• notifications1
  • menü

Bugün : 11 Ekim 2024 Cuma

Tohumculuk Nedir Ve Nasıl Yapılır?

TOMCULUK KAVRAMLARI NELERDİR?

Bunlar ; 

Tohum: Embriyosu olan ve döllenme sonucu meydana gelen generatif üreme organıdır.

 

Tohumluk: Yeni bir bitki meydana getirebilen generatif (tohum) veya vegetatif (çelik, yumru, rizom, soğan gibi) bitki kısımlarına tohumluk denir.

 

Çeşit: Islah çalışmaları sonucu geliştirilmiş, bitki karakteri ve teknolojik özellikleri yönünden diğer bireylerden farklılık gösteren, genetik yapı bakımından durulmuş, yani homozigotlaşmış, bir örnek gelişme gösteren, bu özelliklerini nesiller boyu devam ettirebilen hatlardır.

Popülasyon à Tip à Hat à  Çeşit adayı à Çeşit

 

Çeşit safiyeti: Tohumun sahip olduğu genotipten farklı olan çeşitlerin tohumlarının, yabancı ot tohumlarının ve hasat artıkları gibi yabancı maddelerin ayrılması sonucu kalan miktardır.

 

Durulmuşluk: Çeşidin tekrarlanan üretimlerden sonra tüm özellikler yönünden değişmeden aynı kalmasına denir.

 

Lokasyon: Bitki yetiştiriciliği açısından iklim, toprak ve diğer ekolojik faktörler yönünden kendine has olan bölgeyi ifade eder.

 

Tohumculuk: Tohumlukların ıslahı, üretimi, hazırlanması, organizasyonu ve dağıtımı ile ilgili tüm faaliyetlere tohumculuk denir.

 

Sertifikasyon: Tohumlukların tarla ve laboratuar muayeneleri sonucunda genetik, fiziksel ve biyolojik değerlerinin tespit edilmesi ve bunun bir belge ile ortaya konulmasıdır.  

 

Tescil: Islah edilmiş çeşitler ile yerel çeşitlerin morfolojik, biyolojik ve teknolojik özelliklerinin, arazi ve laboratuar koşullarında incelenmesi sonucunda, farklı ve yeni bir çeşit olduğunun tespit edilerek bir kütüğe kaydedilmesidir.

 

ÜRETİMDE KULLANILACAK YENİ BİR ÇEŞİTİN ÜRETİCİYE ULAŞANA KADARKİ GEÇEN AŞAMALARI

  1. ISLAH (KAMU VE ÖZEL SEKTÖR KURULUŞLARI)
  2. ÇEŞİT DEĞERLENDİRME VE ÇEŞİT KABUL  ETME
  3. ANAÇ TOHUM ÜRETİMİ
  4. SERTİFİKALI TOHUM ÜRETİMİ
  5. HASAT  / TEMİZLEME / SINIFLANDIRMA / İLAÇLAMA / PAKETLEME VE DEPOLAMA
  6. PAZARLAMA VE DAĞITIM
  7. ÜRETİCİ / YAYIM

 

TOHUMDA ÇİMLENME OLAYI AŞAMALARI 

  1. Tohum su alır,
  2. Plazmoliz halindeki hücreler turgor hale geçer,
  3. Tohum kabuğu yumuşar,
  4. Enzimler yardımıyla depo besinleri suda eriyebilir hale geçer,
  5. Suda eriyen besin maddeleri büyüme noktalarına doğru taşınır,
  6. Besin maddeleri ve hormonların  sayesinde embiryo büyümeye başlar,
  7. Tohum kabuğu çatlar, yeni kökçük ve sürgünler meydana gelir.

 

TOHUMUN KISIMLARI 

Tohum üç kısımdan oluşmaktadır;  

a) Tohum kabuğu  (testa)   b) Endosperm  (besidoku)   c) Embriyo

Tohum Kabuğu: Çimlenme açısından en önemli organdır. Tohum kabuğu bir veya iki integümentten (iç ve dış) meydana gelmektedir.

Tohum kabuğuna göre sebze tohumları 3 grup altında incelenmektedir;

I. grup : İki integümentten oluşan,  mekanik olarak kuvvetli olanlar. Bu grupta; kuşkonmaz ve bamya tohumları bulunmaktadır. Özellikle bamya tohumlarının ekimden önce 12-24 saat  arasına ıslatılması gerekmektedir.

II. grup:  İki integümentten oluşan ve mekanik olarak fazla kuvvetli olmayıp zayıf olanlar.  Bu grupta; lahana grubu sebze türleri ve pancar bulunmaktadır.

III. grup : Bir integümentten meydana gelenler. Bu grupta; domates, biber, patlıcan ve baklagil tohumları bulunmaktadır.

 

b) Endosperm: Gelişen embriyonun besin gereksinimini karşılayan ve embriyonun etrafını saran yapıdır. Generatif çekirdek ile embriyo kesesi sekonder çekirdeğinin birleşmesi sonucunda oluşmuştur. Besin maddesi depo etme özelliğinde olan çok hücreli bir dokudur. Tohum kabuğu su aldığı zaman endospermdeki depo maddeleri  aktif hale geçer ve embriyo uyarılmış olur.

 

c) Embriyo: Generatif çekirdeklerden bir tanesi ile yumurta hücresinin birleşmesiyle  oluşan döllenme sonucunda meydana gelir.  Uygun koşullar altında yeni bir bitki meydana getirerek bitkinin soyunun sürekliğini sağlar. Embiryo üç temel kısımdan oluşur. Bunlar;

Plumula à Epikotil (Tomurcuk) Hypokotil à Sapçık Radicil à Kökçük

 

 

SEBZE TOHUMU ÜRETİMİNE ETKİ EDEN ÇEVRESEL FAKTÖRLER 

 

1-Sıcaklık: Sebze tohumu üretiminde sıcaklık üç aşama için önemlidir.

a) Bitkilerin sağlıklı gelişimi,  b) Tozlanma ve döllenmeyi uyarması,  c) Çiçeklenmeyi uyarması.

-Tozlanma döneminde sıcaklıkların, 15-25 °C arasında olması istenmektedir. Düşük sıcaklıklarda tohumların olgunlaşması gecikmekte, buna bağlı olarak da hasat gecikmektedir. Ayrıca, Brasssica türlerinde yüksek sıcaklıklarda çiçek tozunda anormallikler oluşabilmektedir. Tohum üretim esnasında özellikle hasat döneminde, sıcak ve kuru havalar tercih edilmektedir.

-Sıcaklık, bitkilerin vegetatif devreden, generatif devreye geçişi bakımından büyük önem taşımaktadır.

-Vegetatif gelişme süresince sıcaklık, birçok bitkide çiçeklenme zamanının belirlenmesi üzerine gün uzunluğundan daha önemli olan bir faktördür. Yazlık sebzeler vernalizasyon gereksinimini ilkbahar döneminde karşılamaktadır.

 

2. Işık: Sebze tohumu üretiminde ışık iki yönüyle etkili olmaktadır.

a) Fotosentezi arttırması,

b) Çiçeklenmeyi uyarıcı etkisi.

Kısa gün bitkileri, çiçeklenme için kısa süre ışığa gereksinim duydukları halde, uzun gün bitkileri aynı tepkiyi uzun süre ışık etkisi altında kaldıklarında gösterirler. Nötr gün bitkileri ise, gün uzunluğundan etkilenmez. Bu tür bitkiler, kısa gün koşullarında da, uzun gün koşullarında da çiçeklenmeye devam ederler.

 

3. Yağış ve Nem:

Sebze tohumu üretiminde; döllenme, tohumun olgunluk ve hasat devrelerinde hava neminin düşük ve yağışın olmaması istenmektedir. Fazla nem, geç hasada neden olmakta,  hastalık ve zararlı oranını arttırıcı etkiye yol açmaktadır.  Tohum oluşum dönemindeki yağış, tohum ve baklaların kurumasını engeller. Birçok bitkide ön çimlenmeye neden olur. Şiddetli yağışlar, tohumların dökülmesine neden olarak hem tohum kayıplarını arttırır, hem de mekanik olarak zararlara neden olur. Tohum üretiminde toprakta oluşan fazla nem, bitkinin normal bir gelişme göstermesine ve verimliliğine engel olmaktadır.  Fazla miktarda sulama ve buna bağlı olarak oluşan nem bitkinin vegetatif olarak gelişmesine, tohumun istenilen nitelikte olgunlaşmamasına neden olur. Yetiştirmede diğer bakım faktörleri gibi sulamanın da yetiştirilen bitki ve toprak karakterine göre ihtiyaç duyulan zamanlarda  ve yeteri kadar özellikle çiçeklenme ve hasat dönemlerinde daha sıkı kontrol altına alınması gerekmektedir.

 

4. Rüzgar:

 Tohum üretimimde sıcak ve kuru esen rüzgarlar daha fazla olumlu etki yapmaktadır. Rüzgârın faydaları şu şekildedir.

a) Uygun hızda esen rüzgar terleme ve solunumda olumlu etki yapar.

b) Tozlanmayı teşvik eder.

c) Tohumların, hasat sonunda daha erken kurumasını sağlar.

 

Rüzgarın şiddetli olması halinde ise;

a)Mekanik zararlara neden olur.

b)Tohumların açılıp dökülmesine neden olur.

c)Çok soğuk rüzgarlar çiçek tozunu olumsuz yönde etkilemektedir.

 

5. Toprak :

-Sebzelerin gelişme, verimlilik ve tohum olgunlukları üzerinde yetiştiği toprak yapısının büyük ölçüde önemi vardır.

-Tohumluk üretiminde tercih edilen topraklar, normal sebze yetiştiriciliğinde tercih edilenlerden biraz farklı olabilmektedir.

-Ağır karakterli killi topraklarda vegetasyon süresi uzadığından bitki üzerinde geç dönemlerde oluşan çiçeklerdeki tohumların olgunlaşmaları istenilen oranda olmamaktadır.

Hafif karakterli topraklarda ise bitkilerde yeterli gelişme sağlanamadığından tohum kalitesi ve miktarı olumsuz etkilenmektedir.

 

6. Arı ve Böcek Faaliyeti :

Yabancı tozlanan bir çok bitki türünde çiçeklenme döneminde etkin bir tozlanma için, arı ve böcek faaliyetine gereksinim duyulmaktadır. Arı ve böcekler çiçekleri kendi beslenmeleri için ziyaret ederek tozlanmaya yardımcı olurlar. Bombus, bal arıları ve doğadaki böcekler, özellikle çiçeğin nektarını ve çiçek tozlarını toplamaya uyum sağlamışlardır.

Yapılan araştırmalarda, bal arılarının kabakgillerde ve bakla gibi sebze türlerinde çok önemli oranda verim artışına neden olduğu tespit edilmiştir.  Arı ve böcek faaliyeti üzerine iklim koşullarının etkisi çok fazladır. Böceklerin çalışması için 24-38 °C sıcaklıklar yeterli olduğu halde, arılar 15-49 °C sıcaklıklarda aktif olarak çalışabilmektedir.

 

7. Hastalık ve Zararlı Yoğunluğu :

Birçok hastalık tohumla taşındığı için yoğunluğun az olduğu bölgelerde tohumluk üretimi yapılması daha uygundur. Bunun için üretim yapılacak olan bölgedeki sebze hastalık ve zararlılarının yoğunluk durumları belirlenmesi ve bu doğrultuda üretim yapılması gerekmektedir. Ayrıca, yabancı otlarla da etkin bir mücadele yapılarak kontrol altına alınması gereklidir.

 

TOHUMLUK ÜRETİM KADEMELERİ

1- Elit Tohumluk: Yeni ıslah edilmiş veya daha önce ıslah edilmiş olup da çeşit saflığını muhafaza ve devam ettiren tohumluklardır. Bu tohumluğun kontrolünü ıslahçı yapmaktadır. Orijinal tohumluğun başlangıcını ve sertifikalı tohumluğun kaynağını oluşturmaktadır. 

 

Elit tohum üretimi, ıslahçı veya araştırma kuruluşları tarafından yapılır. Elit tohum miktarı azdır ve ticari anlamda tohum üretiminde kullanılmaz. Beyaz etiketler kullanılır.

 

2- Orijinal Tohumluk: Elit tohumluk veya kendisinden elde edilen, çeşit safiyetini devam ettiren, ıslah ve araştırma kuruluşlarında veya ıslahçıların kontrolü altında yetiştirilen tohumluklardır. Beyaz etiketler kullanılır.

 

3- Anaç Tohumluk: Orijinal tohumluk veya kendisinden elde edilir. Çeşit safiyetini devam ettirir. Tohumluk kontrol ve sertifikasyon teşkilatı tarafından kontrol edilir. Mavi kuşaklı etiketler kullanılır.

 

4- Sertifikalı Tohumluk: Sertifikalı tohumluk, anaç tohumluktan veya kendisinden elde edilir. Bu kademedeki tohumluk, tarla ve laboratuar kontrolleri yapılmış, ambalajlanmış, etiketlenmiş, standartlara uygun tohumluklardır. Hibrid tohumlar bu gruba girer. Bu tohumların üretiminde  resmi protokol ve sözleşmeler yapılmaktadır. Kırmızı kuşaklı etiketler kullanılır.

 

TARLA KONTROL ZAMANI

Tohum üretim alanında; tohum kalitesini etkileyen faktörlerin belirlenmesi, bir defa kontrol ile mümkün değildir. Bu kontrol sırasında tüm faktörleri görmek mümkün olmayabilir. Çünkü değişik faktörler aynı zamanda ortaya çıkmayabilir veya büyümenin belirli bir aşamasında tohum kalitesini etkilemeyebilir. Bu nedenle birçok bitkide tarla kontrolleri, değişik dönemlerde birden fazla sayıda yapılmalıdır.

Tarla kontrolünün zamanı ve sayısı; bitkinin vegetasyon süresi, tozlanma durumu, hastalık ve zararlılara duyarlı olduğu devrelere göre değişir. 

 

Tarla kontrol dönemleri (generatif çoğalan türlerde) şu şekilde gruplandırılabilir;

1. Çiçeklenme Öncesi: Çiçeklenmeden önceki tüm dönem, çiçeklenme öncesi olarak kabul edilir. Fide dönemindeki tüm büyüme aşamaları bu dönemi oluşturur.

 

2. Çiçeklenme Dönemi: Bu aşamada çiçekler oluşmuş, stigma çiçek tozu kabul eder durumda ve çiçek tozları etrafa yayılma durumundadır.

 

3. Çiçeklenme Sonrası: Bu aşamada, tozlanma tamamlanmış ve çiçek tozlarının dökülmesi tamamlanmıştır. Döllenmiş yumurta hücresi gelişmeye başlamıştır. 

 

4. Hasat Öncesi: Bu aşamada, tohum sert bir yapı kazanır ve fizyolojik olgunluğa ulaşır. Tohum formunu tam olarak almış, fakat nem içeriği yüksek durumdadır. Fizyolojik olgunluk dönemi, Tohumda canlılığın en yüksek seviyeye ulaştığı dönemdir.

 

 

KALİTELİ BİR SEBZE TOHUMUNDA ARANAN ÖZELLİKLER

  1. Belirli bir çeşide ait olmalıdır.
  2. Temiz olmalıdır ( Çeşit safiyeti yüksek olmalıdır).
  3. Tohum iri olmalıdır.
  4. Tohumun ilaçlanmış olmalıdır.
  5. Tohumun canlılık oranı yüksek olmalıdır (Çimlenme gücü ve hızı).
  6. Bazı (özellikle küçük ve pürüzlü) tohumların kaplanmış olması gerekir.

 

 

İYİ BİR SEBZE TOHUMUNDA ARANAN ÖZELLİKLER 

1.Dış Özellikler: Tohumların dış görünüşlerine veya tohumun kendisine has olan kokusuna göre belirlenen özelliklerdir. Bu özellikler;

a) Tohumun rengi b) Şekil c) İrilik d) Parlaklık e) Koku f) Temizlik

 

2. İç Özellikler:

a) Tohumun çimlenme hızı ve çimlenme oranı

Belli miktardaki tohumun belli bir yüzde ile çimlenme sayısına ulaşması için gerekli olan gün sayısıdır. Yetiştirmede özellikle erkincilik açısından çok önemli olan çimlenme hızı,

a) Çeşide b) Tohumun ekildiği toprak yapısına c) Ekim yöntemine d) Sıcaklığa e) Toprak nemine göre değişmektedir.

Çimlenme oranı ise; belirli bir süre sonunda çimlenen tohumların % olarak ifadesidir

 

b) Tohumun çimlenme gücü (%)

Tohumlar çimlenme özelliğinde olmasına rağmen bazı zayıf tohumlar esas yerlerine ekildiğinde normal bir çimlenme gösterdikleri halde üzerindeki toprak tabakasını delip toprak yüzüne çıkacak kuvvete sahip olamadıklarından toprak içinde ölmektedir. Bu bakımdan tohumların çimlenme güçlerini belirlemek gerekmektedir. Çimlenme gücü zamanla ilgili olup, belli bir zaman süresi içerisinde çimlenen tohumları göstermektedir. Çimlenme denemeleri doğrudan yetiştirme yapılacak alanın bir köşesinde hazırlanan yerde veya aynı ortamdan alınan toprakla doldurulmuş petri kapları içerisinde yapılmalıdır. 

 

c) Tohumun tarımsal değeri

Tohumun çimlenem gücü ile temizlik derecesi o tohumun tarımsal değerini ifade etmektedir.

Tarımsal değer ne kadar yüksek olursa o tuhumun çimlenemgücü ve temizlik derecesi o oranda yüksek demektir.

 

d) 1000 dane ağırlığı

Tohumların 1000 dane ağırlığı önemli bir kalite faktörü olup verim ile ilişkilidir. Birim alana atılacak olan tohumluk miktarının belirlenemsinde de kullanılan bir faktördür.

 

e) 1 gr’da bulunan tohum sayısı

Belirli bir alana ekilecek tohumdan elde edilecek fide sayısının belirlenmesinde kullanılır.

 

 

ÜLKEMİZDE SEBZE YETİŞTİRİCİLİĞİ VE TOHUMCULUĞUNDA KARŞILAŞILAN SORUNLAR

  1. Çeşit standardizasyonunun sağlanamaması,
  2. Taşıma ve nakliye problemleri,
  3. Pazarlama ağındaki problemleri,
  4. Kaliteli tohum kullanılmaması,
  5. Rezüdi miktarının fazla olması,
  6. Piyasanın ihtiyaç duyduğu boy, büyüklük gibi kalite özelliklerinin tam olarak karşılanamaması,
  7. Ambalajlamadaki problemler.

 

 

TOHUMLARIN ÜRETİCİLER TARAFINDAN ÜRETİLMESİNİN SAKINCALARI

Sebze türlerinin büyük çoğunluğu yabancı tozlanma göstermektedir. Tohum üretimi yapılırken yabancı tozlanmayı engelleyebilmek için izolasyon tedbirleri alınmalıdır. Ancak normal yetiştiriciler kendi tohumlarını kendileri üretmeye çalışırken bu kurala fazla dikkat etmezler. Az miktardaki bitkiden uzun yıllar tohum almak tohumun genetik yapısını bozabilir. Hastalıklı ve zararlanmış bitkilerden dikkatsizce alınan tohumlar ileride büyük sorunlar ortaya çıkarabilir. Üreticiler tohumluk olarak ayırdıkları arazi yüzünden alan ve verim kaybına uğrarlar.

 

 

KÜLTÜR SEBZELERİNİN BİYOLOJİK BAKIMDAN ÇİÇEK  ÖZELLİKLERİ

1)  Erselik çiçekli sebzeler;

Erselik çiçekli sebzelerde erkek ve dişi organlar aynı çiçek üzerindedir. Kültür sebzelerinde büyük bir çoğunlukla bu tip çiçeklere rastlanır. Kültür bitkilerinde kendine ve yabancı döllenme olayı mevcuttur. Yabancı döllenmeyi etkileyen birçok faktör vardır.

 

a) Mutlak kendini dölleyenler

Fasulye ve bezelyede mutlak kendini dölleme mevcuttur. Bununla beraber bazı araştırıcılar bunlarda az da olsa yabancı tozlanma olabileceğini kabul ederek birden fazla çeşitle yapılan ıslah ve tohum üretim çalışmalarında izolasyon tedbirlerinin alınmasında fayda olduğunu belirtmektedirler.

 

b) Az oranda yabancı döllenme gösteren sebzeler

Bu gruba giren sebzeler ise; domates, biber, patlıcan, salata, marul, bamya ve kereviz dir. Yapılan araştırmalarda, domateste %1-5, patlıcanda %1-46 ve biberde % 9-32 oranları arasında yabancı döllenme tespit edilmiştir.

 

c) Yüksek oranda yabancı döllenme gösteren sebzeler

Bu gruba ise; lahanalar, karnabahar, turp, şalgam, alabaş, soğan, pırasa ve havuç gibi sebzeler girmektedir.

 

 

YABANCI TOZLANMAYA KARŞI ALINACAK TEDBİRLER

-Yabancı tozlanmaya karşı izolasyon tedbirlerinin kesin olarak alınması gerekmektedir. Aksi takdirde çeşit safiyeti ortadan kalkabilir. Islah ve tohum üretimi çalışmalarında yabancı tozlanmaya karşı alınacak tedbirler şu şekildedir.

 

1-Mesafe izolasyonu :  Yabancı tozlanmaya karşı kapalı izolasyon sistemi garantili olmasına rağmen, geniş alanlarda yapılan üretimlerde mesafe izolasyonu uygulanmaktadır. Çünkü kapalı izolasyon çok masraflı ve pratik bakımdan oldukça güç hatta imkansızdır. Mesafe izolasyonunda yetiştirilecek türler veya aynı tür içerisindeki çeşitler arasında belirli bir mesafe bırakılır.

Bırakılacak mesafeyi değişik faktörler etkilemektedir. Bunlar;

1-Yetiştirilen türün yabancı tozlanma oranı,

2- Tohumluk üretim kademesi,

3- Çevre faktörleri,

4- Tozlanmada etkili olacak arı, böcek vb. faaliyeti.

Mesafeler ne kadar büyük olursa olsun yabancı tozlanma olasılığı mutlaka vardır. Tohumluğun kademesi de mesafe açısından son derece önemlidir.  Orijinal ve anaç tohumluklardaki izolasyon mesafeleri, sertifikalı tohumluklardakinden daha fazla olmalıdır. Bu miktar 2-5 kat daha fazla olmaktadır. Bu durum tohumların daha saf olarak üretilmesini sağlamaktadır.

 

2- Zaman izolasyonu :

 Ticari anlamda yapılan tohum üretiminde kullanılmaktadır. Tohumluk bitkiler, farklı zamanlarda yetiştirilerek aynı yerde farklı türlerin tohum üretimi gerçekleştirilir

 

3- Kapalı izolasyon :

Yabancı tozlanmaya karşı en garantili yöntemdir. Özellikle; ıslah çalışmaları ve hibrid tohum üretiminde kullanılmaktadır. Bu amaçla değişik yöntemler uygulanmaktadır. Bunlar;

 

a)Çiçek ve salkım izolasyonu : Yabancı tozlanmaya karşı korunacak olan çiçek veya salkım; izolabant, parşomen kağıt veya bez torbalarla koruma altına alınır. Torbalarda havalandırma amacıyla küçük delikler açılabilir ancak  bu deliklerden içeriye küçük böceklerin  girmesine engel olacak büyüklükte olmasına dikkat edilmelidir.

 

b) Bitki izolasyonu :

Bazı çalışmalarda tek bir bitki izole edilerek çalışmalar bunun üzerinde yapılır. Bunun için çiçeklenmeden önce   bitkinin üzerine  uygun büyüklükte bir kabin yerleştirilir. Kabin üzeri bir  örtü ile kapatılarak bitkinin kendi çiçek tozlarıyla tozlanması sağlanır. Örtünün toprağa temas eden kısımlarından herhangi bir böcek  veya çiçek tozu girişinin olmaması gerekir. Çiçeklerde döllenme olayının bittiği tespit edildikten sonra izolasyon malzemeleri kaldırılmalıdır.

 

c) Bitki grubu izolasyonu :

Bu amaçla; plastik veya cam seralar ile modern ıslah ve tohum üretim kuruluşlarda olduğu gibi içleri değişik büyüklüklerde kabinlere ayrılmış seralar kullanılmaktadır.

Bu özelliklerde hazırlanan izolasyon odalarına veya seralara dışarıdan hiçbir polen taşıyıcısının girmemesi gerekir. Özellikle kapılar ve havalandırma pencereleri çok ince tellerle örtülmelidir. Ayrıca böcekle tozlanan türlerde içeriye kontrollü olarak arı veya böcek konulabilir veya tozlanmada vibratörlerden yararlanılabilir.

 

 

KENDİNE VE YABANCI DÖLLENEN SEBZELERDE ALINACAK ÖNLEMLER

  1. Çiçekler açılmadan dişi ve erkek organ olgunlaşır ve döllenme meydana gelir.
  2. Kapalı çiçekte önce erkek organ olgunlaşır ve polenler dağılır. Dişi organ bunun hemen peşinden olgunlaşır ve çiçek açılır. Önceden dökülen polenler döllenmeyi sağlar.
  3. Bitkinin dişi organı, bazı durumlarda erkek organ ve diğer organlar tarafından muhafaza altına alınır ve yabancı döllenme engellenir.
  4. Erkek organlar bir boru  oluşturur ve dişi organ bu borunun içerisindedir. Olgunlaşan yumurta polenler tarafından döllenir.

 

 

YABANCI DÖLLENEN BİTKİLERDE KENDİNE DÖLLENMEYİ ÖNLEYEN ÖZELLİKLER

  1. Erkek organ veya dişi organdan farklı zamanlarda olgunlaşır.
  2. Erkek ve dişi çiçeklerin ayrı bitkiler üzerinde olması.
  3. Erkek ve dişi çiçekler aynı bitkide fakat farklı yerlerde olması.
  4. Kendine tozlanmayı engelleyen fiziki engellerin bulunması. Erkek ve dişi organ arasındaki seviye farkı.
  5. Bitkinin genetik olarak kendine kısır olması. Bazı soğan ve havuç çeşitlerinde çiçek tozu kısırlığı olduğundan bu gibi çeşitlerle çalışırken döllenme için araya tozlayıcı çeşitlerin konulması ıslah çalışmalarında önem taşımaktadır.

 

 

TOHUMLARIN OLGUNLUK ZAMANININ BELİRLENMESİ

 

1. Çiçeklenmeden sonra geçen gün sayısı: Bitkilerde çiçeklenmeden sonra geçen gün sayısı ekolojilere göre farklılık gösterir. Bunun, tohumun üretildiği ekolojide uzun yıllar dikkate alınarak belirlenmesi gerekir. Tohumda fizyolojik olgunluk döneminin belirlenmesi ile tohumların hasadına karar verilmelidir.

 

2. Morfolojik değişimler:  Meyvelerin olgunlaşmasına bağlı olarak, renk değişimi kriter olarak ele alınır. Örneğin; biberde, meyvenin yeşilden kırmızı renge dönüşümü, fasulyede, yeşilden mor renge doğru bir dönüşüm, hıyarda, meyvelerin sarı renge dönüşümü ile tohum olgunluğu anlaşılır.

 

3. Tohumdaki kuru madde ve nem oranındaki değişimler: Hasat zamanını belirlemek için kullanılabilecek en sağlıklı kriterdir.  Nem ve kuru madde içeriği arasında ters oranda bir değişim vardır. Nem, türlere göre %8-12 arasına düştüğü zaman hasada karar verilir.      

 

4. Etkili sıcaklık toplamı:   Ekoloji ve türlere göre değişiklik göstermektedir. Uzun yıllar gözlem yapılarak karar verilmelidir. Çiçeklenmeden hasada kadar geçen süredeki sıcaklık toplamı esas alınır. Bu sıcaklık toplamlarına göre, olgunluk zamanları belirlenir ve hasada karar verilir. Ancak tek başına hasat zamanın belirlenmesinde kriter olarak kullanılmamalıdır.  

Konu İle İlgili Dokümanlar

x
Bu konu hakkında kafanıza takılan bir şey var mı?

(71563 kodunu soldaki kutucuğa yazın!)

KULLANICI GİRİŞİ

Üye Ol Şifremi Unuttum?

ONLİNE TEST ÇÖZ
reflesh

Arılar, yarım kilo bal yapabilmek için iki milyondan fazla çiçekten bitki özü toplamak zorundadırlar.

Sorhocam.com 2014 yılında Ziraat Mühendisi Arafa KARAÇELEBİ tarafından kurulmuş olup herkesin faydalanabilmesi için ücretsiz olarak hizmet vermektedir.

Bitki hastalıkları, bitki zararlıları, yabancı otlar, şifalı bitkiler, arıcılık, bayilik sınavı notları, bayilik sınavı soruları, online testler, kimyasal analiz yöntemleri, bitki besleme ve gübreleme, tarımsal destekler, peysaj ve süs bitkileri, kimyasal analiz yöntemleri, hijyen eğitimi, pest kontrol yöntemleri

Site Haritası - Rss Beslemesi