Fındık Tarımı Nasıl Yapılır?

🌰 Fındık Tarımı Nasıl Yapılır?

Fındık (Corylus avellana), Türkiye'nin özellikle Karadeniz Bölgesi için ekonomik açıdan hayati öneme sahip bir tarım ürünüdür. Başarılı bir fındık tarımı, uygun alan seçimi, doğru çeşit kullanımı ve sürekli kültürel bakım gerektirir.

İşte fındık yetiştiriciliğinin temel aşamaları:

1. 🏞️ Yer ve İklim Seçimi

• İklim: Fındık, ılıman ve nemli iklimleri sever. Özellikle Karadeniz iklimi fındık için idealdir.

  • Sıcaklık: Bitkinin soğuğa dayanımı yüksektir. Ancak en kritik dönem, erken ilkbaharda çiçeklenme ve meyve bağlama zamanında yaşanan geç donlardır. Geç donlar, dişi çiçeklere zarar vererek verimi sıfırlayabilir.

  • Yağış: Yıllık $700\text{ mm}$ ve üzeri yağış ister.

• Toprak: Derin, humusça zengin, hafif asidik (pH $5.0-6.5$), tınlı ve iyi drenajlı topraklar idealdir. Ağır killi ve taban suyu yüksek topraklar kesinlikle uygun değildir.

• Eğim: Fındık bahçeleri genellikle eğimli arazilerde kurulur, ancak erozyon ve toprak kaymasını önlemek için uygun teraslama yapılmalıdır.

2. 🌱 Çeşit Seçimi ve Tozlaşma

Fındık yetiştiriciliğinde doğru çeşit seçimi ve tozlaşma, verimin garantisidir.

• Çeşitler: Türkiye'de yaygın olarak Tombul, Palaz, Çakıldak, Foşa, Sivri gibi verimli ve kaliteli çeşitler tercih edilir. Bölgesel iklime ve pazar talebine göre seçim yapılmalıdır.

• Tozlaşma: Fındık rüzgarla tozlaşan bir bitkidir ve genellikle kendine kısırdır. Yani, meyve tutumu için bahçede mutlaka ana çeşidi dölleyecek bir tozlayıcı çeşidin bulunması gerekir.

  • Tozlayıcı çeşitler, ana çeşitle aynı zamanda çiçek açmalı ve bahçede uygun oranlarda (%10-15) düzenli olarak dikilmelidir.

• Fidan: Fidanlar genellikle kök sürgünleri ile veya aşı ile elde edilir.

3. 🌿 Bahçe Tesisi ve Dikim

• Dikim Zamanı: Sonbahar yaprak dökümünden ilkbahar gözler uyanıncaya kadar (Kasım-Nisan).

• Dikim Şekli: Fındık genellikle ocak sistemi ile yetiştirilir. Bu sistemde, birkaç (genellikle 4-6 adet) sürgün bir arada ocak oluşturur.

  • Dikim Aralığı: Ocaklar arası mesafe, genellikle 4 x4 { m} veya 5 x 5 { m} olmalıdır.

• Dikim Derinliği: Fidanlar, eski derinliğinde veya biraz daha derine dikilmelidir.

4. 💧 Bakım İşleri

a. Budama ve Ocak Bakımı

• Budama: Fındık, her yıl budanmalıdır. Budama, taç içindeki kuru, hastalıklı ve birbirine girmiş dalları temizleyerek hava sirkülasyonunu ve ışık girişini artırır.

• Kök Sürgünlerinin Temizliği: Fındık, köklerinden çok sayıda yeni sürgün (pür, piç) çıkarır. Bu sürgünler, ana gövdenin besinini çaldığı için verimi düşürür. Bu sürgünler yılda 2-3  kez (özellikle Mayıs ve Temmuz aylarında) temizlenmelidir.

• Ocak Yenileme: Yaşlanan ve verimi düşen ocaklarda, 4-5 yılda bir yaşlı dallar dipten kesilerek yeni sürgünlerle ocak gençleştirilir.

b. Toprak İşleme ve Gübreleme

• Toprak İşleme: Toprak, derin işlenmemelidir. Yüzlek kök sistemi nedeniyle toprak işleme sadece ot mücadelesi için yüzeyden yapılmalıdır.

• Gübreleme: Toprak analizi sonuçlarına göre yapılmalıdır. Azot, fosfor ve potasyum dengeli verilmelidir. Azot genellikle ilkbaharda, Fosfor ve Potasyum sonbaharda uygulanır.

5. 🐛 Hastalık ve Zararlı Mücadelesi

Fındık tarımında en önemli zararlı ve hastalıklar şunlardır:

• Fındık Kurdu (Curculio nucum): Meyveye zarar veren en önemli zararlıdır. Gelişim aşamasında meyvenin içine girerek kurtlanmaya neden olur.

• Dalkıran (Anisandrus dispar): Dallar içine girerek kurutan önemli bir zararlıdır.

• Külleme (Mildiyö): Yapraklarda beyaz tozlanma şeklinde görülür.

• Mücadele: Entegre Zararlı Yönetimi (EYÖ) prensiplerine uyulmalı ve popülasyon yoğunluğuna göre ruhsatlı zirai ilaçlar doğru zamanda kullanılmalıdır.

6. 🧺 Hasat ve Kurutma

• Hasat Zamanı: Hasat zamanı, meyvelerin kavuzlarının sararmaya ve kurumaya başladığı zamandır (Genellikle Ağustos başı).

• Yöntem: Elle silkeleyerek, sırıkla vurarak veya modern fındık toplama makineleri kullanılarak yapılır.

• Kurutma: Hasattan sonra fındıklar en önemli aşama olan kurutmaya alınır. Serilerek kurutulan fındıklar, nem oranı %6'nın altına düşene kadar kurutulmalıdır. Yetersiz kurutma, depolamada küflenmeye ve aflatoksin oluşumuna yol açarak ürünün kalitesini ve pazar değerini düşürür.

Fındık yetiştiriciliğinde size özel olarak budama teknikleri veya fındık kurdu mücadelesi hakkında daha fazla detay verebilirim.