• notifications1
  • menü

Bugün : 28 Mart 2024 Perşembe

VERMİKOMPOST

Vermikompost çok sayıdaki tarım bitkisinde verim artışı sağladığı için “mükemmel bir organik gübre” olarak tanımlanmıştır. Vermikompostun sıra dışı pozitif etkisinin ortaya çıkışında makro ve mikro besin içeriğinin yüksek seviyelerde olmasının yanı sıra, önemli miktardaki solucan salgılarının da bu etkinin ortaya çıkışında önemli bir faktör olduğu düşünülmektedir. 

 

Araştırmacılar, toprak solucanlarının bazı metabolit ve vitamin B/D grubu bileşiklere benzer maddeleri ürettiklerini ifade etmektedirler (Anonymous, 2007). Bu sebeple, Chrysanthemum morifolium çiçeğinin ticari amaçla üretiminde solucan kompostunun kullanımı özellikle tavsiye edilmiştir (Anonymous, 2007). Edwards. (1995) çok sayıda sebze, meyve, çiçek ve bahçe bitkileri ile denemeler yapmış ve vermikompostun bitki büyümesini teşvik konusunda, aerobik kompost ve ticari saksı toprağı karışımlarından çok daha yüksek performans gösterdiğini rapor etmiştir. Vermikompostun bitki kuru ağırlığını ve bitki N alımını (Şekil 1) arttırdığı ispatlanmıştır (Edwards, 1995). Cantanazaro (1998) gübrelerin besin serbestlenmesi ile bitkinin bu besini alımı arasındaki eş zaman uyumunun önemini göstermiştir. Vermikest gibi yavaş salınım yapan gübreler bitki verimini arttırırken, sızma yoluyla besin kaybı da azalmaktadır. 

 

Vermkestin bir başka önemli özelliği, mikoriza fungus (vesicular/arbuscular) büyümesinin, solucanların mikoriza_41bulunduğu yerlerde artmasıdır (Kale ve ark., 1992). Toprak solucanlarının canlı mikoriza fungus parçalarını taşıdıkları bilinmektedir. Bir toprağın agregat oluşturabilme kapasitesi o toprağın, su hareketi, gazların difuze olması ve köklerin toprakta büyüme ve gelişmesini belirleyen bir ölçü olarak kabul edilir. Solucanlar toprakta suya dayanıklı agregat oluşumunu arbüsküler mikorizal fungusları taşıyarak dolaylı olarak teşvik eder (Wright ve Upadhyay, 1998). Fidan yetiştiriciliğinde saksılara solucan konulmasının, üç ağaç türünde artan mikorizal enfeksiyonla beraber, bitki gelişimini pozitif yönde etkilediği ve bunun muhtemelen, kök bölgesinde bu fungusun yayılması sonucunda gerçekleştiği düşünülmektedir (Wright ve Upadhyay, 1998). 

 

Kentsel çöplerden üretilmiş bir vermikompost uygulamasında, toprak pH’sında düşme bunun yanında mısır bitkisinin kuru ağırlığında artış saptanmıştır (Sharma ve ark., 2005). Bu artış, vermikompostun kireç ve mineral gübre veya her ikisiyle birden karıştırıldığında daha yüksek düzeyde gerçekleşmiştir. Vermikestin bitkinin N bağlama gücünü arttırarak aerobik komposta göre daha fazla miktarda oksin sağladığına inanılmaktadır. 

 

Lumbricus terrestrisKaliforniya’da yapılan bir çalışmada, Lumbricus terrestris’in, sulanan bir elma bahçesine bırakılması sonucunda yüzey döküntü örtüsünün daha hızlı parçalandığı ve böylece toprağın daha verimli hale geldiği tespit edilmiştir (Werner, 1997). Werner (1997), Küba’da 170’den fazla merkezin gübre olarak kullanılmak üzere vermikompost ürettiğini ifade edilmiştir. Küba’daki vermikompost materyali olarak çoğunlukla sığır gübresi kullanılmakta, bunu domuz ve koyun gübresi, kahve ve şeker kamışı artıkları, diğer ürünlerin hasat artıkları ve kentsel çöpler izlemektedir. Sığır gübresi, hasat ve kahve artıkları sırasıyla en az 15, 30 ve 45 gün ön kompostlaştırma (aerobik) işleminden geçirilmektedir. 

 

cuba_organica_08Vermikest Küba’da tütün yetiştiriciliğinde gübre olarak kullanılan sığır dışkısının yerine kullanılmaktadır. Bu yeni uygulamada, önceden 45 t/ha sığır gübresi kullanılan alana 4 t/ha vermikest verilmiş, sonuçta yaprak klor miktarının %1 den %0.4 düşürerek yaprak kalitesinin arttığı gözlenmiştir (Werner ve Cuevas, 1995).

 

Avustralya’da üzüm artıklarından yapılan vermikompostun asmaların dibine ince malç olarak ilave edilmesi, ilk hasat zamanında, üretim miktarını %20-50 oranında arttırmıştır (Edwards ve Burrows, 1988). Hindistan’da, organik maddeyle beraber solucanların çay bitkileri arasına gömülmesi sonucunda, çay üretimini %75 ila %240 oranında arttırmıştır (Sharma ve ark., 2005). Amerika birleşik devletleri, Japonya ve Çek Cumhuriyeti gibi ülkelerde vermikompost uygulamalarının buğday verimi %15-20; mısır verimini %30-50; yaprakları yenen (Şekil 2) pancar verimini %15-20; patates (Şekil 3) verimini %50-80, biber (Şekil 4), domates (Şekil 5) ve hıyar verimini %20-30; şeftali ve üzüm verimini %80-100; çilek verimini %30-35 oranında arttırdığı belirlenmiştir. 

 

Vermikompostun Hastalık Baskılama Amaçlı Kullanımı Solucan

Son yirmi yılda, çeşitli organik artık/atıklardan üretilen vermikompost ürünlerinin, toprak kökenli bitki mantar hastalıklarını kontrol ettiği belirtilmektedir (Chaoiu ve ark., 2002; Edwards ve Arancon, 2004; Şimsek-Erşahin ve ark., 2008). Sığır gübresinden (Szeczh, 1999; Szczech ve Smolinska, 2001), sıvısı ayrıştırılmış büyükbaş katı atıklarından (Kanangara ve ark., 2000), kanalizasyon atıklarından (Szczech ve Smolinska, 2001) ve sebze, ağaç kabuğu ve sığır gübresi karışımından üretilen (Şimsek-Erşahin, 2007) vermikompost ürünlerinin, sırasıyla, Phytophthora nicotiane, Fusarium oxysporium, F. Lycopersici ve F. oxysporium ile Rhizoctonia solani’yi kontrol edebilme kapasiteleri test edilmiştir. Ayrıca ticari olarak piyasada mevcut bazı vermikompost ürünlerinin hastalık baskılama etkinlikleri, hıyarda Pythium, çilekte Verticillium, kırmızı turpda Rhizoctonia ve üzümde Phomopsis ve Sphaerotheca fulginae üzerinde denenmiştir. 

 

BİTKİ HASTALIKLARI BASKILAMA

Vermikompostun hastalık baskılama mekanizmaları konusunda fazla bir çalışma olmamakla beraber, aerobik kompost ile yapılan çalışmalarda R..solani dışındaki Pythium, Phytophthora, Fusarium gibi kök çürüklük patojenlerinin genel baskılama mekanizması ile kontrolünü sağladıkları ifade edilmiştir (Hoitink ve ark., 1997). R. solani’nin sebep olduğu fide çökerten hastalığının ise bu patojene özel biyolojik kontrol ajanları ile baskılanabildiği bildirilmiştir (Şimşek-Erşahin, 2007). Bu baskılama tipi daha önce Hoitink ve arkadaşlarının (1997) aerobik kompost ile yaptığı çalışmalarda da ifade edilmiştir. Vermikompost ürünleriyle yapılan çalışmalar, hastalık baskılama etkisinin, aerobik kompost ürününde olduğu gibi, biyolojik olduğunu (Szeczh, 1999; Şimşek-Erşahin, 2007; Şimşek-Erşahin ve ark., 2008) ifade etmişlerdir. Hastalık baskılama etkisinin kaynağı olarak, sindirim sisteminde salgılanan mukusun mikrobiyolojik çeşitlilik ve biyokütle bakımından mantar, bakteri ve aktinomiset populasyonlarının artışını sağladığı (Szeczh ve Smolinska, 2001), bununda ortamdaki mikrobiyal yarışı arttırdığı düşünülmektedir (Edwards ve Arancon, 2004). Baskılama etkisinin, steril vermikestin hem in vitro (Şimşek-Erşahin, 2007) hem de in vivo (Krause ve ark., 2001) ortamda kullanıldığında kaybolması bu etkinin biyolojik kaynaklı olduğunu ispat etmektedir. Solucan

 

Organik temelli kompost ürünlerinde (aerobik ve mezofilik) hastalık baskılama etkisinin sağlanmasında bir diğer önemli faktör, ürünün elde edilmesinden sonra dinlendirilmesinin sağlanmasıdır. Bu dinlendirme süresi organik materyalin parçalanma düzeyini arttırmaktadır. Organik materyal parçalanma seviyesinin aerobik kompost ürünlerinde biyolojik kontrol ajanlarının hem çeşitliliğini hem de aktivitelerini etkilediği belirtilmiştir (Hoitink ve ark., 1997). Şimşek-Erşahin (2007) tarafından yapılan çalışmada, vermikompost elde edildikten sonra sekiz ay dinlendirilen ürünün içinde bulunan biyolojik kontrol ajanlarının aktivitelerini arttırmış olduğu düşünülmüştür. Solucan

 

Saksı toprağı karışımında kullanılan vermikompostun, saksı toprağı ile karışım oranı baskılama etkisinin sağlanmasında önem arz etmektedir. Saksı ortamı için %20’lik karışım oranı etkili ve sürekli bir hastalık kontrolü için yeterli bulunmuştur (Szcezh, 1999; Şimsek-Erşahin ve ark., 2008). Noble ve Coventry (2005) aerobik kompost ürünleriyle yaptıkları hastalık baskılama çalışmalarında, %20’lik saksı karışım oranının (v/v) genelde hastalık kontrolü için yeterli olduğunu ifade etmiştir. Sebze, ağaç kabuğu ve sığır gübresi karışımından üretilen vermikompostun, hıyarda R. Solani’nin sebep olduğu fide çökerten hastalığı üzerindeki kontrol etkinliği konusunda yapılan çalışmada (Şimşek-Erşahin, 2007), üretilen vermikompostun etkinliği ile Trichoderma harzianum bulaştırılan vermikompostun etkinliği kıyas edilmiştir. T. harzianum ile bulaştırma yapılmamış olan vermikompost tek başına T. Harzianum’ un sağladığı hastalık kontrol etkinliğini sağlamıştır.

 

Sonuç olarak kompostlamada solucan kullanılmasının yararları sadece toprak mikrobiyal aktivitesini artırmaları ve ortamın besin elementi konsantrasyonunu arttırarak, bitkisel ürünü arttırması değil aynı zamanda ortamda hastalık etmeni olan patojenleri de baskılamalarıdır. Bitkisel üretimde vermikompost kullanımının artırılması toprakların sürdürülebilirliğinin sağlanmasına yönelik pek çok eksikliği de tamamlayabilecektir. Vermikompost, yavaş salınımlı olması ve kullanıldığı toprakta sağladığı fiziksel, kimyasal ve biyolojik iyileşmeler sebebiyle son zamanların en gözde organik gübredir.

 

Yrd. Doç. Dr. Bülent YAĞMUR                Prof. Dr. Dursun EŞİYOK

E. Ü. Ziraat Fakültesi                                     E. Ü. Ziraat Fakültesi

x
Bu konu hakkındaki sorularınızı ya da görüşlerinizi bu alana yazabilirsiniz!

Tuğçe

10.11.2016 18:00:26

Vermkestin bir başka önemli özelliği, mikoriza fungus (vesicular/arbuscular) büyümesinin, solucanların mikoriza_41 bulunduğu yerlerde artmasıdır (Kale ve ark., 1992). Burayı anlayamadım?

(87700 kodunu soldaki kutucuğa yazın!)

Vermikompostun Gübresinin Kullanım Alanları Nelerdir?

Vermikompostun Gübresinin Kullanım Alanları Nelerdir?

VERMİKOMPOST Vermikompost çok sayıdaki tarım bitkisinde verim artışı sağladığı için mükemmel bir organik gübre” olarak tanımlanmıştır. Vermikompostun sıra dışı pozitif etkisinin ortaya çıkışında makro ve mikro besin içeriğinin yüksek seviyelerde olmasının yanı sıra, önemli miktardaki solucan salgılarının da bu etkinin ortaya çıkışında ön...

KULLANICI GİRİŞİ

Üye Ol Şifremi Unuttum?

Sorhocam.com 2014 yılında Ziraat Mühendisi Arafa KARAÇELEBİ tarafından kurulmuş olup herkesin faydalanabilmesi için ücretsiz olarak hizmet vermektedir.

Yetiştiriciliği, tarımı, ürünleri, bitkisi, ağacı, çiçeği gübreleri, hastalığı zararı, zararlıları, mücadelesi, ilaçları aşısı, budaması, otu, faydaları, programı, önerileri, istekleri, tavsiyeleri, nedir, nelerdir, nasıl yapılır, özellikleri, kullanım alanları, takvimi, sınavı, sınavları, notları

Site Haritası - Rss Beslemesi