Pamuk Yaprak Kurdu
Bilimsel Adı	Spodoptera littoralis
Familya	Noctuidae
Zararlı Olduğu Bitkiler	Pamuk, domates, biber, patlıcan, kabak, hıyar
Zarar Şekli	Yaprak, sürgün ve meyve dokusunu kemirir
Kışı Geçirme Şekli	Pupa veya son larva dönemi olarak toprakta
Yıllık Döl Sayısı	3–5
Mücadele Yöntemleri	Kültürel, biyolojik ve kimyasal