Fındık Nedir, Nasıl Yetiştirilir?

Fındık / Fındıkgiller

Yetiştirmesi çok zevkli bir ağaçtır fındık. Sürekli dip sürgünü verir. Hepsini mayıs ve kasım ayalarında kesip almalısınız. Çoğaltmak isterseniz dışta bağımsız görünen bir filizi alıp başka yere dikebilirsiniz. Meyveden de yetiştirebilirsiniz ancak bu durumda ham denen yağı az bir tür fındık üretmiş olursunuz. Gerçi bizim en sevdiğimiz çeşidi ham olanıdır. İlk 3 yıl dikkatli budamalısınız. Tek filiz diktiyseniz ilk yıl toprağa sıfır budamalısınız ki kök yapsın. Sonrasında dala “v” şeklini verin ve 2 yıl daha v dallarda yeni “v”ler oluşturun.

Toplarken çok hassas olmalısınız, dalları kırmayın. Kırdığınız o dallar bir sonraki yılın meyve sürgünleri olacak. Şubat ayında kozalak akarı denen akarı elle toplayıp yere atın. Fındığın 25 ayrı çeşidini daha önce toplayıp fotğoraflamıştık. Bazı çeşitleri çok çok estetiktir. Giresun Fındık Araştırma Enstitüsünde bir çok fındık türünü görebilirsiniz. Ancak orada da ham türler sergilenmiyor. İşleri icabı pazarı olan türleri sergiliyorlar. Ayrıca 70 yaşında bir fındık da bahçelerinde görülmeye değer. 

Fındık Nedir, Nasıl Yetiştirilir?

Fındık Türkiye’de en çok Karadeniz kıyılarında ve Giresun bölgesinde yetişmektedir. Yurdumuz fındık üretiminde Dünya sıralamasında birinci sıradadır. Türkiye'deki fındık ağaçlarının sayısı 160 milyonun üstündedir ve yılda yaklaşık olarak 70-80 bin ton fındık alınır ki bu miktar dünya fındık üretiminin yarısından çoktur.

Fındık ağacının özelliklerinden biri de humus bakımından zengin olması, hafif kumlu, killi serin toprakları sevmesidir. Fındık ağaçlarının kökleri dik olarak 1 metre derinliğe kadar inebilmektedir. Killi topraklarda genel olarak çoğunlukla, tombul fındık, kumlu-killi topraklarda ise sivri fındık yetişmektedir. Fındık, yapraklarını döküp toprakta humus meydana getiren ağaçların gölgeliklerine, soğuk bölgelerde güneye bakan, kuzeye kapalı yerlere dikilmelidir.

Fındık tohumundan, çelikle, daldırma ile aşı ile üretilebilirse de en iyisi kök diplerinden süren fışkınlarla yetiştirme türüdür. Bu sürgünler ilkbahara yakın, ağaçlar daha uyanmadan, köklü olarak alınır, sonbaharda derince kirizme edilmiş,gübrelenmiş toprağa dikilmelidir.

Fidanlar, 4-5 yıl sonra yemiş vermeye başlarlar. O zamana kadar oldukça sık çapalanmak istemektedir. Yemiş vermiş ağaçların da, kıştan önce, dipleri açılarak aralarındaki toprak bellenmeli, toprağa yakın iki fışkın bırakılarak öteki fışkınlar kesilmelidir. Yaşlı dallar sonbaharda budanmalı, toprağa ara sıra bol gübre verilmelidir. İyi bakılan fındık ağacı 50-60 yıl ömrü olabilmektedir. Fındığa dadanan zararlı böceklerin başında fındık kurdu gelmektedir. Larva halindeyken yemişin içine girip tırtıl olan bu böcek fındığın içini yer ve fındık bitkisini öldürür. Bir de oberea linkaris denilen bir tırtıl daha vardır ki bu da filizlerin içini kemirir, yapraklar solar, buruşur ve fındık ölür. Bunlara karşı çeşitli ilâçlarla vaktinde savaşa geçmelidir.

Türkiyede yetişen fındıkların başlıca türleri şunlardır:

• Tombul (Yağlı) Fındıklar: Kabuğu ince, açık renk, içi yuvarlaktır. Yüksek yerlerde de yetişir.
• Sivri Fındıklar : Kabuğu kalın, esmer, içinin ucu sivri, dibi yuvarlaktır. Soğuğa pek gelemez, deniz kıyılarında daha iyi yetişir.
• Palaz Fındıklar: Tombul fındıktan daha iri, biraz yassıdır, kabuğu koyu kırmızıdır. Deniz kıyılarında, toprağının altı çakıl olan yerlerde daha iyi yetişir.
• Badem Fındıklar: Sivri fındıktan daha iri, daha yassıdır. Kabuğu incedir, kırmızıya çalar koyu renktedir. Biçimi bademi andırır, lezzetli bir fındıktır.
• Kara Fındık: Kalın kabuklu, esmer renkli, iri, az yağlı bir fındıktır.
• Kuş Fındığı: Tombul fındığa benzer; yalnız, dibi düz değildir, kabuğu parlak, incedir.