Buğdayda Üst Gübreleme: Nasıl Ve Ne Zaman Yapılmalıdır?
Üst Gübreleme Nedir?
Üst gübreleme, bitkiler büyüme ve gelişme döneminde toprağa eklenen, bitkinin doğrudan kullanımına yönelik gübre uygulamasıdır. Bu uygulama, özellikle azot, fosfor ve potasyum açısından eksik topraklarda verim ve kaliteyi artırmak için kullanılır. Buğday yetiştiriciliğinde üst gübreleme, ürünün başak ve dane gelişimini destekler.
Buğdayda Üst Gübrelemenin Önemi
-
Verim Artışı: Bitkinin başak ve dane oluşumunu destekler.
-
Kalite İyileştirme: Dane ağırlığını ve protein oranını artırır.
-
Sağlıklı Büyüme: Yaprak ve kök gelişimini destekleyerek bitkiyi hastalık ve strese karşı dirençli hale getirir.
Üst Gübreleme Zamanı
Buğdayda üst gübreleme genellikle iki kritik dönemde yapılır:
-
Tillering (Yan Sürgün Dönemi):
-
Buğdayın 3-5 yapraklı dönemi.
-
Azot ihtiyacı artar; bitkinin vegetatif gelişimini destekler.
-
-
Başaklanma Öncesi (Streching/Booting Dönemi):
-
Başak oluşumu ve dane gelişimi için kritik dönem.
-
Fosfor ve potasyum uygulamaları verimi artırır.
-
Not: Gübreleme zamanlaması iklim, toprak yapısı ve çeşit özelliklerine göre değişebilir.
Hangi Gübreler Kullanılmalıdır?
-
Azotlu Gübreler (Üre, Amonyum Nitrat): Yaprak ve sap gelişimini destekler.
-
Fosforlu Gübreler (DAP, MAP): Başak ve dane gelişimini artırır.
-
Potasyumlu Gübreler (KCl, K2SO4): Dane kalitesi ve hastalıklara direnç sağlar.
Uygulama Miktarları (Örnek)
-
Tillering döneminde: 30-50 kg/ha saf N azotu
-
Başaklanma öncesi: 20-30 kg/ha saf N + gerekli fosfor/potasyum
Not: Kesin dozlar toprak analizi ve üretici önerilerine göre ayarlanmalıdır.
Üst Gübreleme Yöntemleri
-
Sıralı Uygulama (Side Dressing):
-
Bitkinin yanına açılan kanallara gübre serpilir.
-
-
Yapraktan Gübreleme (Foliar):
-
Özellikle mikro element eksikliklerinde yaprak spreyi ile uygulanır.
-
-
Karışık Uygulama:
-
Azot ve mikro elementlerin bir arada kullanıldığı uygulamalar.
-
Dikkat Edilmesi Gerekenler
-
Toprak ve hava koşulları uygunsa gübre uygulayın; yağışlı dönemde yıkanabilir.
-
Fazla azot, sapın zayıf ve yatmaya meyilli olmasına yol açar.
-
Uygulama sonrası sulama ile gübrenin toprağa geçişi sağlanabilir.
Sonuç
Buğdayda üst gübreleme, doğru zaman ve miktarda yapıldığında verim ve kaliteyi önemli ölçüde artırır. Tillering ve başaklanma öncesi dönemlerde azot, fosfor ve potasyum destekli uygulamalar sağlıklı bitki gelişimi ve yüksek verim için kritik öneme sahiptir.